Η ταχεία αποκλιμάκωση του τρίτου κύματος

Η αισιοδοξία των ειδικών

Φωτ. REUTERS

Πέννυ Μπουλούτζα - kathimerini.gr

Σε τροχιά γρήγορης αποκλιμάκωσης της πανδημίας COVID-19 έχει μπει για τα καλά η χώρα μας, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι στο τέλος Ιουνίου, εφόσον η πορεία αυτή συνεχιστεί, ο μέσος όρος των ημερήσιων κρουσμάτων θα είναι χαμηλότερος από το 50% σε σύγκριση με σήμερα –δηλαδή λιγότερα από 300–, θα καταγράφεται μονοψήφιος αριθμός θανάτων και οι διασωληνωμένοι ασθενείς θα είναι λιγότεροι από 200. Και τον επόμενο μήνα αναμένεται να μειωθούν κάτω από 100. O στόχος φέτος είναι διπλός: να διατηρηθεί χαμηλή η κυκλοφορία του ιού με πολύ μικρό αριθμό κρουσμάτων, που θα θυμίζει το πολύ προχωρημένο σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό του πληθυσμού του Ισραήλ. Και να χτιστεί το τείχος ανοσίας μέσω του εμβολιασμού, το οποίο θα προστατέψει από ένα τέταρτο κύμα, που θεωρείται πολύ πιθανό να εκδηλωθεί το προσεχές φθινόπωρο. Ειδικοί επιστήμονες περιμένουν μέσα στο καλοκαίρι να υπάρξουν μικρές εξάρσεις της νόσου από γεγονότα συγχρωτισμού, που όμως θα αφορούν κυρίως νέους και δεν θα συνοδεύονται από νοσηλείες. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων έχει προειδοποιήσει ότι, εφόσον υπάρξει βιαστική άρση των περιοριστικών μέτρων τώρα, θα δούμε αύξηση των κρουσμάτων μέσα στο καλοκαίρι, η οποία μάλιστα μπορεί να πάρει δραματικές διαστάσεις εάν επικρατήσουν μεταλλαγμένα στελέχη με ικανότητα να προσβάλλουν άτομα με ανοσία.

«Τώρα είμαστε σε στάδιο συνεχούς αποκλιμάκωσης του τρίτου κύματος, με τον κύριο λόγο αυτής της αποκλιμάκωσης να είναι η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, σε συνδυασμό με μέτρα όπως τα αυτοδιαγνωστικά τεστ, η αποφυγή του συγχρωτισμού, η χρήση μάσκας και η φυσική απόσταση όπως αυτή προβλέπεται από τα υγειονομικά πρωτόκολλα για τις δραστηριότητες που έχουν ανοίξει», επισημαίνει στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής. Την τελευταία εβδομάδα, ο μέσος όρος των ημερήσιων κρουσμάτων μειώθηκε σε 620 από 985 που ήταν μία εβδομάδα πριν, και από 1.500 που ήταν στα τέλη Μαΐου. Σε σχέση με τις αρχές Ιουνίου, οι διασωληνωμένοι ασθενείς σε ΜΕΘ έχουν μειωθεί κατά 150, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα οι εισαγωγές νέων ασθενών με COVID-19 για νοσηλεία ήταν 739, έναντι 1.433 την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις τελευταίες τουλάχιστον δύο εβδομάδες, το 50% των νέων διαγνώσεων αφορά περιστατικά που εντοπίστηκαν μέσω των αυτοδιαγνωστικών τεστ και τα οποία ήταν ασυμπτωματικά ή προσυμπτωματικά. Σήμερα στην Ελλάδα περίπου το 50% των ενηλίκων έχει κάνει τουλάχιστον μία δόση του εμβολίου (41% του συνολικού πληθυσμού) και ένας στους τρεις ενηλίκους έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό έναντι της νόσου.

Οπως σημειώνει ο κ. Παρασκευής, «το επόμενο διάστημα εκτιμάται ότι θα έχουμε περαιτέρω αποκλιμάκωση, λόγω της επέκτασης του εμβολιασμού σε συνδυασμό με την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Ενα ρεαλιστικό σενάριο είναι στο τέλος Ιουνίου οι διασωληνωμένοι να έχουν μειωθεί σε λιγότερους από 200, να έχουμε μονοψήφιο αριθμό ημερήσιων θανάτων και μέσο όρο κρουσμάτων περίπου στο 50% όσων καταγράφουμε τώρα».

Σύμφωνα με τον ίδιο, το επιθυμητό είναι να φτάσουμε να έχουμε μια εικόνα ανάλογη του Ισραήλ, ή και της Ελλάδας το περυσινό καλοκαίρι, όταν καθημερινά είχαμε χαμηλό διψήφιο αριθμό κρουσμάτων και σχεδόν κανένα θάνατο λόγω του κορωνοϊού. «Αλλά φέτος υπάρχει μία σημαντική διαφορά σε σχέση με πέρυσι», τονίζει ο καθηγητής. «Φέτος θέλουμε να χτίσουμε το τείχος ανοσίας με εμβολιαστική κάλυψη μεγαλύτερη του 60% του πληθυσμού, που θα μας προστατέψει στο μέλλον από σοβαρές εξάρσεις της επιδημίας».

Για τους επόμενους καλοκαιρινούς μήνες, ο καθηγητής δεν αποκλείει να έχουμε μικρές εξάρσεις της COVID-19 και λόγω του τουρισμού, με μεμονωμένα γεγονότα συγχρωτισμού. Εάν έχουμε το απαιτούμενο τείχος ανοσίας ειδικά σε τουριστικές περιοχές, οι εξάρσεις αυτές θα έχουν τοπικό χαρακτήρα και δεν θα μπορούν να επεκταθούν, ενώ επίσης δεν θα σχετίζονται με νοσηλείες.

Η προειδοποίηση του ECDC

Ο φόβος των εξάρσεων τη στιγμή που ακόμη χτίζεται το τείχος ανοσίας είναι και ο λόγος για τον οποίο, προς το παρόν, παραμένουν σε ισχύ τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας και δεν έχουν ανοίξει όλες οι δραστηριότητες. Στις 10 Ιουνίου, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) προειδοποίησε ότι μία τυχόν βιαστική άρση των μέτρων τώρα θα έχει ως αποτέλεσμα αύξηση των κρουσμάτων μέσα στο καλοκαίρι. Σε έκθεση για την εκτίμηση κινδύνου από την COVID-19 και λαμβάνοντας υπόψη και τον ρυθμό των εμβολιασμών, περιγράφει ως πιο επικίνδυνη πρακτική την άρση κατά 50% των εν ισχύι περιοριστικών μέτρων έως την πρώτη Ιουλίου, καθώς αυτή θα οδηγήσει σε αύξηση κατά 40% των ημερήσιων κρουσμάτων έως το τέλος Ιουλίου. Η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού θα επαναφέρει τον Σεπτέμβριο τον αριθμό των κρουσμάτων στα επίπεδα που ήταν στις αρχές Ιουνίου. Αντίθετα, η εξέλιξη της πανδημίας θα συνεχίσει την πτωτική πορεία της εάν παραμείνουν τα περιοριστικά μέτρα ή εάν γίνει σταδιακή άρση τους κατά 50% έως τον Σεπτέμβριο. Μάλιστα, ο κίνδυνος αυξάνεται δραματικά εάν παράλληλα επικρατήσουν μεταλλαγμένα στελέχη του ιού με υψηλότερη μεταδοτικότητα σε σχέση με το βρετανικό, που ήδη επικρατεί στην Ε.Ε., και τα οποία ξεφεύγουν από την ανοσία, οδηγώντας έναν «πράσινο» επιδημιολογικά χάρτη να κοκκινίσει μέσα σε μόλις δύο μήνες.

Τα μεταλλαγμένα στελέχη είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι ειδικοί βλέπουν πολύ πιθανή την έλευση ενός τέταρτου κύματος πιθανότατα το φθινόπωρο ή τον χειμώνα. «Η εμφάνιση ενός τέταρτου κύματος είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο. Αλλά εκτιμάται πως η έντασή του θα είναι πιο ήπια και δεν θα σχετίζεται με μεγάλο αριθμό νοσηλευομένων, ούτε μεγάλο αριθμό θανάτων λόγω της ανοσίας που θα έχει αναπτύξει μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Το τέταρτο κύμα θα αφορά κυρίως τους μη εμβολιασμένους, ωστόσο αυτό θα εξαρτηθεί από την παρουσία μεταλλαγμένων στελεχών και την ικανότητά τους να προσβάλλουν άτομα που έχουν ήδη ανοσία», υπογραμμίζει ο κ. Παρασκευής.

Το ινδικό στέλεχος (παραλλαγή Δ)

Εικόνα από ένα πιθανό μέλλον στη χώρα μας με νέα έξαρση της πανδημίας σε έναν πληθυσμό με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη, λόγω της επικράτησης μεταλλαγμένου στελέχους, έρχεται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το ποσοστό των Βρετανών ενηλίκων που έχουν εμβολιαστεί με μία δόση έφτασε στο 80% και όσων έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό στο 58%. Ωστόσο, η επικράτηση του ινδικού στελέχους (παραλλαγή Δ), το οποίο με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα φαίνεται ότι είναι κατά 40% πιο μεταδοτικό από το βρετανικό και έχει τη δυνατότητα να προσβάλλει άτομα με ανοσία, ειδικά όσα έχουν κάνει μία δόση εμβολίου, έχει αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των ημερήσιων κρουσμάτων (κατά 32% την τελευταία εβδομάδα και με διπλασιασμό τους σε σχέση με τις αρχές Ιουνίου). Η αύξηση αυτή δεν έχει μεταφραστεί σε περισσότερους θανάτους (παραμένει μονοψήφιος ο αριθμός τους από τα μέσα Μαΐου). Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό είναι ένα επιπλέον επιχείρημα υπέρ του εμβολιασμού, ο οποίος ακόμα και εάν δεν μπορεί να προσφέρει απόλυτη προστασία έναντι των μολύνσεων –ειδικά όταν πρόκειται για νέα μεταλλαγμένα στελέχη– προστατεύει σημαντικά από σοβαρή νόσο και θάνατο.