Αποζημίωση στην πρωτοβάθμια φροντίδα σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες - Σύγκριση με την Ελλάδα

Για να αντιμετωπιστούν τα μειονεκτήματα της αποζημίωσης κατά πράξη, μπορεί να συνδυαστεί με άλλους μηχανισμούς προώθησης της αποδοτικότητας και ελέγχου του κόστους.

Γράφει: Καραγιώργος Δημήτρης - IATRONET

Παράδειγμα προς μίμηση θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα συστήματα πρωτοβάθμιας (εξωνοσοκομειακής) φροντίδας τριών μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών.

Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία έχουν σημαντική εμπειρία στην παροχή φροντίδας, η οποία αποτυπώνεται και στα συστήματα αποζημίωσης που εφαρμόζουν σε γιατρούς και παρόχους.

Το μοντέλο της αμοιβής κατά πράξη κυριαρχεί στις συγκεκριμένες χώρες, με τη Γερμανία να αποζημιώνει ανά καλυπτόμενο ασθενή.

Στην Ελλάδα υπάρχει ο “κλειστός” προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ, για συμβεβλημένους γιατρούς και λοιπούς παρόχους και πόροι από το ΕΣΠΑ.

Το ελληνικό υπουργείο Υγείας επέλεξε την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας μέσω Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ), εγχείρημα που αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες, όπως αναφέρεται και στην πρόσφατη έκθεση της “Κομισιόν”.

Το μοντέλο απασχόλησης και αποζημίωσης των γιατρών που στελεχώνουν τις εν λόγω μονάδες είναι υβριδικό: περιλαμβάνει γιατρούς πλήρους απασχόλησης και συμβεβλημένους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι πληρώνονται με κοινοτικούς και εθνικούς πόρους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών χωρών παρέχουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας μέσω αυτοαπασχολούμενων γιατρών (ατομικά ή σε ομάδες επαγγελματιών).

Εξαίρεση αποτελούν η Νορβηγία, όπου την ευθύνη έχουν οι Δήμοι, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Σουηδία, όπου την ευθύνη έχει απευθείας το Κράτος.

Στην Πορτογαλία και στην Πολωνία, οι γιατροί λαμβάνουν μισθό, στην Ισπανία πληρώνονται ανάλογα με τον πληθυσμό και τη νοσηρότητα και στη Σουηδία πληρώνονται ανάλογα με την απόδοσή τους.

Ενδιαφέρον έχει πρόσφατη ανάλυση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) σχετικά με τον τρόπο αποζημίωσης στην πρωτοβάθμια σε μεγάλες χώρες της Ευρώπης και παγκοσμίως.

Το μοντέλο που επιλέγεται δίνει απαντήσεις και στη συζήτηση που γίνεται στην Ελλάδα σχετικά με την επάρκεια των πόρων και το μοντέλο αποζημίωσης. Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη κινητοποίηση των εργαστηριακών γιατρών για τις υποχρεωτικές επιστροφές στον ΕΟΠΥΥ.

Γαλλία

Στη Γαλλία, οι πάροχοι της πρωτοβάθμιας φροντίδας και οι γιατροί έχουν σταθερή αμοιβή ανά πράξη για ομάδες υπηρεσιών, η οποία καταβάλλεται αναδρομικά. Το ίδιο μοντέλο αποζημίωσης ισχύει και για τους εξωτερικούς ασθενείς.

Γερμανία

Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας φροντίδας στη Γερμανία αποζημιώνονται με βάση προκαθορισμένη κατ' αποκοπή αμοιβή ανά ασθενή. Το συνολικό ποσό ανά πάροχο καθορίζεται σε ετήσια βάση και καλύπτει ένα φάσμα υπηρεσιών, ανεξάρτητα εάν παρέχονται ή όχι.

Οι γιατροί αμείβονται με σταθερή αμοιβή ανά πράξη. Το ίδιο μικτό μοντέλο αποζημίωσης ισχύει και για τους παρόχους και γιατρούς που φροντίζουν εξωτερικούς ασθενείς.

Αγγλία

Στην Αγγλία, εφαρμόζεται το μοντέλο της αμοιβής ανά πράξη για τους παρόχους και μισθός για τους γιατρούς της πρωτοβάθμιας. Το ίδιο μοντέλο ισχύει και για τη φροντίδα των εξωτερικών ασθενών.

Μειονεκτήματα

Η αμοιβή κατά πράξη αποτελεί τον πιο κοινό τρόπο αποζημίωσης. Εκτός από τις παραπάνω ευρωπαϊκές χώρες, χρησιμοποιείται στην Ιαπωνία, στην Αυστραλία, στη Νότια Κορέα, στην Ταϊλάνδη και στις ΗΠΑ.

Το συγκεκριμένο σύστημα αμοιβής εμφανίζει μειονεκτήματα, όπως η έλλειψη κινήτρων για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και κινήτρων για τον όγκο των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, για να αντιμετωπιστούν τα μειονεκτήματα μπορεί να συνδυαστεί με άλλους μηχανισμούς για την προώθηση της αποδοτικότητας και του ελέγχου του κόστους.

Στη Γαλλία και στην Κορέα συνδυάστηκε με εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων απόδοσης, όπως η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών ή κυρώσεις για κακές εκβάσεις, όπως ιατρικά σφάλματα ή επαναλαμβανόμενες επανεισαγωγές.

Στην Αγγλία, η αποζημίωση προσαρμόζεται ανάλογα με τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.