Αναζητώντας φάρμακο στο διπλανό νοσοκομείο

Την πόρτα των ΜΕΘ στα δημόσια νοσοκομεία πέρασαν οι γνωστές ελλείψεις φαρμάκων που απασχολούν εδώ και πολύ καιρό πολίτες, φαρμακοποιούς και γιατρούς

INTIME/ Γιάννης Λιάκος

Δήμητρα Τριανταφύλλου

Την πόρτα των ΜΕΘ στα δημόσια νοσοκομεία «πέρασαν» οι γνωστές ελλείψεις φαρμάκων που απασχολούν εδώ και πολύ καιρό πολίτες, φαρμακοποιούς και γιατρούς. Έτσι λοιπόν, μετά το «σαφάρι» στο οποίο επιδίδονταν πολλοί γονείς για μια αντιβίωση ή αναλγητικό για τα παιδιά τους, αλλά και την αγωνία των διαβητικών να εξασφαλίσουν το σκεύασμα «Ozempic», οι εντατικολόγοι βιώνουν και αυτοί με τη σειρά τους το άγχος της επάρκειας φαρμάκων που χρειάζονται για να φροντίσουν τους ασθενείς τους.

Η Σοφία Πουρίκη, Επιμελήτρια Α’ στη ΜΕΘ του Νοσοκομείου Σωτηρία περιγράφει στην «Κ» την εικόνα των ελλείψεων στην εντατική του νοσοκομείου όπου εργάζεται: «Ένα φάρμακο η έλλειψη του οποίου μάς έχει δυσκολέψει πάρα πολύ τον τελευταίο μήνα, είναι η ενέσιμη φουροσεμίδη (σ.σ. διουρητικό φάρμακο). Σε κάποιες περιπτώσεις το αντικαθιστούμε με άλλο γενόσημο σκεύασμα, το οποίο όμως δρα σε διαφορετική θέση του νεφρού και δεν έχει ακριβώς τα αποτελέσματα που θέλουμε. Ή αλλάζουμε τον τρόπο χορήγησης του διουρητικού, κάτι που επίσης δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα με την ενέσιμη μορφή».

Η κ. Πουρίκη σημειώνει πως άλλα φάρμακα που λείπουν από τη ΜΕΘ του Σωτηρία ή το φαρμακείο διαθέτει σε πολύ περιορισμένες ποσότητες ή οι γιατροί βρίσκουν δύσκολα, είναι σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες αλβουμίνη (σ.σ. πρωτεΐνη), διάφορα σκευάσματα σίτισης (αναλόγως της φύσης της πάθησης του εκάστοτε ασθενούς), συμπληρώματα διατροφής αλλά και αντιυπερτασικά για ενδοφλέβια χρήση.

Μια δύσκολη εικόνα μεταφέρει και η Όλγα Οικονόμου, Διευθύντρια Φαρμακοποιός ΕΣΥ στο Νοσοκομείο Γεννηματάς και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Οικονομίας και Πολιτικής της Υγείας. Η ίδια αναφέρει καταρχάς πως το «Γεννηματάς» έχει προμηθεύσει με φουροσεμίδη το διπλανό νοσοκομείο «Σωτηρία», όπως και άλλα ιδρύματα.

Σύμφωνα με την κ. Οικονόμου, εκτός από την ενέσιμη φουρεσιμίδη, άλλες ουσίες/σκευάσματα που λείπουν ή χρησιμοποιούνται σε μια αγχωμένη συνθήκη μέσα από το στοκ του φαρμακείου του νοσοκομείου, είναι η ηπαρίνη (σ.σ αντιθρομβωτικά φάρμακα), κορτιζόνες διάφορων τύπων αλλά και η γ-σφαιρίνη.

«Είναι σοβαρό το πρόβλημα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν γενόσημα για όλα τα φάρμακα. Ακούμε ότι το ΙΦΕΤ (Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας) έκανε εισαγωγή και πως θα μάς έρθουν την ερχόμενη εβδομάδα, αλλά εμάς μάς ενδιαφέρει να έχουμε μια συγκεκριμένη ημερομηνία παράδοσης αλλά και να βεβαιωθούμε πως δεν θα έρθουμε ξανά αντιμέτωποι γρήγορα με το πρόβλημα», σημειώνει η ίδια.

Το παγκόσμιο πρόβλημα της παραγωγής φαρμάκων και τα απαραίτητα logistics για τις ΜΕΘ

Όπως πάντως αναφέρουν ειδικοί επί του θέματος, σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους, οι οποίες μάλιστα τα τελευταία χρόνια, κάνουν την εμφάνισή τους ολοένα και συχνότερα, η «χειρουργική» διανομή των σκευασμάτων μέσα στις μονάδες είναι επιβεβλημένη. Πηγή της «Κ» σε μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο επιβεβαιώνει τις ελλείψεις σε φουροσεμίδη και ηπαρίνη. Όπως σημειώνει ο άνθρωπος που μάς μίλησε: «Γνωρίζαμε ότι η παραγωγή φουροσεμίδης θα μειωνόταν δραματικά εδώ και ενάμιση μήνα.

Όμως, το κεντρικό φαρμακείο του νοσοκομείου μας, δίνει σε σταθερή βάση την εικόνα από τις αποθήκες και παρέχει πληροφορίες 24ώρες το 24ωρο τόσο για τη μέση εβδομαδιαία κατανάλωση ενός φαρμάκου, όσο και για το πόσα σκευάσματα έχουν απομείνει. Αυτό μάς οδηγεί και σε μια πολύ προσεκτική διαχείριση των φαρμάκων, εξασφαλίζοντας σταθερή ροή».

Βέβαια, τα logistics και η σωστή διαχείριση δεν αλλάζουν την ουσία του προβλήματος που είναι η έλλειψη ή η μειωμένη παραγωγή φαρμάκων, ένα πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση.

Αυτή ακριβώς τη διάσταση αποδεικνύει και ηλεκτρονική αλληλογραφία (στην κατοχή της «Κ»), μέσω της οποίας, γνωστή φαρμακευτική εταιρεία ζήτησε τον περασμένο Νοέμβριο από τον ΕΜΑ -Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων- την άδεια να «παραταθεί» η ημερομηνία λήξης για συγκεκριμένα αντιθρομβωτικά, οι παρτίδες των οποίων έληγαν εκείνον τον μήνα. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός γνωμοδότησε θετικά, δίνοντας παράταση ενός χρόνου ζωής στα εν λόγω αντιθρομβωτικά με την φαρμακευτική εταιρεία να ενημερώνει με τη σειρά της και το προαναφερθέν ιδιωτικό νοσοκομείο.

Ο ίδιος άνθρωπος σημειώνει πάντως πως σε συγκεκριμένα σκευάσματα, όπως αυτά της ηπαρίνης, κεφαλαιώδες ρόλο για την έλλειψή της στη χώρα μας παίζει και η ιδιαίτερα χαμηλή τιμή της στην ελληνική αγορά, γεγονός που οδηγεί σε παράλληλες εξαγωγές από κάποιες φαρμακαποθήκες.

Σχολιάζοντας με τη σειρά της το ζήτημα ενός σωστού «στοκ» σε κάθε ΜΕΘ, η Μαρία Θεοδωρακοπούλου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας και Διευθύντρια ΕΣΥ στην Α’ Κλινική Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», τονίζει πως κατά καιρούς υπάρχουν φάρμακα σε έλλειψη. «Ωστόσο, οι ΜΕΘ φροντίζουν να έχουν στοκ, δεδομένου ότι λειτουργούν και σε 24ωρη βάση. Αυτό το στοκ μάς κάλυψε εν μέρει όλο αυτό το διαστημα που υπάρχει η έλλειψη των συγκεκριμών σκευασμάτων. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως το θέμα της έλλειψης φαρμάκων δεν θα πρέπει να λυθεί σε ανώτερο επίπεδο».

Η μαζική παραγγελία σκευασμάτων και η πρωτοβουλία της Ελλάδας

Πάντως, ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, μιλώντας στην «Κ» σημείωσε πως οι ελλείψεις στα νοσοκομεία αποκαθίστανται αυτή τη στιγμή. «Έχουν αρχίσει ήδη να παραδίδονται στα νοσοκομεία 300.000 περίπου σκευάσματα φουρεσιμίδης. Για τα αντιθρομβωτικά επίσης προχωρήσαμε σε παραγγελίες», ανέφερε ο υπουργός, παραδεχόμενος πως η πολύ χαμηλή τιμής της ηπαρίνης στην Ελλάδα -τουλάχιστον υποδιπλάσια σε σχέση με την τιμή σε πολλές χώρες στο εξωτερικό- είναι ένα πρόβλημα, το οποίο όμως θα διορθωθεί το επόμενο διάστημα, έτσι ώστε να περιοριστούν οι εξαγωγές.

Ο ίδιος αναφέρθηκε ακόμα στην πρωτοβουλία του υπουργείου να σταλεί επιστολή στις αρχές του έτους προς την Επίτροπο Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου για την ανάγκη εξεύρεσης λύσεων για αυτό το κρίσιμο σε ενωσιακό επίπεδο ζήτημα.

Όπως τονίζει: «Η Ελλάδα χθες υπέγραψε μαζί με άλλες 18 χώρες το non-paper του Βελγίου, το οποίο στοχεύει στη βελτίωση της ασφάλειας της διαθεσιμότητας φαρμάκων στην Ε.Ε. Στο εν λόγω non paper με τίτλο “Improving the security of medicines supply in Europe”, το οποίο συντάσσεται με τις απόψεις που είχαμε εκφράσει τον περασμένο Ιανουάριο, σημειώνεται πως η Ε.Ε. αντιμετώπισε σοβαρές ελλείψεις απαραίτητων φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, θρομβολυτικά, ινσουλίνες και σε μικρότερο βαθμό και σε αντιπυρετικά και παυσίπονα. Το πρόβλημα των ελλείψεων δεν είναι νέο και οι αιτίες είναι ποικίλες- από τις απροσδόκητες αυξήσεις στη ζήτηση, στα ζητήματα παραγωγής και ποιότητας, στο κλείσιμο ή τη μετεγκατάσταση φαρμακοβιομηχανιών εκτός Ευρώπης, σε προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και από εκεί στις πολιτικές ρύθμισης και αποζημίωσης αλλά και στις παράλληλες εξαγωγές».

Ακόμη, ο υπουργός τονίζει πως «λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα των προβλημάτων και τους κινδύνους που συνδέονται με αυτά, το non paper τονίζει πως η Ε.Ε. πρέπει να λάβει πιο δραστικά μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού φαρμάκων».

Μεταξύ των προτάσεων που υιοθετήθηκαν, διευκρινίζει, ήταν, η δημιουργία ενός εθελοντικού μηχανισμού αλληλεγγύης εντός του ΕΜΑ για την προσωρινή άμβλυνση των έντονων ελλείψεων στα κράτη-μέλη, η δημιουργία ευρωπαϊκού καταλόγου φαρμάκων ζωτικής σημασίας, των οποίων οι αλυσίδες προμήθειας, παραγωγής και αξίας πρέπει να παρακολουθούνται και τέλος, η διερεύνηση ενός νόμου για τη μείωση της εξάρτησης από κρίσιμα φάρμακα και συστατικά, ιδιαίτερα για προϊόντα όπου υπάρχουν μόνο λίγοι κατασκευαστές ή χώρες.