Το αύριο της Υγείας

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η (οικονομική) κρίση έφερε στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη εξορθολογισμού των δαπανών και των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων σε μια σειρά δημόσια αγαθά, με έμφαση στην ορθολογική χρηματοδότηση και στην ποιοτική παροχή τους. Εξαιτίας της σπουδαιότητας για τον κάθε άνθρωπο, της σημασίας που αποδίδουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αλλά και των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, η Υγεία και οι υπηρεσίες Υγείας της χώρας μας βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα. Τη διετία που προηγήθηκε δόθηκε μεγάλο βάρος στον εξορθολογισμό των δαπανών και στην αποδοτικότητα του συστήματος Υγείας και λιγότερο στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας.

Οι δαπάνες Υγείας που χρηματοδοτούνται από τη γενική φορολογία και τις εισφορές της κοινωνικής ασφάλισης μειώθηκαν από πλέον των 15 δισ. ευρώ (2009) σε κάτω από 13 δισ. ευρώ (εκτίμηση 2012). Αυτό κατέστη εφικτό από την εφαρμογή τεχνοπολιτικών εργαλείων που έπρεπε να είχαν γίνει στο παρελθόν και εφαρμόζονται στις αναπτυγμένες χώρες. Η θέσπιση στόχων και προϋπολογισμών, καθώς και η μηνιαία παρακολούθησή τους (esy.net, έλεγχος πολιτικής ηγεσίας προς διοικήσεις), η μηχανογραφημένη εφαρμογή διπλογραφικών συστημάτων και η δημοσίευση ισολογισμών στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, η εφαρμογή προγράμματος διαγωνισμών προμηθειών παράλληλα με εφαρμογή παρατηρητηρίου (observe.net από ΕΠΥ), τα ΚΕΝ (είμαστε στην 3η έκδοσή τους με αναγκαιότητα για 4η), η κατά 30% χρήση γενοσήμων, κτλ., έδωσαν στο ΕΣΥ τη δυνατότητα εξοικονόμησης 20% σε μία διετία (2010-11).

Είναι όμως γεγονός ότι το βάρος που έπρεπε να δοθεί στη διασφάλιση της ομαλής χρηματοδότησης του ΕΣΥ, στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και δομών επειγόντων - χρονίων περιστατικών και στην ολοκλήρωση του πλαισίου των διασυνδέσεων των μονάδων Υγείας του ΕΣΥ ήταν δυσανάλογα μικρότερο των ανωτέρω.

Ανάλογες προσπάθειες έγιναν στο φάρμακο με την ενοποίηση των πολιτικών και της τιμολόγησης σε ένα υπουργείο (Υγείας) που ήταν ζητούμενο για χρόνια. Ο νέος τρόπος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης που πληροφορούμαι ότι εφάρμοσε η ΗΔΙΚΑ θα βοηθήσει περαιτέρω στον τομέα της παροχής φαρμάκων και ελπίζω της έγκαιρης έκδοσης των πληρωμών. Η μεταφορά σχετικών αρμοδιοτήτων στον ΕΟΦ είναι το επόμενο βήμα (μαζί με την παρακολούθηση, π.χ. pharma.net).
Τέλος, η έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ (Εθνικός Οργανισμός Παροχών Υπηρεσιών Υγείας) την 1.1.2012 ήταν ζητούμενο για 30 και πλέον χρόνια για να βοηθήσει στην ενοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης (ΦΚΑ) και στην αντίστοιχη ενοποίηση (του κανονισμού και της λειτουργίας) των παροχών, που θα παρακολουθούνται (eopyy.net).
Στον τομέα της χρηματοδότησης είναι εμφανή τα αρχικά προβλήματα εξαιτίας της αδυναμίας εκτέλεσης του προϋπολογισμού του, λόγω της αδυναμίας διασφάλισης των εισφορών Υγείας του πληθυσμού και της επιπλέον κρατικής επιχορήγησης. Παράλληλα με τη μηνιαία έγκριση πληρωμών σημαντικό ζήτημα αποτελεί το ζήτημα των κατανομών του. Οι κατανομές αφορούν (εκτός του χρόνου) την κάθε βαθμίδα περίθαλψης (φάρμακα, διαγνωστικές εξετάσεις, νοσοκομεία, μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας - ΠΦΥ, κτλ.) και πρέπει να γίνονται με συμβάσεις, σφαιρικούς προϋπολογισμούς, συστήματα αποζημίωσης και ηλεκτρονική παρακολούθηση.

Ο νέος υπουργός Υγείας θα πρέπει άμεσα να επιλύσει τα προβλήματα χρηματοδότησης ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ που ανέκυψαν το τελευταίο δίμηνο εξαιτίας των εκλογών και της αδυναμίας χρηματοδότησης της χώρας. Βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να στηρίξει τις αλλαγές που έγιναν, αναφέρθηκαν παραπάνω και χρήζουν βελτιώσεων. Αυτά σε συμφωνία και με την τρόικα στη στοχοθετημένη στρατηγική που θα της παρουσιασθεί και θα παρακολουθείται μηνιαία για: 1. τη διοικητική μεταρρύθμιση του ΕΣΥ (ΔΥΠΕ, διοικήσεις νοσοκομείων, νέοι οργανισμοί και υπηρεσίες ποιότητας στα επείγοντα/χρόνια) και τις προμήθειες, 2. τη χρηματοδότηση μέσω σφαιρικού προϋπολογισμού και συστημάτων αποζημίωσης (ΕΟΠΥΥ), 3. τα φάρμακα και τις λοιπές δράσεις δημόσιας Υγείας και πρόνοιας (πλέον του ιδιωτικού τομέα).

Για να υπάρξει αύριο στην Υγεία (πρέπει και επιβάλλεται), θα πρέπει να επικοινωνηθεί άμεσα, γρήγορα και αποτελεσματικά η ανωτέρω στρατηγική με τους εσωτερικούς εταίρους (φορείς επαγγελματιών Υγείας και ασθενών), αλλά και τους εξωτερικούς (τρόικα με αλλαγές στο μεσοπρόθεσμο 2012-2015). Τέλος, είναι σημαντικό στη διοίκηση των φορέων στρατηγικής σημασίας (Εθνικοί Οργανισμοί στην Υγεία και την Πρόνοια, ΔΥΠΕ, κτλ.) να υπάρχει κάποια συνέχεια της διοίκησης ή/και να αναλάβουν εξειδικευμένοι, φερέγγυοι και αποτελεσματικοί συμπολίτες μας, που θα πιστέψουν το νέο εγχείρημα. Επιστημονικοί και άλλοι φορείς μπορούν να βοηθήσουν με την τεχνογνωσία τους. Το αύριο και οι πολίτες δεν μπορούν να περιμένουν. Εικόνες των τελευταίων μηνών θα πρέπει να εκλείψουν.

Ο κ. Νίκος Πολύζος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

ΤΟ ΒΗΜΑ