«Τρύπα» που ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ απειλεί τα ασφαλιστικά ταμεία

ΡΟΥΛΑ ΣΑΛΟΥΡΟΥ - KAΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ελλείμματα που ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ απειλούν το ασφαλιστικό και κατά συνέπεια τους 2,6 εκατ. συνταξιούχους αλλά και τους 3,6 εκατ. απασχολουμένους, με τους ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης να εκτιμούν ότι τα πρώτα «μαύρα σύννεφα» πάνω από τα Ταμεία αναμένεται να φανούν από τον Σεπτέμβριο. 

Ηδη, το πρώτο εξάμηνο του έτους μπορεί να χαρακτηριστεί «καταστροφικό» για τα έσοδα των Ταμείων, με αποτέλεσμα οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης να καταγράφουν έλλειμμα 1,027 δισ. Μάλιστα, σε σχέση με τον Ιούνιο του 2014, μήνα κατά τον οποίο τα Ταμεία εμφάνιζαν πλεόνασμα 407 εκατ. ευρώ, διαπιστώνεται «τρύπα» 1,434 δισ. που δημιουργήθηκε μέσα σε ένα έτος. 

Η κατάρρευση των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία και η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης θεωρούνται οι βασικές αιτίες δημιουργίας του εν λόγω ελλείμματος, που εκ των πραγμάτων αλλά και εκ του αποτελέσματος προκάλεσε κάποιες από τις νέες απαιτήσεις των δανειστών, όπως αυτές καταγράφονται στο νέο μνημόνιο. 

Στον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων πρέπει να προστεθούν και τα χρέη των Ταμείων προς τρίτους, κυρίως προμηθευτές, τα οποία, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στο τέλος Ιουνίου ανέρχονταν σε περίπου 2,3 δισ. Μόνο για την πληρωμή των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, κατά τους τελευταίους μήνες του 2015 και όλο το 2016, οι αναλογιστικές μελέτες για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, που ήδη βρίσκονται στη διαδικασία επικαιροποίησης, δείχνουν ανάγκες για επιπλέον κρατική χρηματοδότηση, ήτοι έλλειμμα της τάξης των 3,7 δισ. Ειδικότερα, το έλλειμμα της κύριας ασφάλισης κατά την περίοδο 2015-2016 εκτιμάται στο επίπεδο των 2,4 δισ., ενώ το αντίστοιχο έλλειμμα της επικουρικής ασφάλισης σε 1,3 δισ.

Κατάρρευση των εσόδων

Ετσι εξηγείται η εικόνα κατάρρευσης των εσόδων, όπως παρουσιάζεται στα επίσημα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης για το εξάμηνο Ιανουαρίου - Ιουνίου 2015. Αναλυτικά, τα έσοδα των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης ανήλθαν στα 15,698 δισ. ευρώ, έναντι 18,191 δισ. ευρώ που ήταν την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2014. Τα ασφαλιστικά ταμεία κατάφεραν να εισπράξουν 2,493 δισ. ευρώ λιγότερα έσοδα, ήτοι μείωση 13,7%, παρά το γεγονός ότι η ανεργία κατά το ίδιο διάστημα εμφανίζει μείωση κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες (25% τον Μάιο του 2015 έναντι 27% τον ίδιο μήνα το 2014). 

Μέσα σε 12 μήνες τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές μειώθηκαν κατά 9,8%, με τις εισφορές των εργαζομένων να είναι μειωμένες κατά 211 εκατ. ευρώ και τις εισφορές των εργοδοτών κατά 708 εκατ. ευρώ. 

Κεντρικό ρόλο στην αρνητική αυτή πορεία διαδραμάτισε η απόφαση για μείωση των εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά. Μειωμένη κατά 1,699 δισ. ευρώ ήταν και η κρατική χρηματοδότηση. Το ίδιο διάστημα, οι κοινωνικές παροχές παρουσίασαν μικρή κάμψη 1,8% ή 277 εκατ. Μάλιστα, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι το κλίμα πολιτικής και οικονομικής ανασφάλειας των προηγούμενων μηνών, οι οικονομικές αναταράξεις που προκάλεσε η επιβολή περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές, οι εξαιρετικά περιορισμένοι ρυθμοί ανάπτυξης και επενδύσεων καθώς και τα υφεσιακά μέτρα του 3ου Μνημονίου θα αφήσουν ανεξίτηλα τα σημάδια τους στην απασχόληση, που αποτελεί τον βασικό οικονομικό στυλοβάτη του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Επιπλέον 100.000 άνεργοι εντός του 2016

Τα στοιχεία των ειδικών κάνουν λόγο για επιπλέον 100.000 ανέργους εντός του 2016, με το ποσοστό ανεργίας να αυξάνεται και να προσεγγίζει ακόμη και το 28%.

Ηδη, τον Ιούλιο, το ηλεκτρονικό σύστημα «Εργάνη» του υπουργείου Εργασίας κατέγραψε ιστορικό αρνητικό ρεκόρ απασχόλησης. Στην καρδιά της τουριστικής περιόδου, μέσα σε έναν μήνα χάθηκαν 16.658 θέσεις μισθωτής απασχόλησης, ενώ σε ετήσια βάση η απώλεια θέσεων εργασίας ανέρχεται σε 29.933. 

Κατακόρυφη ήταν η αύξηση των απολύσεων, που σε ετήσια βάση ξεπέρασε το 230%. Στη δραματική αυτή εξέλιξη στην εγχώρια αγορά εργασίας πρέπει να προστεθεί και η αύξηση των προσλήψεων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης και αντίστοιχες δραματικές συνέπειες στα έσοδα των Ταμείων, αφού μόνο το 16,07% των προσλήψεων αφορά θέσεις πλήρους απασχόλησης. 

Μάλιστα, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εκτιμώντας ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί το φθινόπωρο, όταν θα λήξει και η τουριστική περίοδος. Ηδη, το ΙΚΑ, με στόχο την πληρωμή των συντάξεων Σεπτεμβρίου, στο τέλος Αυγούστου, αποφάσισε (όπως συμβαίνει όλους τους τελευταίους, πολλούς μήνες) να λάβει βραχυχρόνιο δάνειο ύψους 110 εκατ. ευρώ. Η σχετική απόφαση προβλέπει ότι το δάνειο θα ληφθεί κατά 70 εκατ. ευρώ από τον Τομέα Ασφάλισης Δημοσίου και κατά τα υπόλοιπα 40 εκατ. ευρώ από τον Τομέα Ασφαλισμένων Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων.