Τα ανοιχτά μέτωπα στην Υγεία το 2016

ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΥΒΙΩΤΟΥ - ΑΥΓΗ

Σε οριακή κατάσταση βρίσκεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ ολόκληρες περιοχές της χώρας υποφέρουν από υγειονομική ερήμωση, ως αποτέλεσμα μιας πενταετίας μνημονιακών επιλογών και των χρόνιων παθογενειών του συστήματος, που καλλιέργησαν πρόσφορο έδαφος για την παγίωση φαινομένων διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Η καθολική, ισότιμη πρόσβαση στην Υγεία αποτελεί ακόμη επίδικο, ενώ επιτακτική είναι η ανάγκη για την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, καθώς και για ουσιαστικές παρεμβάσεις στον τομέα των τοξικοεξαρτήσεων. Την ίδια στιγμή, τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υποστελέχωσης και έλλειψης πόρων, ενώ η ανεργία μαστίζει τα επαγγέλματα Υγείας και η αιμορραγία νέων επιστημόνων προς το εξωτερικό συνεχίζεται αδιάκοπα.

Παράλληλα, οι «θεσμοί» συνεχίζουν το σκληρό πόκερ στη διαπραγμάτευση και η κατάρρευση του κράτους πρόνοιας γίνεται αντιληπτή ως αναγκαία παράπλευρη απώλεια. «Ο πόλεμος λοιπόν συνεχίζεται, παρά την προσωρινή ήττα. Ο πόλεμος σπιθαμή προς σπιθαμή με τον νεοφιλελευθερισμό», είχε δηλώσει σχετικά ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός από το βήμα της Βουλής, τον Οκτώβριο, δανειζόμενος το διάσημο ρητό της Ροσάνα Ροσάντα. Ένας χρόνος έχει περάσει από την «πρώτη φορά Αριστερά» και στην αυγή του νέου έτους, μετρώντας περίπου τρεις μήνες της «δεύτερης φοράς» αριστερής διακυβέρνησης, κάνουμε τον απολογισμό στόχων που επετεύχθησαν και άλλων που παραμένουν σε επίπεδο εξαγγελιών και δεσμεύσεων.

Αγωνία για τους ανασφάλιστους

Αναμφίβολα, μια από τις πιο σημαντικές δεσμεύσεις του υπουργείου Υγείας, που μένει να υλοποιηθεί, είναι η υγειονομική κάλυψη των περίπου 2.000.000 ανθρώπων που είναι ανασφάλιστοι και μεσούσης της κρίσης καλούνται να πληρώσουν με ιδιωτικές δαπάνες πανάκριβα φάρμακα, εξετάσεις και νοσηλεία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποτελεί ένα από τα βασικότερα σημεία του παράλληλου προγράμματος της κυβέρνησης και συμπεριλαμβάνεται στο νομοσχέδιο «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις», που κανονικά ήταν να τεθεί προς ψήφιση τον Δεκέμβριο, αλλά μετατέθηκε για τον Ιανουάριο.

Αναδιοργάνωση και αιμοδότηση του ΕΣΥ

Βασικός στόχος του υπουργείου Υγείας είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος Υγείας, που θα είναι σταθεροποιημένο, ηθικοποιημένο και με ανθρωποκεντρική στόχευση. Για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια και συγκεκριμένα για τις αρχές του νέου έτους, η πολιτική ηγεσία της Αριστοτέλους έχει προγραμματίσει την αιμοδότηση νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας όλης της χώρας με 3.025 νέους διορισμούς. Αναλυτικά θα γίνουν 585 προσλήψεις νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού και 2.440 προσλήψεις γιατρών. Ήδη έχει εγκριθεί η έναρξη διαδικασιών πρόσληψης 585 επικουρικών, διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων.

Σταδιακή ανάπτυξη δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας

Ιδιαίτερο βάρος δίνει η Αριστοτέλους στην ανάπτυξη ενός Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), που θα βασίζεται στις αποκεντρωμένες Μονάδες Υγείας Γειτονιάς, στα Κέντρα Υγείας αστικού και αγροτικού τύπου, στον οικογενειακό γιατρό με συγκεκριμένο πληθυσμό ευθύνης και στη διεπιστημονική ομάδα Υγείας. Σε πρώτη φάση, για την επόμενη διετία, στόχος της πολιτικής ηγεσίας είναι η ανάπτυξη περίπου πενήντα Μονάδων Γειτονιάς σε επιλεγμένες αστικές περιοχές (είκοσι πέντε το 2016 και είκοσι πέντε το 2017).

Κατάργηση του πεντάευρου στα νοσοκομεία

Προτεραιότητα της πολιτικής ηγεσίας είναι η ενίσχυση και η αναδιοργάνωση των δημοσίων νοσοκομείων, μέσω και της ανακατανομής πόρων υπέρ της δημόσιας περίθαλψης. Μια προαναγγελθείσα εξαγγελία, η κατάργηση του εισιτηρίου των 5 ευρώ στα νοσηλευτικά ιδρύματα, υλοποιήθηκε επισήμως τον Απρίλιο, κατά τη περίοδο της πρώτης αριστερής διακυβέρνησης, με την υπογραφή των αναπληρωτών υπουργών Οικονομικών Δ. Μάρδα, Υγείας Ανδρέα Ξανθού και του υπουργού Εργασίας Παναγιώτη Σκουρλέτη.

Μέτωπο απέναντι στη διαφθορά - Μαζικές αλλαγές διοικήσεων

Στο σχέδιο αναδιοργάνωσης του ΕΣΥ, δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι αλλαγές στο σύστημα προμηθειών, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί από τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας Παύλο Πολάκη ως η «μεγάλη θεσμική επανάσταση». Σύμφωνα με πηγές της Αριστοτέλους, το υπουργείο πρόκειται να προχωρήσει σε μια σειρά από παρεμβάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, από το πρώτο δίμηνο του νέου έτους. Σε αυτήν την κατεύθυνση, πενταμελής επιτροπή του υπουργείου, αποτελούμενη από διοικητές των Υγειονομικών Περιφερειών, αποφάσισε να παύσει των καθηκόντων τους 59 από τους 71 συνολικά διοικητές νοσοκομείων.

Στη δικαιοσύνη η σπατάλη στο ΚΕΕΛΠΝΟ

Για πρώτη φορά ολοκληρώθηκε πόρισμα έρευνας στην περίπτωση του ΚΕΕΛΠΝΟ, που αποκαλύπτει σπατάλη ύψους σχεδόν τριών εκατομμυρίων ευρώ, απευθείας αναθέσεις σε εταιρείες επικοινωνίας και εκστρατείες για τις οποίες δεν είχε αρμοδιότητα υλοποίησης. Το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, που έχει διαβιβαστεί στον αρμόδιο εισαγγελέα, αφορά την τριετία 2012-2014. Από την έρευνα προκύπτουν διαχειριστικές και διοικητικές ευθύνες για το ΚΕΕΛΠΝΟ, καθώς και πολιτικές ευθύνες για την τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας.

Αναδιοργάνωση του ΕΟΠΥΥ

Ακόμη, ανάμεσα στις εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας, ξεχωρίζει και η αναδιοργάνωση τουΕΟΠΥΥ. Αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την επαναδιαπραγμάτευση συμβάσεων των ιδιωτικών κλινικών και η αρχή έγινε με την Υπουργική Απόφαση που υπεγράφη τον Δεκέμβριο και προβλέπει ότι οι τιμές των 51 διαγνωστικών εξετάσεων, οι οποίες έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαγνωστική δαπάνη, μειώνονται μεσοσταθμικά σε ποσοστό 43%, ενώ οι υπόλοιπες εργαστηριακές εξετάσεις μειώνονται μεσοσταθμικά κατά 9%. Η απόφαση προκάλεσε την μήνιν των γιατρών, με τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο να κάνει λόγο για «ταφόπλακα» στα μικρομεσαία κέντρα.

Η αναδιοργάνωση του ΕΟΠΥΥ περιλαμβάνει και την ενίσχυση των ΠΕΔΥ και του ΕΚΑΒ. Στο νομοσχέδιο που μετατέθηκε για τον Ιανουάριο, προβλέπεται η επαναφορά της χορήγησης ειδικής αποζημίωσης για διατεταγμένη υπηρεσία με αεροπορικά μέσα και εξαιρούνται από τις περικοπές οι μετακινήσεις εκτός έδρας και η αποζημίωση για την προμήθεια στολής για το 2016, ενώ ρυθμίζεται η ασφάλιση του προσωπικού του ΕΚΑΒ. Επίσης, ο στόλος του ΕΚΑΒ ενισχύθηκε με 90 νέα ασθενοφόρα.

Ψυχιατρική μεταρρύθμιση και αντιμετώπιση εξαρτήσεων

Άλλη μια σημαντική εξαγγελία της πολιτικής ηγεσίας, η οποία όμως μένει ακόμη στα χαρτιά, είναι η ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, στην κατεύθυνση του μετασχηματισμού του ασύλου και της ανάπτυξης τομεοποιημένων, πρωτοβάθμιων και κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής Υγείας, με σεβασμό των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών. Στον τομέα δε των εξαρτήσεων, έχει εξαγγελθεί η αντιμετώπισή τους σε επίπεδο πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης, καθώς και στη μείωση της βλάβης και την προστασία της δημόσιας Υγείας.

Αδύναμος κρίκος το φάρμακο

Σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική πολιτική, το υπουργείο έχει δεσμευθεί για ισότιμη και καθολική πρόσβαση σε αποτελεσματικά, ποιοτικά και ασφαλή φάρμακα, αύξηση της διείσδυσης τωνγενοσήμων και ταυτόχρονη χρήση νέων εργαλείων ελέγχου της συνταγογράφησης, με την ηλεκτρονική καταχώρηση και εκτέλεση συνταγών φαρμάκων.

Η διαπραγμάτευση με τους «θεσμούς» κατέληξε στη σταδιακή απομείωση του μηχανισμού προστασίας των off-patent και γενοσήμων μέσα στην περίοδο των επόμενων δύο ετών. Ειδικότερα, στο δελτίο τιμών του πρώτου εξαμήνου του 2016, το όριο προστασίας θα είναι 9 ευρώ για τα off-patent και 5,5 ευρώ για τα γενόσημα και μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2017 θα φτάσει το 1 ευρώ για off-patent και γενόσημα.

Επιπλέον, με πολυνομοσχέδιο πέρασε η καθιέρωση του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback) στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη και το όριο δαπανών των δημόσιων νοσοκομείων και των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ ορίσθηκε σε 570.000.000 ευρώ στα δημόσια νοσοκομεία για το έτος 2016, από τα οποία τα 510.000.000 στα δημόσια νοσοκομεία και τα 60.000.000 στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Μέχρι το 2018, το όριο θα φτάσει σταδιακά στα 530.000.000 ευρώ, από τα οποία τα 474.200.000 στα δημόσια νοσοκομεία και 55.800.000 στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.