Εμβολιασμοί: Έρχονται κυρώσεις το Φθινόπωρο για αρνητές υγειονομικούς

Τότα Καρλατήρα

Μαίρη Μπιμπή - Protothema.gr

Ποιες συνέπειες θα έχουν όσοι δεν εμβολιαστούν σε νοσοκομεία και γηροκομεία - Γιατί οι υγειονομικοί αντιδρούν στην υποχρεωτικότητα και τι αντιπροτείνουν - Πώς πείστηκαν οι εργαζόμενοι του «Ευαγγελισμού» σε ποσοστό 95% να κάνουν το εμβόλιο

Στέρεα και σταθερά, μέρα με την ημέρα, οικοδομείται το τείχος ανοσίας κατά του κορωνοϊού ώστε η πολυπόθητη επιστροφή στην κοινωνική και οικονομική κανονικότητα να μην απειληθεί από ένα τέταρτο επιδημικό κύμα το Φθινόπωρο.

Η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού για συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες, για την οποία τοποθετήθηκε την περασμένη Παρασκευή η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, θα αποτελέσει την ύστατη λύση για να μην «γκρεμιστεί» ό,τι έχει «χτιστεί» τους τελευταίους έξι μήνες για τη θωράκιση της Δημόσιας Υγείας και των πολιτών.

Οι υγειονομικοί και οι εργαζόμενοι στις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ), δύο επαγγελματικές ομάδες που σε αυτή τη φάση «ακουμπά» η υποχρεωτικότητα, προτείνουν τη στοχευμένη ενημέρωση και την «τέχνη της πειθούς» για την ολιστική και μακροπρόθεσμη διαχείριση της επιδημίας.

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της επιδημίας στη χώρα μας έγινε αντιληπτό ότι το προσωπικό των δομών Υγείας και Πρόνοιας ήταν εκτεθειμένο στον κορωνοϊό.

Μεταξύ των περισσοτέρων από 12.500 θυμάτων της Covid-19 λοίμωξης, 27 έχουν καταχωριστεί ως υγειονομικοί εργαζόμενοι, ενώ χιλιάδες συνάδελφοι τους έδωσαν σκληρή μάχη στα νοσοκομεία ως ασθενείς.

Από τον περασμένο Ιανουάριο, όταν δόθηκε το σήμα εκκίνησης για την «Ελευθερία», το προσωπικό των δομών Υγείας και των ΜΦΗ πρώτο απέκτησε πρόσβαση στο «δώρο του εμβολίου».

Παρά τον αρχικό δισταγμό, σταδιακά το ποσοστό των εμβολιασμένων στις δημόσιες και ιδιωτικές δομές αυξήθηκε. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ανέρχεται σε 70,4% στα δημόσια νοσοκομεία και 70,7% στις ιδιωτικές κλινικές, ενώ στις ιδιωτικές ΜΦΗ αγγίζει το 95% και στις δομές που υπάγονται στις Μητροπόλεις δεν ξεπερνά το 40%.

Και μπορεί τα ποσοστά αυτά να μοιάζουν ικανοποιητικά για το τείχος ανοσίας στην κοινότητα, ωστόσο δεν αρκούν για την εύρυθμη λειτουργία του Συστήματος Υγείας δεδομένης της κρίσης δημόσιας υγείας που βιώνουμε τους τελευταίους 15 μήνες.

Και στα τρία επιδημικά κύματα, η ενδονοσοκομειακή διασπορά του κορωνοϊού έγινε αιτία να κλείσουν κλινικές και να τεθούν σε καραντίνα χιλιάδες εργαζόμενοι, στερώντας πολύτιμες δυνάμεις από την προσπάθεια να αναχαιτιστεί η επιδημία και να σωθούν ζωές.

Η πλήρης εμβολιαστική θωράκιση των υγειονομικών αποτελεί τον παράγοντα-«κλειδί» πρωτίστως για την δική τους ασφάλεια και δευτερευόντως για την εκπλήρωση των επαγγελματικών τους καθηκόντων.

Οι γιατροί ηγούνται της εμβολιαστικής «κούρσας»

Περισσότεροι από 8 στους 10 γιατρούς στο ΕΣΥ και 9 στους 10 στον ιδιωτικό τομέα είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Σε ό,τι αφορά στο νοσηλευτικό προσωπικό, έχει εμβολιαστεί περίπου το 68% του ΕΣΥ και το 70% στις ιδιωτικές κλινικές. Σχεδόν 6 στους 10 είναι εμβολιασμένοι από τους εργαζόμενους άλλων ειδικοτήτων στα δημόσια νοσοκομεία και στις ιδιωτικές δομές υγείας.

Ενδεικτικά, «πρωταθλητές» στην εμβολιαστική «κούρσα» είναι οι γιατροί κομβικών νοσοκομείων όπως το «Σωτηρία» (ποσοστό εμβολιασμένων 99%), το «Αττικόν» (98%), ο «Ευαγγελισμός» (96%). Ενώ οι νοσηλευτές στα προαναφερόμενα νοσοκομεία υστερούν σε ό,τι αφορά την εμβολιαστική κάλυψη, με 77%, 74% και 85% αντίστοιχα. Η ολιγωρία των νοσηλευτών να εμβολιαστούν αποδίδεται στις αβάσιμες φοβίες που εκφράζουν επίσημα και ανεπίσημα πολλές γυναίκες – που κυριαρχούν στον νοσηλευτικό κλάδο- για τυχόν επιπτώσεις του εμβολίου για τον κορωνοϊό στην αναπαραγωγική τους υγεία. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, διά της προέδρου της, ομότιμης καθηγήτριας Παιδιατρικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, κυρίας Μαρίας Θεοδωρίδου, έχει συστήσει τον εμβολιασμό των γυναικών, που, είτε σκοπεύουν να κυοφορήσουν είτε ήδη κυοφορούν, με mRNA εμβόλια.

Για το πώς επιτεύχθηκε το εξαιρετικό ποσοστό εμβολιασμένων εργαζόμενων στον «Ευαγγελισμό» ο διευθυντής Νοσηλευτικής Υπηρεσίας του νοσοκομείου, κ. Δημήτρης Πιστόλας, εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» ότι «πρώτοι εμείς, οι επικεφαλής υπηρεσιών και τμημάτων, εμβολιαστήκαμε έχοντας εμπιστοσύνη στους επιστήμονες και στη συνέχεια γίναμε «αγγελιοφόροι» του οφέλους του εμβολίου προτρέποντας τους εργαζόμενους να πράξουν το ίδιο, για τους εαυτούς τους και για τους ασθενείς. Προσωπικά τόσο εγώ όσο και άλλοι συνάδελφοι εξαντλήσαμε κάθε μέσο όλους αυτούς τους μήνες, με στόχο το τείχος ανοσίας του νοσοκομείου. Κάναμε ενημερώσεις στα τμήματα, στείλαμε επιστολές, προσεγγίσαμε κάθε έναν συνάδελφο σε όποιο τμήμα κι αν απασχολούνταν, και με τη συζήτηση και την παράθεση επιστημονικών στοιχείων, μειώναμε μέρα με την ημέρα τις απορίες, την αγωνία και τον φόβο για το νέο εμβόλιο».

Έχοντας αποκομίσει τα οφέλη από την «τέχνη της πειθούς» στο νοσοκομείο που εργάζεται ο κ. Πιστόλας προτείνει «να επενδύσουμε στην ενημέρωση και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης ώστε το καλό δικό μας αποτέλεσμα να επιτευχθεί και σε άλλα νοσοκομεία. Σκέψεις για επιβολή κυρώσεων όπως μετακίνηση σε άλλη θέση ή στέρηση μισθού, δεν βοηθούν. Αντίθετα, η ανάδειξη θετικών παραδειγμάτων όπως ο «Ευαγγελισμός» συνδυαστικά με επιβραβεύσεις των εργαζομένων όπως για παράδειγμα μία επιπλέον ημέρα ρεπό, θα έφερναν καλύτερα αποτελέσματα».

Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), κ. Μιχάλης Γιαννάκος επισημαίνει πως «είναι χρέος και καθήκον όλων των υγειονομικών να εμβολιαστούν. Προστατεύουν τον εαυτό τους και τους ασθενείς. Με πειθώ και όχι εξαναγκασμό όλοι οι υγειονομικοί θα εμβολιαστούν», συμπληρώνοντας πως «στο ΕΣΥ δεν υπάρχει η πολυτέλεια της μετακίνησης ή της αργίας των εργαζομένων ως κύρωση στον ενδοιασμό τους να εμβολιαστούν».

Ηθική υποχρέωση των γιατρών αλλά και όλων των υγειονομικών εργαζομένων τη δεδομένη χρονική στιγμή θεωρεί τον εμβολιασμό για τη λοίμωξη covid-19 ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), κ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος. «Πολλοί Ιατρικοί Σύλλογοι έχουν ταχθεί υπέρ του υποχρεωτικού εμβολιασμού. Ως Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος περιμένουμε να μάθουμε το επίσημο πλαίσιο από το υπουργείο Υγείας σε ό,τι αφορά τους γιατρούς του ΕΣΥ, που κατ΄ ουσίαν είναι δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου υπάγονται σε πειθαρχικές διαδικασίες που ισχύουν και για άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων».

Το κυβερνητικό σχέδιο για την υποχρεωτικότητα

Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του αρχηγείου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού των 400 υπηρετούντων στις Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ), άνοιξε με τον πιο σαφή τρόπο το «ακανθώδες» θέμα της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού – ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε αναφερθεί στο ζήτημα προ διμήνου παραπέμποντας όμως τις όποιες αποφάσεις για το φθινόπωρο.

Αν και το πλαίσιο δεν έχει τεθεί ακόμη από τα συναρμόδια υπουργεία Υγείας και Εσωτερικών, οι ποινές και οι κυρώσεις που συνοδεύουν την άρνηση των δημοσίων υπαλλήλων για διενέργεια αυτοδιαγνωστικού ελέγχου (self test) σε τακτά χρονικά διαστήματα, θεωρούνται ότι θα αποτελέσουν «οδηγό» για ανάλογο καθεστώς σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό για τη λοίμωξη covid-19. Υπενθυμίζεται ότι Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) ορίζει την περικοπή των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων που δεν συμμορφώνονται με την υποχρέωση για τακτικό αυτοέλεγχο και ειδικά για τους απασχολούμενους με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου την άρνηση του εργοδότη να κάνει δεκτή την παροχή εργασίας του απασχολούμενου και την απαλλαγή του από την υποχρέωση καταβολής αποδοχών για όσο χρονικό διάστημα δεν συμμορφώνεται.

Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν «επιπλοκές» η κυβέρνηση απευθύνθηκε στην Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, ζητώντας να γνωμοδοτήσει σχετικά με την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού στους υγειονομικούς και στους εργαζόμενους των ΜΦΗ. Ενδεχομένως η σύσταση της Επιτροπής για τις προαναφερθείσες επαγγελματικές ομάδες να ανοίξει τον δρόμο και για άλλους κλάδους, όπως πχ οι εκπαιδευτικοί και όσοι εργάζονται σε θέσεις που απαιτείται να προσκομίζουν πιστοποιητικό υγείας.

Προς το παρόν, οι εργαζόμενοι δεν είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν αν έχουν εμβολιαστεί ούτε προφορικά ούτε εγγράφως τον εργοδότη τους καθώς η διενέργεια ή μη του εμβολιασμού συμπεριλαμβάνεται στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα υγείας.

Αναγκαίος ο καθολικός εμβολιασμός και στους οίκους ευγηρίας

Τουλάχιστον 100 ηλικιωμένοι φιλοξενούμενοι σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) απεβίωσαν λόγω της λοίμωξης covid-19 κατά τα δύο πρώτα επιδημικά κύματα, απτή απόδειξη της σημασίας του καθολικού εμβολιασμού εργαζομένων και φιλοξενούμενων σε αυτές τις ευάλωτες δομές. Αξιοποιώντας το «δώρο» του εμβολίου οι ιδιωτικές ΜΦΗ ανταποκρίθηκαν τον περασμένο Ιανουάριο, αρχικά διστακτικά αλλά στη συνέχεια συντεταγμένα.

«Από το 35-40% του εμβολιασμένου προσωπικού τον περασμένο Φεβρουάριο τώρα έχουμε φτάσει στο 90-95% στις ιδιωτικές Μονάδες. Αυτό που διαπιστώθηκε στην πράξη είναι ότι όταν εμβολιάζεται ο επικεφαλής της δομής, ανοίγει ο δρόμος για τον εμβολιασμό και των υπολοίπων» λέει ο κ. Στέλιος Προσαλίκας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΠΕΜΦΗ).

Αν και υπέρμαχος της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, υπογραμμίζει την αξία της στοχευμένης και συνεχούς ενημέρωσης για την επίτευξη του τείχους ανοσίας κατά του κορωνοϊού. Ωστόσο, η ΠΕΜΦΗ συμμετέχοντας στον θεσμικό διάλογο για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, έχει προτείνει να μην προσλαμβάνονται ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι στις συγκεκριμένες δομές φροντίδας ηλικιωμένων.