Πώς πρέπει να αναμορφωθεί ο τομέας της Ακτινολογίας προς όφελος του ασθενή

Ο κ. Δρ. Αθανάσιος Ν. Χαλαζωνίτης, Ακτινολόγος ΕΣΥ, Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας καταθέτει μέσω του Ιatronet τις απόψεις και τις θέσεις του για το πώς πρέπει να αναμορφωθεί ο τομέας της Ακτινολογίας.

Γράφει: Καραγιαννοπούλου Δέσποινα - IATRONET.GR

Επιτακτική ανάγκη, θεωρεί ο κ. Δρ. Αθανάσιος Ν. Χαλαζωνίτης, Ακτινολόγος ΕΣΥ, Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας τον επαναπροσδιορισμό της ακτινολογίας στην Ελλάδα, πιστεύοντας ότι πρέπει να μπει ένα τέλος στα χρόνια προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί στον χώρο και τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στο έργο των ιατρών -ακτινολόγων.

Στο πλαίσιο αυτό, καταθέτει μέσω του Ιatronet τις απόψεις και τις θέσεις του για το πώς πρέπει να αναμορφωθεί ο τομέας της Ακτινολογίας, προς όφελος πάντα του ασθενή.

Άδειες Λειτουργίας Εργαστηρίων Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών

Κατά την άποψή μου πρέπει να υπάρξει πλήρης απελευθέρωση χορήγησης αδειών Εργαστηρίων Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών, όταν πρόκειται περί αιτήσεων χορήγησης Ακτινολόγων ως φυσικά πρόσωπα, ή ως μονοπρόσωπη ΕΠΕ ή ΙΚΕ, ή ως προσωπική εταιρία ΟΕ ή ΕΕ. Σε περίπτωση που η αίτηση χορήγησης αφορά κεφαλαιούχο εταιρία με μετόχους μη ακτινολόγους (ΕΠΕ, ΙΚΕ, ΑΕ) θα πρέπει να θεσπισθούν άλλα και να εφαρμοστούν τα γνωστά υπάρχοντα κριτήρια ή ότι άλλο προταθεί σχετικά. Σε κάθε περίπτωση, και για όλους (ιδιωτικός και δημόσιος τομέας) τα Εργαστήρια θα πρέπει να πιστοποιούνται με αυστηρό έλεγχο ποιότητας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας αυτών. Επισημαίνω ότι ο έλεγχος αυτός θα αφορά κριτήρια διενέργειας εξέτασης, τήρησης πρωτοκόλλων, τήρησης κανόνων ακτινοπροστασίας και εκτίμησης αποτελέσματος και πορίσματος διάγνωσης. Εξυπακούεται ότι ο έλεγχος ασφαλούς λειτουργίας των μηχανημάτων, από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας θα συνεχίσει να υφίσταται. Ως τρόπος ελέγχου προτείνεται είτε η απροειδοποίητη επίσκεψη ομάδος εργασίας, αποτελούμενης από Ακτινολόγο και Ακτινοφυσικό σε όλα τα Εργαστήρια της Ελληνικής Επικράτειας, ή με αποστολή πλήρους απεικονιστικής εξέτασης (δειγματοληπτικά) σε ειδική Επιτροπή ελέγχου (η οποία θα διαθέτει δική της Γραμματεία, χώρο και εξοπλισμό) και εν συνεχεία αξιολόγησης αυτής. Τέλος αναγκαία θεωρώ την ενεργοποίηση της Νομοθεσίας της Euroatom όπως και τη συλλογή του αριθμού των διενεργουμένων απεικονιστικών πράξεων από όλα τα Εργαστήρια, για περαιτέρω αξιολόγηση αυτών (αριθμός, ποιότητα και διαγνωστική ακρίβεια).

Έλεγχος υπερσυνταγογράφησης και προκλητής ζήτησης απεικονιστικών εξετάσεων

Είναι γεγονός ότι η προκλητή ζήτηση των απεικονιστικών εξετάσεων αποτελεί εδώ και αρκετά χρόνια (φαινόμενο του οποίου θα προσδιόριζα την έναρξή στα τέλη της δεκαετίας του ’90) ένα ουσιαστικό θέμα στη διαχείριση των ασθενών. Οι αιτίες της προκλητής ζήτησης είναι δύο κατά την άποψή μου. Πρώτη αιτία αποτελεί το πιθανό όφελος των κλινικών ιατρών που εντέλλουν την εξέταση και η στήριξη που έτυχαν από τα μεγάλα διαγνωστικά κέντρα και ιδιωτικές κλινικές. Δεύτερη αιτία αποτελεί το όφελος από αυτή την ίδια την εξέταση. Όφελος το οποίο φυσικά αποζημιώνει όλους τους εμπλέκοντες στη διαδικασία και είναι φυσικά θεμιτό. Σε κάθε περίπτωση όμως, η πρώτη αιτία, η προκλητή ζήτηση δηλαδή, αποτελεί ενέργεια αντίθετη προς την ιατρική δεοντολογία. Επίσης θα πρέπει εδώ, να θίξω και το θέμα της εκτέλεσης μιας συγκεκριμένης απεικονιστικής πράξης, ενώ στην πραγματικότητα είχε συνταγογραφηθεί μια ή περισσότερες άλλες, αφού για πάνω από είκοσι χρόνια έχει να γίνει ολοκληρωμένη επικαιροποίηση και καταγραφή των απεικονιστικών εξετάσεων και συνεπώς η αιτούμενη εξέταση απλά για τον ΕΟΠΥΥ δεν υπάρχει.

Στα δύο παραπάνω (προκλητή ζήτηση και υπερσυνταγογράφηση δηλαδή) πρέπει να προσθέσουμε και την ισχύουσα «ατολμία» των ιατρών Ακτινολόγων να τροποποιήσουν, ή ακόμη και να ακυρώσουν μια εξέταση που θα έχει ελάχιστο ή και κανένα κλινικό όφελος για τον ασθενή. Να τονίσω ότι τα αίτια αυτής της «ατολμίας» είναι πολλαπλά και δεν εμπίπτουν στην παρούσα συζήτηση. Όμως είναι βασικό να γνωρίζουν όλοι οι ιατροί, ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία της Euroatom, αλλά και την ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία οι Ακτινολόγοι έχουν καθήκον να εκφράζουν άποψη περί των εντελλόμενων εξετάσεων και να προβαίνουν στην εκτέλεση, την τροποποίηση, ή τέλος την ακύρωση αυτών κατά το δοκούν. Αυτό βέβαια με ασφάλεια θα το επιτύχουν όταν είναι παρόντες εκεί όπου χρειάζονται 24 ώρες την ημέρα και 365 ημέρες το χρόνο απαντώντας σε κλινικά ερωτήματα και επιλύοντας διαγνωστικά προβλήματα με αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία (εύκολα εδώ γίνεται ο συνειρμός με το επίπεδο εκπαίδευσης των νέων Ακτινολόγων και το επίπεδο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των παλαιοτέρων).

Και επειδή το πρόβλημα της απεικονιστικής διαχείρισης των εξεταζομένων με είχε και εμένα και στο παρελθόν απασχολήσει, οφείλω να σας γνωστοποιήσω, ότι είχα τότε προτείνει στον τότε Καθηγητή της Ακτινολογίας και εν συνεχεία είχα συμμετάσχει ενεργά στη συγγραφή των «Διαγνωστικών Πρωτοκόλλων στην Ακτινολογία». Ο κορμός των Πρωτοκόλλων αυτών βασίζεται σε ανάλογη οδηγία του Βρετανικού Κολλεγίου της Ακτινολογίας. Πρέπει δε να επισημάνω ότι το παρόν βοήθημα, είχε με δική μου πρόνοια μοιρασθεί, στους συμμετέχοντες συγγραφείς των Ελληνικών Πρωτοκόλλων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω ότι η Γαλλική Εταιρεία Ακτινολογίας, έχει ήδη από διετίας, προχωρήσει στη δημιουργία ενός αυστηρού ηλεκτρονικού εργαλείου συνταγογράφησης απεικονιστικών εξετάσεων, το οποίο όμως δεν επιτρέπει σχεδόν καμία παρέμβαση από τη μεριά των Κλινικών ιατρών.

Ακόμη να αναφέρω την ιεράρχηση των απεικονιστικών εξετάσεων με βάση το επίπεδο σημαντικότητας αναλόγως των προς διερεύνηση κλινικών προβλημάτων από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας.

Η δική μου πρόταση, περιλαμβάνει την ένταξη των «Διαγνωστικών Πρωτοκόλλων στην Ακτινολογία» (με την απαιτούμενη επικαιροποίηση αυτών) στο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης του ΕΟΠΥΥ, αφού προηγηθεί η καταγραφή όλων των σύγχρονων απεικονιστικών πράξεων.

Ιατροί Ακτινολόγοι, ή πάροχοι απεικονιστικών εξετάσεων

Για να ξαναγίνουν οι Ακτινολόγοι ιατροί και να πάψουν να αντιμετωπίζονται ως πάροχοι, προτείνω διαχωρισμό της τεχνολογικής πράξης από τη διάγνωση του ιατρού Ακτινολόγου, αλλά και τη διαφορετική κοστολόγηση αυτών (της πράξης δηλαδή και της γνωμάτευσης). Παράλληλα προτείνω την κοστολόγηση του θεσμού της δεύτερης γνωμάτευσης, σε ήδη γνωματευμένη απεικονιστική πράξη. 

Επειδή πλέον έχουμε ήδη ως ιατρική κοινότητα ξεπεράσει την εποχή της Evidence Based Ιατρικής και διανύουμε πλέον την εποχή της Εξατομικευμένης Ιατρικής, θεωρώ ότι η εφαρμογή των κάθε είδους πλαφόν, claw back κλπ, αποτελεί μέτρο «πυροσβεστικού» χαρακτήρα το οποίο θα οδηγήσει σε οπισθοδρόμηση της άσκησης της ιατρικής με αποτέλεσμα την πτώση του επιπέδου των παροχών φροντίδας της υγείας.