Γιάννης Κυριόπουλος: Απαιτείται η ανασυγκρότηση του νοσοκομειακού ιστού της χώρας

Από Βασίλη Βενιζέλο - YGEIA360.GR

Την ανασυγκρότηση του νοσοκομειακού τομέα στη χώρα μας, καθώς και την αλλαγή χρήσης ορισμένων νοοσκομείων του ΕΣΥ προτείνει μεταξύ άλλων το Σάββατο 23 Ιανουαρίου στην εφημερίδα «ΕΠΕΝΔΥΣΗ» ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ) Γιάννης Κυριόπουλος, ο οποίος επισημαίνει επίσης ότι η κυβέρνηση προχωρά στα ίδια, γνωστά μονοπάτια στον χώρο της Υγείας, χωρίς ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Συνέντευξη στον Βασίλη Βενιζέλο 

- Κύριε καθηγητά, έχετε διαπιστώσει τον τελευταίο χρόνο κάποια διαφοροποίηση στην εφαρμοστέα κυβερνητική πολιτική Υγείας ή προχωράμε πάντα στα γνωστά μας μονοπάτια;

Δεν υπάρχουν ενδείξεις και "σημεία" απο τα οποία προκύπτουν μεταβολές ή τουλάχιστον πρόθεση αλλαγής κατεύθυνσης. Εξ άλλου, το κυβερνητικό πρόγραμμα διακρίνεται απο "λακωνική" λιτότητα και εξαντλείται κυρίως στη θέση υποστήριξης -παντί τρόπω- του δημοσίου (ειδικότερα του νοσοκομειακού) τομέα της υγείας, πράγμα το οποίο αντανακλά το συσχετισμό των δυνάμεων στο κυβερνητικό κόμμα και στο "οργανωμένο τμήμα" του ιατρικού σώματος. Τα προβλήματα εφαρμογής τα οποία ανακύπτουν συχνάκις αναφέρονται κυρίως στη ενίσχυση των ανθρωπίνων πόρων ("κάλυψη κενών"), στη κατανομή της χρηματοδότησης και στους φραγμούς τους οποίους θέτει το πρόγραμμα της διεθνούς επιτήρησης.

Βεβαίως το "μνημονιακό" πρόγραμμα και οι περιοριστικές δημοσιονομικές συνθήκες της συγκυρίας συγκροτούν ενα φράγμα έναντι του πολιτικού "βολονταρισμού" και ερμηνεύουν, εν τίνι μέτρω, τη διάσταση ανάμεσα στο λέγειν και το πράττειν της πολιτικής υγείας.

Η κατάσταση αυτή, συνιστά μόνιμο χαρακτηριστικό της -υπό το καθεστώς διεθνούς εποπτείας- περιόδου αυτής.

- Υπάρχουν περαιτέρω περιθώρια για περιστολή των δημοσίων δαπανών Υγείας σε κάποιους τομείς ή έχουν εξαντληθεί πλέον όλες οι δυνατότητες; Τι θα υποδεικνύατε εφεξής για την επίτευξη του στόχου της συγκράτησης ή της περικοπής δημοσίων δαπανών Υγείας;

Η δημόσια δαπάνη για την υγεία κινείται πλέον κάτωθι του "μνημονιακού" κατωφλίου του 6.0% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ήτοι κυμαίνεται περί τα 10 δις € (2014) έναντι 16.5 δις € (2009) και κατά συνέπεια οποιαδήποτε παρέμβαση προαπαιτεί ταυτοχρόνως την εισαγωγή διαρθρωτικών αλλαγών ώστε να διασφαλισθεί η αποδοτική κατανομή και χρήση των σπάνιων υγειονομικών πόρων. Δεδομένης της μείωσης της ιδιωτικής δαπάνης, ιδία στην πρωτοβάθμια φροντίδα, καθίσταται έκδηλο οτι η περαιτέρω υποχρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας πρόκειται να προκαλέσει "τεκτονικές" και ανεξέλεγκτες αρνητικές εξελίξεις. Όμως, οι πολιτικές ελέγχου του κόστους και συγκράτησης της δαπάνης τείνουν να εγκαταλειφθούν διεθνώς με την αντικατάστασή τους απο πολιτικές επιμερισμού του κόστους με κριτήριο κατανομής του χρηματοδοτικού βάρους αναλόγως του προσποριζόμενου οφέλους (στη κοινωνία ή το άτομο).

Σε πάσα περίπτωση, το ζήτημα αυτό προσκρούει στις ενδημικές στρεβλώσεις (πριν και μετά τη κρίση και το "μνημόνιο") του υγειονομικού τομέα και συνάπτεται με την αναγκαιότητα μειζόνων αναδιαρθρώσεων και τη μεταφορά πόρων απο τη νοσοκομειακή περίθαλψη στη πρωτοβάθμια φροντίδα και τη δημόσια υγεία.

Ως εκ τούτου η έμφαση οφείλει να αποδοθεί στην κατανομή των πόρων και την εισαγωγή χρηματοδοτικών και διαχειριστικών "εργαλείων" (σφαιρικοί/κλειστοί προϋπολογισμοί και συστήματα a priori αποζημίωσης οπως οι ομοιογενείς διαγνωστικές κατηγορίες) δια των οποίων "τα χρήματα ακολουθούν τους ασθενείς".

- Σε τι οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, η χαρακτηριστική καθυστέρηση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην ανάταξη και την ενίσχυση του δημοσίου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας;

Κατ' αρχήν στη πολυπλοκότητα και τη δυσχέρεια διαχείρισης των αλλαγών επι του ζητήματος αυτού, καθώς επίσης και στην ανάγκη κινητοποίησης ή ανακατανομής ανθρώπινων και οικονομικών πόρων μεγάλης κλίμακας. Είναι εμφανές, οτι το εγχείρημα είναι σύνθετο απο πολιτική και "τεχνοκρατική" οπτική.

Ακόμη, είναι ανάγκη να υπάρξει η αναγκαία "σύνθεση" ανάμεσα στη "θέση" υποστήριξης της "κοινωνικοασφαλιστικής" προσέγγισης τύπου Bismack (πολυϊατρεία και γενικός γιατρός ΠΕΔΥ/ΙΚΑ) και της "αντίθεσης" της "κρατικής" οπτικής τύπου Beveridge (νοσοκομεία, αστικά κέντρα υγείας και ιατρεία γειτονιάς) της οποίας η κυοφορία είναι μακρά και παρατείνεται στο σύνολο των ιδεολογικών και πολιτικών εκφάνσεων της πολιτικής υγείας.

- Σας πείθει η κυβέρνηση ότι έχει σαφές σχέδιο για την δημόσια πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας;

Πέραν ενός σχεδίου αρχών το οποίο εμπεριέχει τους βασικούς άξονες πολιτικής δια του οποίου αναδεικνύεται, μεταξύ άλλων, η αναγκαιότητα προτεραιοποίησης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγειας δεν εχει δοθεί επισήμως στη δημοσιότητα κάποιο άλλο έγκυρο και τεκμηριωμένο έγγραφο σχετικά με το θέμα αυτό.

Όμως το βασικό ζήτημα είναι η πολιτική δέσμευση και η αντίστοιχη κινητοποίηση πόρων, σε αυτή τη κατεύθυνση με βάση ένα επιχειρησιακό σχέδιο διαχείρισης των αλλαγών, προτεραιοποίησης των επιλογών και τεκμηρίωσης των προτεραιοτήτων.

Η ανάδυση αυτού του σχεδίου προαπαιτεί τη σύνθεση των αποκλινουσών αντιλήψεων, οπως εχουν ήδη εκτεθεί προηγουμένως και κυρίως τη μετακύληση πόρων απο τη νοσοκομειακή περίθαλψη στη πρωτοβάθμια φροντίδα. Αμφότερα εξαιρετικά δυσχερή λόγω των αντιτιθέμενων απόψεων και "συμφερόντων" τα οποία αιωρούνται στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων απο μακρού.

Η απεμπλοκή απο την υφιστάμενη ακαμψία και η βελτίωση της λειτουργίας των νοσοκομείων, τα οποία στη "μνημονιακή" περίοδο δέχονται 2.25 εκατ ασθενείς (2014) έναντι 1•45 εκατ (2009), συνεπάγεται την ανάταξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας με βάση την ευχερή και ισότιμη πρόσβαση (μηδενικές τιμές χρήματος, χρόνου και διαμεσολάβησης) ώστε να "επιστρέψουν" και να "παραμείνουν" οι ασθενείς στην ανοικτή περίθαλψη.

Στη κατεύθυνση αυτή ειναι χρήσιμο να ληφθεί η πρόνοια ώστε οι ιδιωτικές πληρωμές και παραπληρωμές να "μεταλλαχθούν" σε συνασφάλιση το βάρος της οποίας κατανέμεται "αναλόγως του εισοδήματος και αντιστρόφως ανάλογα της ανάγκης", ώστε να προάγεται η αποδοτική χρήση των πόρων και να επικυρώνεται η αρχή της ισότητας στη πρόσβαση.

- Θα τολμήσω να σας ρωτήσω, κύριε καθηγητά, εάν πιστεύετε ότι η Ελλάδα διατηρεί έναν γιγαντιαίο νοσοκομειακό τομέα, τον οποίο δεν δύναται πλέον να συντηρεί. Θα προτείνατε την κατάργηση κάποιων νοσοκομείων του ΕΣΥ της χώρας μας;

H ανασυγκρότηση του νοσοκομειακού ιστού και η εκτεταμένη αλλαγή προσανατολισμού είναι αναγκαία συνθήκη βιωσιμότητας του δημόσιου τομέα της υγείας σε όρους οικονομίας αλλά επίσης και σε όρους "νομιμοποίησης" με την ανταπόκριση στις ήδη εκπεφρασμένες ανάγκες του πληθυσμού, οι οποίες επι του παρόντος δεν ικανοποιούνται.