Η «ανοσία της αγέλης» δεν είναι πια εδώ

Οι μεταλλάξεις του ιού και οι αρνητές των εμβολίων αναγκάζουν τους ειδικούς στις ΗΠΑ να αλλάξουν προσέγγιση, καθορίζοντας πλέον ως νέο στόχο το «τείχος της ανοσίας». Επιταγές, δωρεάν μπίρες, άδειες, μέχρι και... μαριχουάνα επιστρατεύονται ως δώρα για τον εμβολιασμό.

Μία τεράστια γαλάζια φάλαινα «επιβλέπει» τον εμβολιασμό στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης. Στις ΗΠΑ ο στόχος είναι να έχει εμβολιασθεί με τουλάχιστον μια δόση το 70% των ενήλικων πολιτών έως τις 4 Ιουλίου και γι’ αυτό επιστρατεύονται πλήθος χώρων και ποικίλα δώρα.

Νατάσα Μπαστέα - TA NEA

Οι μεταλλάξεις του ιού που κυκλοφορούν ευρέως και η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, που δεν δείχνει να υποχωρεί, είναι πιθανό να κάνουν ανέφικτη τη λεγόμενη «ανοσία της αγέλης» στις ΗΠΑ, πιστεύουν τώρα οι ειδικοί. Ο νέος κορωνοϊός ήρθε για να μείνει, αλλά ο εμβολιασμός των πιο ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας ίσως είναι αρκετός για να αποκατασταθεί η κανονικότητα. Αρα η ανοσία της αγέλης μπορεί να υποχωρεί ως αντίληψη, το νέο ζητούμενο όμως φαίνεται ότι είναι το τείχος της ανοσίας. Το οποίο χτίζεται αργά λόγω της άρνησης πολιτών να εμβολιασθούν. Νέοι τρόποι επιστρατεύονται για να κατανικηθούν οι αντιστάσεις. Μεταξύ αυτών επιταγές, δωρεάν μπίρες, αλλά και μαριχουάνα.

Σήμερα, περισσότεροι από τους μισούς ενηλίκους στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου. Ομως ο ρυθμός των εμβολιασμών επιβραδύνεται και τόσο οι επιστήμονες όσο και οι υπεύθυνοι για τη δημόσια υγεία κατανοούν ότι είναι δύσκολο να φθάσει η χώρα στην ανοσία της αγέλης - τουλάχιστον όχι στο ορατό μέλλον, και ίσως ποτέ. Αντίθετα, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αντί να υπάρξει ένα οριστικό τέλος, ο ιός ίσως μετατραπεί σε μια διαχειρίσιμη απειλή που θα συνεχίσει να κυκλοφορεί στη χώρα για τα επόμενα χρόνια, προκαλώντας ακόμα νοσηλείες και θανάτους αλλά σε πολύ μικρότερους αριθμούς. Πόσο πιο μικροί θα είναι οι αριθμοί αυτοί είναι αβέβαιο και εξαρτάται από το εύρος των εμβολιασμών και την εξέλιξη του ιού. Φαίνεται όμως ήδη ξεκάθαρα ότι ο ιός αλλάζει πολύ γρήγορα, νέες μεταλλάξεις εξαπλώνονται πολύ εύκολα και ο εμβολιασμός προχωρά αργά.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι η συνέχιση του εμβολιασμού, ιδιαίτερα για άτομα υψηλού κινδύνου λόγω ηλικίας, έκθεσης ή κατάστασης υγείας, θα είναι κρίσιμη ώστε να περιοριστεί η σοβαρότητα των περιστατικών και ίσως και η συχνότητά τους. «Ο ιός δεν θα φύγει», λέει ο Ράστομ Αντια, εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Εμορι της Ατλάντα. «Αλλά θέλουμε να κάνουμε όσα μπορούμε ώστε να γίνει μια ήπια λοίμωξη».

Νέα πρόκληση

Αυτή η αλλαγή προσέγγισης αποτελεί μια νέα πρόκληση για τις Αρχές δημόσιας υγείας. Ο αγώνας για την επίτευξη της ανοσίας της αγέλης απασχολεί την κοινή γνώμη. Η διαπίστωση τώρα, ότι δεν είναι εφικτή, μπορεί να γίνει άλλο ένα επιχείρημα για εκείνους που δεν θέλουν να κάνουν εμβόλιο. Ομως ακριβώς αυτό, δηλαδή το εμβόλιο, είναι το κλειδί για να μετατραπεί ο ιός σε μια απειλή που μπορεί να ελεγχθεί.

Ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ Αντονι Φάουτσι παραδέχεται την αλλαγή στην προσέγγιση των ειδικών. «Ο κόσμος νόμιζε ότι υπάρχει ένα μυστικιστικό επίπεδο της ανοσίας της αγέλης, ασχέτως αριθμού. Γι' αυτό σταματήσαμε να χρησιμοποιούμε τον όρο», εξηγεί. «Τώρα λέμε: Εμβολιάστε αρκετό κόσμο και τα κρούσματα θα πέσουν».

Τα μαθηματικά

Από την αρχή της πανδημίας, η ανοσία της αγέλης τέθηκε ως πολυπόθητος στόχος. Τότε υπολογιζόταν περίπου στο 60% με 70% του πληθυσμού. Οι περισσότεροι ειδικοί, μεταξύ των οποίων και ο δρ Φάουτσι, θεωρούσαν ότι οι ΗΠΑ θα έφθαναν σε αυτό το ποσοστό μόλις κυκλοφορούσαν τα εμβόλια. Ομως καθώς τα εμβόλια δημιουργήθηκαν και άρχισαν να διανέμονται στα τέλη του χειμώνα και τις αρχές της άνοιξης, οι υπολογισμοί για το όριο της ανοσίας της αγέλης άλλαξαν. Οι αρχικοί υπολογισμοί βασίζονταν στη μεταδοτικότητα της πρώτης εκδοχής του ιού. Η κυρίαρχη μετάλλαξη που κυκλοφορεί τώρα στις ΗΠΑ, Β.1.1.7 η οποία εντοπίστηκε κατ' αρχάς στη Βρετανία, είναι 60% πιο μεταδοτική. Ως αποτέλεσμα, οι ειδικοί υπολογίζουν πλέον πως η ανοσία της αγέλης θα επιτευχθεί τουλάχιστον όταν φθάσουν οι εμβολιασμοί στο 80% του πληθυσμού. Εάν προκύψουν ακόμα πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις, ή εάν οι επιστήμονες βρουν ότι και ακόμα και όσοι αποκτούν ανοσία μεταδίδουν τον ιό, οι υπολογισμοί θα αλλάξουν και πάλι προς τα πάνω.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 30% των Αμερικανών είναι ακόμα διστακτικοί απέναντι στο εμβόλιο. Το ποσοστό θα μειωθεί σταδιακά αλλά όχι αρκετά. Γι' αυτό, Αρχές και επιχειρήσεις βρίσκουν διάφορους ευφάνταστους τρόπους για να προσελκύσουν εκείνους που δεν δείχνουν ιδιαίτερα πρόθυμοι.

Κίνητρα για το τσίμπημα

Οι εταιρείες προσφέρουν ανάλογα κίνητρα. Η American Airlines δίνει στους εργαζομένους της στις ΗΠΑ μία έξτρα ημέρα άδειας, ενώ η Amazon προσφέρει στους υπαλλήλους που έχουν κάνει και τις δύο δόσεις 80 δολάρια. Κίνητρα προσφέρουν και άλλες εταιρείες όπως οι Lidl, Petco και McDonald's. Και κάποιες άλλες χρησιμοποιούν την προώθηση του εμβολιασμού ως εργαλείο μάρκετινγκ.

Η εταιρεία Greenhouse of Walled Lake, που εδρεύει στο Μίσιγκαν και προσφέρει προϊόντα μαριχουάνας, προσφέρει «τσιγαριλίκια έναντι εμβολίων» - από τον Φεβρουάριο που ξεκίνησε το πρόγραμμα έχει δώσει δωρεάν περισσότερα από 25.000 τσιγάρα μαριχουάνας. Και η επιχείρηση εστίασης Krispy Kreme προσφέρει ένα δωρεάν ντόνατ καθημερινά για το υπόλοιπο της χρονιάς σε όσους έχουν το πιστοποιητικό εμβολιασμού.

Το προεδρικό μουσείο Abraham Lincoln προσφέρει δωρεάν εισιτήρια μέχρι το τέλος Ιουνίου, ενώ το πάρκο NRG στο Χιούστον εισιτήρια για τις παραστάσεις του, μεταξύ των οποίων το Disney on Ice και συναυλία του ράπερ Τράβις Σκοτ. Η ομάδα μπέιζμπολ του Οχάιο Cleveland Indians προσφέρει κάποια εισιτήρια έναντι μόνο 5 δολαρίων, κάτι που κάνουν και οι Cincinnati Reds.

Προχθές, ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε αλλαγή της εμβολιαστικής στρατηγικής με στόχο να έχει εμβολιασθεί με τουλάχιστον μία δόση το 70% των ενήλικων πολιτών έως τις 4 Ιουλίου.

Μένει να φανεί εάν οι ποικίλες προσφορές θα συμβάλουν στην υλοποίηση του στόχου αυτού.