H Klebsiella pneumoniae κάνει «πάρτυ» στα νοσοκομεία.

ΙSARKADIAS.GR.

Μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις δημόσιας υγείας που εδώ και χρόνια αντιμετωπίζει η χώρα μας και που μειώνει το κύρος των Ελληνικών νοσοκομείων είναι η πολύ μεγάλη συχνότητα απομόνωσης μικροοργανισμών ανθεκτικών στα αντιβιοτικά που αποτελούν και το συχνότερο αίτιο των νοσοκομειακών λοιμώξεων. 

Είναι γνωστό ότι στην Ευρώπη η χώρα μας εμφανίζει την μεγαλύτερη συχνότητα απομόνωσης ανθεκτικών στις καρβαπενέμες Gram (-) βακτηριδίων με κύριο εκπρόσωπο την Klebsiella pneumoniae λόγω παραγωγής των καρβαπενεμασεών VIM & KPC. 

Επίσης, από τον πρόσφατο επιπολασμό νοσοκομειακών λοιμώξεων που πραγματοποιήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων ( ECDC) η χώρα μας εμφανίζεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με το υψηλότερο ποσοστό νοσοκομειακών λοιμώξεων, με την μεγαλύτερη συχνότητα απομόνωσης πολυανθεκτικών παθογόνων αλλά και με το υψηλότερο ποσοστό χρήσης αντιβιοτικών στον νοσοκομειακό χώρο. Επιπλέον, η μικροβιακή αντοχή στην χώρα μας δεν περιορίζεται πλέον σε κλινικά τμήματα υψηλού κινδύνου όπως στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας αλλά αφορά πλέον και τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε κοινούς θαλάμους σε ιδρύματα χρόνιων πασχόντων ακόμη κα σε κέντρα φυσικής αποκατάστασης. 

Επιπρόσθετα έχει ήδη τους τελευταίους μήνες εντοπιστεί και σε Ελληνικά νοσοκομεία (μεταξύ των οποίων σε τουριστικές περιοχές), κλώνος Klebsiella pneumoniae ανθεκτική στις καρβαπενέμες λόγω παραγωγής ενός νέου για τα ελληνικά δεδομένα ενζύμου της New Delhi b-Metalo-lactamase (NDM), που διεθνώς θεωρείται σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, με τάσεις ανεξέλεγκτης διασποράς και με κίνδυνο η χώρα μας να θεωρηθεί ανοχύρωτη περιοχή. Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί κύριο αίτιο αύξησης της νοσηρότητας και της θνητότητας στα νοσοκομεία, δεδομένα που επιβεβαιώνονται και από την επιτήρηση του ΚΕΕΛΠΝΟ σχετικά με τις νοσοκομειακές λοιμώξεις από αυτά τα στελέχη(Σχέδιο Δράσης Προκρούστης).

Δεν διαθέτουμε πλέον δραστικά αντιβιοτικά για να θεραπεύσουμε τους ασθενείς που εμφανίζουν σοβαρές λοιμώξεις, ιδιαίτερα τους βαρέως πάσχοντες και τους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς που κυρίως πλήττονται από τα συγκεκριμένα παθογόνα. Επιπλέον παρατείνεται σημαντικά η νοσηλεία των ασθενών με ανυπολόγιστες επιπτώσεις τόσο οικονομικές όσο και λειτουργικές για το υγειονομικό σύστημα, σε μία εποχή που οι δαπάνες νοσηλείας και η ανεπάρκεια προσωπικού ευρίσκονται στο κέντρο της επικαιρότητας. 

Υπενθυμίζεται ότι: α) το κόστος θεραπείας των νοσοκομειακών λοιμώξεων δεν καλύπτεται από τα ΚΕΝ αλλά επιβαρύνει το ίδιο το νοσοκομείο με προφανείς επιπτώσεις στον ισολογισμό αυτού και β) ο έλεγχος της διασποράς των πολυανθεκτικών μικροβίων απαιτεί αποκλειστικό και εξειδικευμένο προσωπικό για την νοσηλεία των ασθενών που πάσχουν από τα συγκεκριμένα παθογόνα.

Ήδη έχουν εμφανιστεί στον διεθνή επιστημονικό τύπο δημοσιεύσεις για πολίτες ευρωπαϊκών χωρών που μολύνθηκαν από πολυανθεκτικά μικρόβια όταν αναγκάστηκαν (ως τουρίστες) ή επέλεξαν (ιατρικός τουρισμός) να νοσηλευτούν σε Ελληνικά νοσοκομεία. 

Επίσης υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις για ασθενείς που προκάλεσαν μικροεπιδημίες σε νοσοκομεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών μετά από νοσηλεία σε ελληνικό νοσοκομείο. Στην εκτίμηση κινδύνου που εκδόθηκε το 2011 από το ECDC για τα ανθεκτικά στις καρβαπενέμες Gram αρνητικά βακτήρια υπάρχουν πολλές αναφορές για διασυνοριακή διασπορά τους, με την χώρα μας να πρωτοστατεί μεταξύ των εμπλεκόμενων κρατών, ενώ σε πρόσφατη επίσκεψή του στην χώρα μας ο Γενικός Διευθυντής του ECDC τόνισε την ανάγκη λήψης μέτρων κυρίως σε κεντρικό επίπεδο. 

Η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί σημαντική παράμετρο της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια των ασθενών μέσα στο νοσοκομείο. Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις δεν αποτελούν αναμενόμενη συνέπεια της νοσηλείας των ασθενών και η πρόκλησή τους καταδεικνύει το νοσηλευτικό ίδρυμα στο οποίο προκλήθηκαν με νομικές συνέπειες που συχνά εκδηλώνονται με αγωγές κατά των νοσοκομείων.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η πολύ μεγάλη αύξηση της μικροβιακής αντοχής στην χώρα μας οφείλεται στην αυξημένη και ανορθολογική συνταγογράφηση αντιβιοτικών στην χώρα μας όμως εξίσου σημαντική αιτία είναι και ο ανεπαρκής έλεγχος διασποράς των ανθεκτικών μικροβίων στα νοσηλευτικά μας ιδρύματα. Αυτό το γεγονός αποδεικνύεται από την πολύ συχνή ανίχνευση

του ιδίου μικροβιακού κλώνου σε πολλούς ασθενείς στο ίδιο νοσοκομείο αλλά και συχνά ταυτόχρονα σε πολλά νοσοκομεία (δεδομένα ΚΕΔΥ/ ΚΕΕΛΝΠΟ).

Έχουν καταβληθεί ιδιαίτερες προσπάθειες για την επαρκή εφαρμογή των μέτρων ελέγχου στα Ελληνικά νοσοκομεία χωρίς όμως το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής για τον περιορισμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί μεν νοσηλευτικό και ιατρικό καθήκον, η διασφάλιση όμως αποτελεσματικών προϋποθέσεων και κατάλληλων συνθηκών εφαρμογής των μέτρων ελέγχου των λοιμώξεων καθώς και η παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών είναι κυρίαρχα υποχρέωση της διοίκησης του κάθε νοσοκομείου.

Οι διοικήσεις των νοσοκομείων πρέπει να έχουν την κύρια ευθύνη για την αναστροφή της δυσμενούς κατάστασης που επικρατεί στα Ελληνικά νοσοκομεία. Συνεπώς, θα πρέπει να αποτελέσει βασικό κριτήριο της αξιολόγηση τους η δράση τους όσον αφορά στον περιορισμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής μέσω της παρακολούθησης σχετικών δεικτών που καθιερώνονται με αυτήν την τροπολογία. Επίσης περιγράφεται η διαδικασία υπολογισμού των αλλά και η διαδικασία κοινοποίησής τους στους αρμόδιους φορείς

Επίσης, προς επίτευξη των παραπάνω θα πρέπει να ενεργοποιηθούν οι διατάξεις σχετικά με την λειτουργία των Επιτροπών Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΕΝΑ) και το έργο των Νοσηλευτών Επιτήρησης Λοιμώξεων (Υπουργική Απόφαση Αρθ Υ1/Οικ 4234 ΦΕΚ 733 ΤΒ 13 /6/ 2001).Η συγκεκριμένη διάταξη που χρονολογείται από το 2001 επικαιροποιείται σε σημεία μη συμβατά με τις σύγχρονες δομές υγείας καθώς και τροποποιείται με στόχο την ενίσχυση του έργου των επιτροπών νοσοκομειακών λοιμώξεων.