Έχουν σχέση τα εμβόλια με τον αυτισμό;

Απάντηση σ' ένα καίριο ερώτημα

Αναδημοσίευση από health.in.gr 

Γράφει ο Kωνσταντίνος Καρύδης, Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος 

Λόγω των σοβαρών εξάρσεων ιλαράς σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Μ. Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και Ρουμανία, και της καταγραφής ~200 περιστατικών ιλαράς κατά τους τελευταίους τέσσερις μήνες στη χώρα μας, εκρίθη απαραίτητο να τονισθεί στην κοινότητα το θέμα του εμβολιασμού έναντι της ιλαράς και να κοινοποιηθούν οι τελευταίες αποφάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. 

Σήμερα θα σταθούμε, μόνον, σε κάτι που τείνει να αποδυναμώσει τον εμβολιασμό διεθνώς, ειδικά έναντι της ιλαράς.

Πολλές δημοσιευμένες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα εμβόλια δεν προκαλούν αυτισμό. Πώς προέκυψε αυτό;

Πράγματι μεγάλος αριθμός υψηλού επιπέδου δημοσιευμένων μελετών σε έγκριτα περιοδικά συνέκρινε μεγάλους αριθμούς εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων παιδιών για πολλά χρόνια. Η μεγαλύτερη μελέτη περιέλαβε 537.303 παιδιά που γεννήθηκαν στη Δανία και βρέθηκε ότι τα ανεμβολίαστα είχαν τις ίδιες πιθανότητες να αναπτύξουν αυτισμό, όπως τα εμβολιασμένα. Όταν τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης συγκρίθηκαν με τα αποτελέσματα εννέα άλλων μελετών που αφορούσαν 1.500.000 παιδιά που ζούσαν σε διαφορετικές χώρες, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι δεν ήταν υπεύθυνα τα εμβόλια για εμφάνιση του αυτισμού.

Τότε, τί προκαλεί τον αυτισμό;

Δεν είναι ακριβώς γνωστό, γιατί κάποια παιδιά αναπτύσσουν αυτισμό. Η ιδέα ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό ήταν ελκυστική σε κάποιους ανθρώπους που ήθελαν να βρουν μια απάντηση. Όμως, η ιδέα προέκυψε από λίγες, μόνον, μελέτες που είχαν άσχημα σχεδιασθεί και αποδείχθηκαν λανθασμένες στη συνέχεια. Η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι ο αυτισμός δεν μπορεί να εξηγηθεί από μια μόνο αιτία, αλλά είναι πιθανόν να οφείλεται σε ένα συνδυασμό αναπτυξιακών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Από πού προήλθε, λοιπόν, αυτή η παρεξηγημένη σχέση εμβολίων και αυτισμού; 

Το 1998, μια ερευνητική ομάδα στo Hνωμένο Βασίλειο, με επικεφαλής τον γαστρεντερολόγο Αντριου Γουέικφιλντ, διατύπωσε την άποψη ότι μερικά παιδιά που είχαν λάβει εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR) ανέπτυξαν νόσο του εντέρου και αναπτυξιακές διαταραχές, όπως αυτισμό. Τα αποτελέσματα της έρευνας, στην οποία είχαν συμμετάσχει μόνο 12 παιδιά, δημοσιεύθηκαν σε σοβαρό ιατρικό περιοδικό (Lancet). Ωστόσο, οι συγγραφείς ανακάλεσαν τον ισχυρισμό τους ότι υπήρχε σχέση μεταξύ του εμβολιασμού με τον αυτισμό, το 2004. Το άρθρο αποσύρθηκε από το περιοδικό το 2010. Το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο της Βρετανίας διαπίστωσε ότι τα αποτελέσματα που αναφέρονται στο άρθρο «είχε αποδειχθεί ότι είναι ψευδή». Στη συνέχεια δημοσιεύτηκε από το Lancet και η συγγνώμη του περιοδικού, 12 χρόνια μετά την αρχική δημοσίευση και αναστάτωση της κοινωνίας ,αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως ιατρικού επαγγέλματος από τον Γουέικφιλντ στο Ηνωμένο Βασίλειο κι αυτός μετανάστευσε στις ΗΠΑ.

Η ζημιά, όμως, για τη Δημόσια Υγεία, τα εμβόλια και το ευρύτερο κοινό σχετικά με τον τρόπο που αυτό αντιμετωπίζει καταστάσεις κρίσης και εμπιστοσύνης είχε γίνει και δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Στο ευρύτερο κοινό θα πρέπει να περιλάβουμε και ορισμένους επαγγελματίες υγείας (γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, νοσηλευτές, φαρμακοποιούς) και πολλούς άλλους που δεν έχουν διαρκώς επικαιροποιούμενη γνώση για τα εμβόλια, αλλά συχνά έχουν άποψη, λανθασμένη προφανώς, που εκφράζουν κατ' ιδίαν ή από τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μαζικής ενημέρωσης. «Μα μου το είπε ο θείος μου που είναι Παθολόγος, με απέτρεψε ο φαρμακοποιός μου, η φίλη μου, που δουλεύει στο Παίδων ρώτησε και δεν το έκανε στα παιδιά της κ.ο.κ.». 

Μετά, αφού κατέστη σαφές ότι το εμβόλιο MMR δεν ήταν το πρόβλημα, μερικοί άνθρωποι σκέφτηκαν ότι ένα συντηρητικό που χρησιμοποιείται μερικές φορές σε εμβόλια που είναι συσκευασμένα σε περιέκτες πολλαπλών δόσεων μπορεί να συνδέεται με αυτισμό. Το συντηρητικό, που ονομάζεται θειομερσάλη, είναι ένα άλας που περιέχει μια μικρή ποσότητα υδραργύρου. Το συγκεκριμένο άλας δεν είναι το είδος της ένωσης υδραργύρου που συσσωρεύεται στο ανθρώπινο σώμα. Κανένα από τα εμβόλια που κατά κανόνα χορηγείται είναι συσκευασμένα σε περιέκτες πολλαπλών δόσεων. Η ιδέα της χρησιμοποίησης των ξεχωριστών εμβολίων ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Γουέικφιλντ, ο οποίος σημειωτέον είχε ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον προς τούτο. Σε μελέτη από όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν στη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που έλαβαν ξεχωριστά εμβόλια ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς δεν είχαν λιγότερες πιθανότητες για ανάπτυξη αυτισμού από εκείνα που έλαβαν το συνδυασμένο εμβόλιο MMR. Ξεχωριστά εμβόλια για την ιλαρά, ερυθρά και παρωτίτιδα δεν είναι διαθέσιμα σήμερα. Η μελέτη του Γουέικφιλντ και ο ισχυρισμός του ότι το εμβόλιο MMR μπορεί να προκαλέσει αυτισμό οδήγησε σε πτώση των ποσοστών εμβολιασμού στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία και αντίστοιχη αύξηση της ιλαράς και της παρωτίτιδας, με αποτέλεσμα αύξηση της νόσησης και θανάτους. Προκλήθηκε γενικότερο κλίμα δυσπιστίας για όλα τα εμβόλια με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση ελεγχόμενων ασθενειών που είχαν ελαττωθεί σε πολλές χώρες. Ακόμη το Ινστιτούτο Ιατρικής (ΙΟΜ) των ΗΠΑ σε συνεργασία με το Κέντρο Ελέγχου των Νόσων (CDC) και η Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UK NHS) δεν βρήκαν κάποια σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού. Ανασκοπήσεις της ιατρικής βιβλιογραφίας πέραν των δύο που αναφέρθηκαν στην πρώτη απάντηση παραπάνω δεν βρήκαν καμιά σχέση μεταξύ MMR και αυτισμού ή νόσου του εντέρου, αυτής που αυθαίρετα ο γαστρεντερολόγος Γουέικφιλντ ονόμασε «αυτιστική εντεροκολίτιδα». 

health.in.gr