Πόσο θα διαρκέσει το «θαύμα» του ΕΦΚΑ;

ΒΑΣΙΛΗΣ ΖΗΡΑΣ - kathimerini.gr

«Αυτός είναι ο τελευταίος προϋπολογισμός των προγραμμάτων», είπε με σιγουριά χθες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης, παραδίδοντας στον πρόεδρο της Βουλής το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2018.

Αν του χρόνου τέτοιες ημέρες βρίσκεται στην ίδια θέση, θα καταθέτει στη Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2019, το οποίο θα ενσωματώνει τη μείωση των συντάξεων κατά 2 δισ. ευρώ περίπου. Υποψιάζομαι ότι δεν θα διεκδικήσει ούτε ο ίδιος ούτε κάποιος άλλος στην κυβέρνηση την πατρότητα του μέτρου της μείωσης των συντάξεων. Θα επιρρίψει την ευθύνη στους θεσμούς και στο μνημόνιο. Και τότε θα καταστεί σαφές πως δεν είναι αυτός του 2018 ο τελευταίος προϋπολογισμός των προγραμμάτων. Οπως δεν θα είναι ούτε αυτός του 2019. Εάν η μείωση του αφορολογήτου ορίου δεν χρειαστεί να εφαρμοστεί το 2019, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, θα εφαρμοστεί οπωσδήποτε το 2020. Αυτά έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της κυβέρνησης και των θεσμών και θα ισχύσουν, όποιο κι αν είναι το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Συνεπώς, ο τελευταίος προϋπολογισμός των μνημονίων θα είναι, ίσως, αυτός του 2020. Θα μπορούσε να αντιτείνει κάποιος πως υπάρχουν μέτρα αντιστάθμισης των περικοπών. Η κυβέρνηση, εξάλλου, παρουσιάζει αυτά τα μέτρα αντιστάθμισης ως δεδομένα. Η αλήθεια είναι πως, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο του μνημονίου, αυτά τα μέτρα θα εφαρμοστούν εάν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι υψηλότερο του στόχου και μόνο κατά το ποσό της υπέρβασης.

Η διαβεβαίωση λοιπόν ότι τα μέτρα ελάφρυνσης θα εφαρμοστούν «βρέξει - χιονίσει» έχει όση αξία είχαν και οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών πως η 13η σύνταξη που δόθηκε πέρυσι θα δοθεί και φέτος και κάθε χρόνο. Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, δεν υπάρχει –ευτυχώς– 13η σύνταξη γιατί ήταν ίσως το πιο αποτυχημένο μέτρο διανομής κοινωνικού μερίσματος των τελευταίων ετών. Το μέρισμα δεν το μοιράστηκαν όσοι το είχαν πραγματική ανάγκη, όσοι για παράδειγμα δεν έχουν καθόλου εισόδημα, αλλά όσοι εμφανίζονται να παίρνουν μικρή σύνταξη, ακόμη κι αν τους έχει κοπεί προσωρινά επειδή εργάζονται κι έχουν κι άλλα εισοδήματα.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον στο προσχέδιο είναι πως αποτυπώνει την παταγώδη αποτυχία της φορολογικής πολιτικής. Ο ορυμαγδός των φορολογικών μέτρων, αφού παρήγαγε το υπερπλεόνασμα το 2016, κατέληξε τελικά σε μείωση των εσόδων το 2017 και το 2018. Το θαύμα για το οποίο πανηγύριζε πέρυσι η κυβέρνηση κράτησε μόλις ένα χρόνο.

Φέτος, ο δημοσιονομικός στόχος θα επιτευχθεί λόγω του ότι το αποτέλεσμα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) είναι καλύτερο από το προϋπολογισθέν κατά 1,9 δισ. ευρώ. Από τον ΕΦΚΑ, δηλαδή από την αύξηση των εισφορών και από τις καθυστερήσεις στην απονομή νέων συντάξεων και εφάπαξ, αντισταθμίστηκε η υστέρηση στα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Το θαύμα του ΕΦΚΑ θα διαρκέσει περισσότερο από ένα έτος ή θα συμβεί του χρόνου ό,τι συνέβη φέτος με τα φορολογικά έσοδα; Τα μηνύματα δεν είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά. Ηδη μεγάλο μέρος των ελεύθερων επαγγελματιών έδειξε με την τελευταία φορολογική του δήλωση πως «προσαρμόζει» το εισόδημά του σε χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να καταβάλει μικρότερες εισφορές.