Ύποπτο κομματικό «ρεσάλτο» στον ΕΟΠΥΥ

Του Γρηγόρη Σαμπάνη*

Άλλο ένα… ρεσάλτο του κομματικού μηχανισμού του ΣΥΡΙΖΑ στον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας βρίσκεται σε εξέλιξη. Κρίσιμες αρμοδιότητες του ΕΟΠΥΥ επιχειρείται να μεταφερθούν μέσα σε μια νύκτα στο ίδιο το υπουργείο Υγείας και σε οργανισμούς που είναι πολύ πιο εύκολο να ασκήσει την επιρροή του το κομματικό κράτος, όπως η ΗΔΙΚΑ ΑΕ και ο ΕΟΦ.

Η επέλαση του κομματικού-πελατειακού κράτους στον ΕΟΠΥΥ, τον οργανισμό που ιδρύθηκε ακριβώς για να σταματήσει η νοσηρή και άκρως επιζήμια σχέση των κομματικών μηχανισμών με τη διαχείριση της δαπάνης για την Υγεία, δεν είναι νέο φαινόμενο.

Το καλοκαίρι του 2017 έγιναν παρεμβάσεις για τον πλήρη έλεγχο της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ από το υπουργείο Υγείας με αλλαγή της σύνθεσης του διοικητικού συμβουλίου, και ακολούθησε ένα προεδρικό διάταγμα (ΠΔ 127/2017) για τη μεταφορά βασικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών στο γραφείο του υπουργού Υγείας, όπως η διαπραγμάτευση για τις τιμές των φαρμάκων, με προφανή στόχο να περάσει ο έλεγχος ενός προϋπολογισμού 5,5 δισ. ευρώ από ένα τεχνοκρατικό οργανισμό σε ένα κομματικό μηχανισμό.

Όλα αυτά έγιναν χωρίς καν να τηρηθούν τα προσχήματα. Ουδείς από την κυβέρνηση μπήκε στον κόπο να επικαλεσθεί κάποια σοβαροφανή δικαιολογία για αυτές τις αντιμεταρρυθμίσεις.

Πώς θα μπορούσαν, άλλωστε, να ισχυριστούν ότι θα γίνει αποτελεσματικότερη διαχείριση των δαπανών υγείας από ένα υπουργικό γραφείο και όχι από ένα τεχνοκρατικό και σχετικά ανεξάρτητο οργανισμό, ο οποίος έχει αποδείξει από τότε που ιδρύθηκε ότι μπορεί να έχει αποφασιστική συμβολή στον εξορθολογισμό της δημόσιας δαπάνης;

Στο «παρά πέντε» μιας εκλογικής αναμέτρησης που είναι βέβαιο ότι θα στείλει την Πρώτη Φορά Αριστερά στα έδρανα της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση επιχειρεί, επίσης χωρίς την παραμικρή σοβαρή εξήγηση, άλλο ένα «ρεσάλτο» στον ΕΟΠΥΥ, μεταφέροντας εκ του οργανισμού νευραλγικές λειτουργίες, πίσω από τις οποίες -ας το πούμε ωμά!- είναι… πολλά τα λεφτά που κρύβονται.

Τέτοιες λειτουργίες θα πρέπει η κυβέρνηση να εξηγήσει γιατί προτιμά να τις μεταφέρει σε ένα υπουργικό γραφείο, ή σε οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως η ΗΔΙΚΑ Α.Ε. και ο ΕΟΦ, όπου οι διοικήσεις ελέγχονται πλήρως από την κυβέρνηση, αντί να τις αφήσει σε έναν οργανισμό, που ακόμη και σήμερα δεν ελέγχεται πλήρως από το κυβερνών κόμμα και διατηρεί εχέγγυα τεχνοκρατικής λειτουργίας, ακόμη και μετά τις βάναυσες παρεμβάσεις της τελευταίας περιόδου.

Με κίνδυνο να κουράσουμε τον αναγνώστη χωρίς ειδικό ενδιαφέρον για το χώρο της Υγείας, αξίζει να αναφέρουμε με ποιο τρόπο επιχειρείται, με διατάξεις του ογκώδους πολυνομοσχεδίου του υπουργείου Υγείας, άλλη μια αιφνιδιαστική συρρίκνωση του πεδίου αρμοδιοτήτων του ΕΟΠΥΥ:

Το οργανόγραμμα του υπουργείου επιχειρείται να τροποποιηθεί και πάλι, με τη δημιουργία αυτοτελών τμημάτων. Τελικός στόχος, ο απόλυτος έλεγχος των υπηρεσιών του ΕΟΠΥΥ. Ειδικότερα, δημιουργείται Αυτοτελής Διεύθυνση Πληροφορικής στο υπουργείο, στην οποία θα ενσωματωθούν όλα τα δεδομένα που διαχειρίζεται ο ΕΟΠΥΥ και αποτελούν οδηγό για τη λήψη αποφάσεων για την παροχή υπηρεσιών υγείας.

Δημιουργείται αυτοτελές τμήμα προμηθειών, το οποίο θα εποπτεύει τις διαδικασίες προμηθειών του ΕΟΠΥΥ. Έτσι, ο ΕΟΠΥΥ θα είναι μόνο στα χαρτιά ένας ανεξάρτητος οργανισμός, αφού ακόμη και για να προμηθευτεί χαρτί για εκτυπώσεις θα χρειάζεται την «ευλογία» της γραφειοκρατίας του υπουργείου και της πολιτικής ηγεσίας.

Επιπλέον, προβλέπεται η σύσταση μητρώων ασθενών με απόφαση του υπουργού Υγείας, χωρίς να εξηγείται γιατί αυτό είναι αναγκαίο, όταν ο ΕΟΠΥΥ έχει δημιουργήσει ασφαλιστικό φάκελο και μητρώο ασθενών για τον έλεγχο της αποζημίωσης και εκκαθάρισης των δαπανών.

Άλλο άρθρο του νομοσχεδίου προβλέπει μια τουλάχιστον περίεργη ανάθεση αρμοδιοτήτων: ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΑΗΦΥ) περνά στην ΗΔΙΚΑ Α.Ε., με κίνδυνο να επαναληφθεί παλαιότερο φιάσκο. Βάσει παλαιότερου νόμου, προβλεπόταν ότι τον ΑΗΦΥ θα χρησιμοποιούσαν υποχρεωτικά οι οικογενειακοί γιατροί, για να αντλούν στοιχεία του ιατρικού ιστορικού του εγγεγραμμένου πληθυσμού. Ως γνωστόν, η προσπάθεια κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία, τόσο σε ό,τι αφορά το θεσμό του οικογενειακού γιατρού, όσο και για τον ΑΗΦΥ. Ουδείς εξηγεί για ποιο λόγο η ΗΔΙΚΑ, ένας φορέας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση της κοινωνικής ασφάλισης, μπορεί να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τον ΑΗΦΥ, όταν αυτό μπορεί να γίνει πολύ αποτελεσματικότερα από τον οργανισμό που διαχειρίζεται τις δαπάνες υγείας, τον ΕΟΠΥΥ. Η μόνη εξήγηση είναι αυτή που θα φανταζόταν ένας καχύποπτος παρατηρητής: γιατί να μείνει σε έναν σχετικά ανεξάρτητο οργανισμό μια λειτουργία που μπορεί να μεταφερθεί σε έναν πλήρως ελεγχόμενο από την κυβέρνηση φορέα;

Η προσπάθεια του ΕΟΠΥΥ να δημιουργήσει το πρώτο μητρώο ιατρικών προϊόντων επιχειρείται να ακυρωθεί, καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η αρμοδιότητα θα μεταβιβασθεί σε άλλο φορέα… αγνώστων λοιπών στοιχείων. Στο νομοθέτη είναι αρκετό να «ξηλώσει» μια αρμοδιότητα από τον ΕΟΠΥΥ και φαίνεται ότι λίγο τον ενδιαφέρει να προσδιορίσει ποιος θα την αναλάβει!

Η προσφιλής στην κυβέρνηση ΗΔΙΚΑ προορίζεται να αναλάβει και το Σύστημα Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας, σύμφωνα με το νομοσχέδιο. Έτσι, φθάνουμε στα όρια του απόλυτου παραλογισμού: μια εταιρεία που οργανώνει τα συστήματα πληροφορικής ασφαλιστικών ταμείων, ξαφνικά θα πρέπει να αποκτήσει τεχνογνωσία για να διαμορφώνει όλες τις σύνθετες προδιαγραφές αποζημίωσης υπηρεσιών υγείας και ιατρικών προϊόντων του ΕΟΠΥΥ. Προφανώς, αυτό είναι αδύνατο, αλλά είναι τέτοιος ο ζήλος των κυβερνώντων να μεταφέρουν αρμοδιότητες από το «εχθρικό» περιβάλλον του ΕΟΠΥΥ στο «φιλικό» περιβάλλον της ΗΔΙΚΑ, που η κοινή λογική παραμερίζεται. Και αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΕΟΠΥΥ υποχρεώνεται να πληρώνει περίπου 1,2 εκατ. ευρώ το χρόνο στην ΗΔΙΚΑ για εργασίες που ο Οργανισμός θα μπορούσε να διεκπεραιώνει εσωτερικά.

Μέσα σε όλα αυτά, κρύβονται απίστευτες σπατάλες πόρων. Ας αναφέρουμε μόνο ένα κραυγαλέο παράδειγμα: στην Αυτοτελή Διεύθυνση Πληροφορικής, θα δημιουργηθεί Τμήμα Διαχείρισης Δεδομένων Υγείας με κύρια αρμοδιότητα τη δημιουργία πληροφοριακού συστήματος επιχειρηματικής ευφυΐας. Θα στηθεί, δηλαδή, από μηδενική βάση ένα σύνθετο σύστημα υψηλού κόστους, την ώρα που ο ΕΟΠΥΥ διαθέτει ήδη πλήρως ανεπτυγμένα συστήματα επιχειρηματικής ευφυΐας για τις παροχές του και θα ήταν εύκολο να ενσωματώσει σε αυτά τα συστήματα πρόσθετες πληροφορίες.

Γιατί, λοιπόν, μια κυβέρνηση να αποφασίσει, σε περίοδο μάλιστα αυστηρής λιτότητας στον κρατικό προϋπολογισμό, να προχωρήσει σε τέτοιες άσκοπες και μεγάλες δαπάνες; Όλοι υποψιαζόμαστε την απάντηση: όταν οι πειρατές προχωρούν σε ρεσάλτο, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι τα λάφυρα…

*Οικονομολόγος, μέλος δ.σ. του ΕΟΠΥΥ