Τουρισμός: Αγωνία για τις αφίξεις στη σκιά της αύξησης κρουσμάτων

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη - Capital.gr

Κόκκινο χτυπά η αγωνία της τουριστικής αγοράς για το πώς θα εξελιχθούν οι κρατήσεις τις επόμενες ημέρες, με το διάστημα μέχρι τα τέλη του Ιουλίου να χαρακτηρίζεται πολύ κρίσιμο για την πορεία της ζήτησης και των πληροτήτων στα ξενοδοχεία.

Μέχρι στιγμής η εικόνα στους περισσότερους δημοφιλείς προορισμούς δεν είναι ικανοποιητική και οι προσδοκίες για τόνωση των αφίξεων το επόμενο δίμηνο είναι μοιρασμένες. Και αυτό καθώς, όσο πλησιάζει η ημερομηνία άφιξης, παρατηρούνται ακυρώσεις πακέτων διακοπών που είχαν κλειστεί από την αρχή του έτους, ενώ παράλληλα η ροή νέων κρατήσεων είναι μειωμένη.

Την ίδια ώρα, η άνοδος των κρουσμάτων στις βαλκανικές χώρες και η αυστηροποίηση των μέτρων ελέγχου στις πύλες εισόδου, όπως σημειώνουν παράγοντες του χώρου, έχουν ανακόψει την ταξιδιωτική ροή. Στον αντίποδα, η άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών για τους τουρίστες από τη Μεγάλη Βρετανία θεωρείται πως μπορεί να αυξήσει τις εβδομάδες που έρχονται την ταξιδιωτική κίνηση. Αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά του ελληνικού τουρισμού μετά τη Γερμανία και τη χρονιά που πέρασε καταγράφηκαν 3,5 εκατ. αφίξεις και 2,5 δισ. ευρώ έσοδα.

Τα επόμενα βήματα

Η παρακολούθηση των κρουσμάτων κορονοϊού, τόσο των εισαγόμενων όσο και των εσωτερικών, όπως και η επιδημιολογική πορεία σε σημαντικές για τον ελληνικό τουρισμό αγορές, κρίνουν τις κυβερνητικές αποφάσεις για την ταξιδιωτική ροή. Όπως επισημαίνει το υπουργείο Τουρισμού, από τις 22 Ιουλίου πιθανότατα θα ανοίξουν οι απευθείας πτήσεις από τη Σουηδία, ενώ εξετάζεται το άνοιγμα και για τις υπόλοιπες χώρες με τη χρήση του τεστ των 72 ωρών. Ταυτόχρονα, από τις αρχές Αυγούστου είναι πολύ πιθανό να επιτραπεί και το άνοιγμα της κρουαζιέρας, κάτι που θα δώσει σημαντική ανάσα σε προορισμούς που στηρίζονται σε αυτόν τον κλάδο, όπως η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Κρήτη και η Κέρκυρα.

Επόμενος στόχος, εφόσον το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες, είναι να επεκταθεί όσο γίνεται περισσότερο η τουριστικής περίοδος. Για την αγορά επιτυχία θα είναι το να ακολουθηθεί ένα μοντέλο τουρισμού 12 μηνών. Ήδη η σεζόν είχε επεκταθεί σημαντικά την προηγούμενη χρονιά, διαρκώντας από τον Μάρτιο μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου σε πολλές περιπτώσεις, ενώ και η επισκεψιμότητα της Αθήνας ήταν ανοδική. Θεωρείται από το υπουργείο Τουρισμού πως με τις κατάλληλες ενέργειες προώθησης και προβολής η δυναμική αυτή θα μπορούσε να επιστρέψει.

Τι γίνεται με τα έσοδα

Επί του παρόντος, οι εκτιμήσεις για τις εισπράξεις παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και το βλέμμα στρέφεται στις ενέργειες και τις συμφωνίες με τους tour operators που θα κλειστούν για την επόμενη χρονιά, σε μια προσπάθεια να ισοσκελιστούν οι φετινές απώλειες.

Οι υπολογισμοί, δεδομένου πως το πρώτο εξάμηνο θεωρείται χαμένο για την τουριστική αγορά, δείχνουν συνολικά 5 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του έτους στην καλύτερη περίπτωση, ενώ φέτος αναμένονταν τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ στο ταμείο. Παραμένουν, επίσης, οι εκτιμήσεις πως ο ελληνικός τουρισμός θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια για να μπορέσει να ανακάμψει και να αποκτήσει τη δυναμική που είχε το 2019.

Πτώση τζίρου 5,6 εκατ. προβλέπουν οι ξενοδόχοι

Πτώση του τζίρου κατά μ.ό. 67% (από τα 8,4 δισ. ευρώ το 2019 στα 2,8 δισ. ευρώ το 2020, συνολική απώλεια 5.6 δισ.) και κάμψη της απασχόλησης κατά 35% (από 186.574 εργαζομένους το 2019 σε 120.979 εργαζομένους το 2020) βλέπουν φέτος οι ξενοδόχοι, σύμφωνα με έρευνα του ΙΤΕΠ για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

Τα ξενοδοχεία που έχουν ήδη ανοίξει ή πρόκειται να ανοίξουν μέχρι τον Αύγουστο φτάνουν στο 84% του συνόλου τους. Σε ποσοστό 9% δεν έχουν αποφασίσει πότε θα ανοίξουν ακόμη, ενώ σε ποσοστό 6,4% έχουν αποφασίσει να μην ανοίξουν φέτος. Ειδικότερα, τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία που έχουν ήδη ανοίξει ή πρόκειται να ανοίξουν μέχρι τον Αύγουστο ανέρχονται σε ποσοστό 90,7% του συνόλου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό εποχικής λειτουργίας φτάνει το 80,5%.

Τα στοιχεία που δημοσιοποίησαν οι ενώσεις ξενοδόχων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη δίνουν την εικόνα των απωλειών για τον ξενοδοχειακό κλάδο, με τις μονάδες συνεχούς λειτουργίας να έχουν υποστεί πολύ μεγάλο πλήγμα.

Σύμφωνα με την Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής και Αργοσαρωνικού, η απώλεια εσόδων κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ. Τον Μάρτιο σε λειτουργία ήταν το 73% των διαθέσιμων δωματίων στην Αθήνα-Αττική. Τους μήνες Απρίλιο και Μάιο μόνο το 5% του συνόλου των δωματίων της Αττικής ήταν διαθέσιμα, ενώ τον Ιούνιο, που επετράπη η επαναλειτουργία των ξενοδοχείων, διαθέσιμο ήταν το 21% των δωματίων. Το πρώτο δίμηνο είχε ξεκινήσει δυναμικά για τον ξενοδοχειακό κλάδο και όλα έδειχναν πως η φετινή τουριστική χρονιά θα ήταν από τις καλύτερες των τελευταίων ετών.

Σημειώνεται πως τον Ιούνιο του 2019 η πληρότητα των ξενοδοχείων της Αθήνας ήταν 93% – με πλήρη λειτουργία όλων των ξενοδοχείων. Η πληρότητα του Ιουνίου του 2020, παρά την εντυπωσιακά μειωμένη προσφορά διαθέσιμων δωματίων (μόνο το 21% του συνόλου των δωματίων ήταν διαθέσιμο), δεν ξεπέρασε σε μέσο όρο το 26% για τα ξενοδοχεία που βρίσκονταν σε λειτουργία.

Στη συμπρωτεύουσα, όπως σημειώνει η Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης, τον Μάρτιο λειτούργησε το 71% των διαθέσιμων δωματίων, ενώ το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου μόλις το 4%. Τον Ιούνιο επανήλθε σε λειτουργία το 42% των διαθέσιμων δωματίων.

Τα ξενοδοχεία που λειτούργησαν τον Ιούνιο σημείωσαν πληρότητα της τάξης του 35%, ενώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα, όπου όλα τα ξενοδοχεία ήταν σε λειτουργία, η πληρότητα έφτασε στο 79%. Με βάση το σύνολο των ξενοδοχείων της Θεσσαλονίκης, η πληρότητα τον Ιούνιο ήταν 14%. Η συνολική απώλεια εσόδων το 2020 για τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης σε σχέση με το 2019 εκτιμάται σε 50 εκατ. ευρώ.

Άγγλοι τουρίστες: Το μεγάλο κρας τεστ

Του Κώστα Γιαννόπουλου

Στο πιο μεγάλο τεστ για τις αντοχές της χώρας έναντι της υγειονομικής κρίσης ανάγεται το άνοιγμα των συνόρων με την Αγγλία. Η πορεία των Βρετανών τουριστών τις επόμενες μέρες θα παρακολουθείται στενά όχι από μόνο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, αλλά και από τις Βρυξέλλες.

Αρμόδιες πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξηγούν ότι δεν εξετάζεται μόνο η πορεία της υγειονομικής κρίσης και η δυνατότητα συγκράτησης του αριθμού των κρουσμάτων, αλλά και το αν τελικά η εν λόγω επιλογή του "ανοίγματος" είναι οικονομικά επωφελής. Εξετάζεται, δηλαδή, το αν θα υπάρξουν επαρκείς τουριστικές ροές ώστε να δικαιολογούν το δυνητικό "ρίσκο". Αλλά και αν περιορίζουν –έστω και λίγο– την τεράστια πτώση του τουρισμού και τις απώλειες, που είναι δεδομένες για τον μήνα Ιούλιο, επιβαρύνοντας ασύμμετρα τον επιχειρηματικό κόσμο, τους εργαζομένους στον κλάδο (και άρα τη ζήτηση στην αγορά), αλλά και τα κρατικά ταμεία.

Αρμόδιες πήγες εξηγούν ότι η πορεία των κρουσμάτων θα κρίνει αν τα σύνορα μπορούν να μείνουν ανοιχτά και αν είναι σκόπιμο αυτό να συμβεί. Έτσι, μέσω συνεχών συσκέψεων παρακολουθεί το γεγονός η κυβέρνηση, εντείνοντας παράλληλα την υγειονομική θωράκιση των τουριστικών προορισμών.

Παράλληλα, από το υπουργείο Οικονομικών αναζητούνται "καύσιμα" διαθεσίμων ούτως ώστε να ενισχυθούν περαιτέρω οι τουριστικές επιχειρήσεις αλλά και εργαζόμενοι που συνδέονται –άμεσα ή έμμεσα– με τον τουρισμό. Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, πάντως δηλώνει, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την αισιοδοξία, ότι αναμένει ισχυρή ανάκαμψη του τουριστικού προϊόντος το 2021, παραδεχόμενος βέβαια ότι φέτος θα δεχτεί ισχυρότατους τριγμούς ο κλάδος.

Τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών επίσης γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πως η πορεία του τουρισμού φέτος αναμένεται να αποτυπωθεί και στα έσοδα της κυβέρνησης, τα οποία ναι μεν άντεξαν τον Ιούνιο –πήγαν πιο καλά από το αναμενόμενο–, αλλά εκτιμάται ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι πάρα πολύ δύσκολοι.

Ο μήνας-"κλειδί" είναι ο Αύγουστος και το κατά πόσο η τουριστική αγορά θα μπορέσει να λειτουργήσει, έστω και λίγο. Και αυτό ούτως ώστε ο επιχειρηματικός κόσμος του κλάδου να κρατηθεί στον "αφρό".

Στο θέμα αναφέρθηκε ο υφυπουργός Οικονομικών, Θοδωρής Σκυλακάκης, κατά την ανακοίνωση των στοιχείων εκτέλεσης Προϋπολογισμού. Ενώ ανακοίνωσε πως είναι καλύτερη η εκτέλεση Προϋπολογισμού τον Ιούνιο "σε σχέση με αυτήν που αναμέναμε μετά την έναρξη της πανδημίας", με τα έσοδα από φόρους στα 2,934 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 426 εκατ. ευρώ ή 12,7% έναντι του μηνιαίου στόχου, το μέλλον είναι πιο δύσκολο. "Η καλή αυτή επίδοση δεν αίρει την πίεση που θα εξακολουθήσει να υπάρχει στα φορολογικά έσοδα τους επόμενους μήνες, λόγω της βαρύτατης ύφεσης που προκαλεί η πανδημία, προπαντός στα έσοδα του τουρισμού", ανέφερε.

Νέα μέτρα στήριξης

Η κυβέρνηση προς το παρόν μετρά και την απόδοση των παρεμβάσεων στην αγορά και προετοιμάζεται για πρόσθετες κινήσεις. Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να παραταθούν χρονικά τα προσωρινά μέτρα μείωσης των συντελεστών ΦΠΑ στον κλάδο πέραν του τέλους Οκτωβρίου, αλλά και να ληφθούν "τοπικά" μέτρα στήριξης σε περιοχές με μεγάλο πρόβλημα (π.χ. στο κέντρο της Αθήνας).

Επίσης δόθηκε ολιγοήμερη παράταση στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή Νο 2 έως και τις 22/7 και αναμένεται να ανακοινωθεί ο νέος κύκλος με έμφαση στον τουριστικό κλάδο, ο οποίος θα τρέξει τον Αύγουστο.

Στην Ελλάδα, όταν γίνει ο απολογισμός στο τέλος Αυγούστου, θα υπάρξει και μια σαφέστερη εικόνα για το μέγεθος της ύφεσης, σε συνδυασμό με την επάρκεια ταμειακών διαθέσιμων αλλά και με τη ροή νέων εσόδων στα ελληνικά κρατικά ταμεία: από νέες εξόδους στις αγορές, από φόρους και εισφορές, αλλά και από την Ε.Ε.

Τότε θα γίνει και η αποτίμηση των δυνατοτήτων για νέα μέτρα στήριξης. Το ζήτημα είναι ότι τα κονδύλια από την Ε.Ε. θα έρχονται όλο τον επόμενο χρόνο με το "σταγονόμετρο".

Επιπλέον, μέσα στο καλοκαίρι θα αρχίσουν να έρχονται κάποια από τα ποσά του ΕΣΠΑ που άλλαξαν χρήση, μετά τον Σεπτέμβριο πλέον αναμένεται να έρθει το ποσό που αναλογεί στη χώρα από το πρόγραμμα "SURE", που θα καλύψει μέρος των δαπανών για τη δράση "Συν-Εργασία", ενώ κοντά στα μέσα του 2021 αναμένεται θα αρχίσουν να έρχονται τα κονδύλια από το νέο σχέδιο ανάκαμψης που επιχειρείται να αποφασιστεί σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής.