Αυτές είναι οι άμεσες προτεραιότητες στην Υγεία: Από το ΕΣΥ, μέχρι το φάρμακο

Νατάσσα Ν. Σπαγαδώρου CNN

Λευτέρης Παρτσάλης / CNN Greece

Η επαναθεμελίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μέσα από ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην υγεία αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο στοίχημα για την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και προσωπικά για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά τη δεύτερη θητεία της κυβέρνησής του.

Άλλωστε και προεκλογικά ο Πρωθυπουργός είχε τονίσει προς κάθε κατεύθυνση, ότι η επόμενη τετραετία, θα είναι η τετραετία της Υγείας. Στόχος να εξασφαλισθεί πραγματική ισότητα στην πρόσβαση των πολιτών στο δημόσιο σύστημα υγείας και τις κοινωνικές δομές, όπως έχει πει ο ίδιος.

Ίσως για το λόγο αυτό, να επιλέχθηκε και ένας υπουργός πρώτης γραμμής και με τεράστια εμπειρία, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Ήδη ο υπουργός Υγείας, σε κάθε παρέμβασή του, αναφέρεται στην «ανάγκη για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στο ΕΣΥ, χωρίς μπαλώματα».

Ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται πράξη καινοτόμες πρωτοβουλίες στον τομέα της πρόληψης, όπως ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού μέσα από το σημαντικό και συμβολικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», ενώ σύντομα αναμένεται να ολοκληρωθεί και το Εθνικό Μητρώο για την καταγραφή των ογκολογικών ασθενών.

Ενισχύεται ο «πολύπαθος» θεσμός του προσωπικού γιατρού, προχωρά με ταχείς ρυθμούς ο πολυπόθητος ψηφιακός μετασχηματισμός στην υγεία και στο πλαίσιο αυτού, ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, που θα πρέπει να ολοκληρωθεί για όλους τους ασθενείς. Επίσης, εντός του Ιανουαρίου 2024, αναμένεται να εκδοθεί η υπουργική απόφαση που θα καθορίζει τη στελέχωση και τη λειτουργία των νέων γραφείων κλινικών μελετών που θα δημιουργηθούν στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας. Μάλιστα χάρη στα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια καταγράφεται αύξηση κατά 70% του αριθμού αιτήσεων διεξαγωγής κλινικών μελετών στην Ελλάδα. Φυσικά υπάρχει μεγάλος δρόμος ακόμη μπροστά μας, για να αγγίξουμε τις επενδύσεις της Ευρώπης, αναφορικά με τις κλινικές μελέτες.

Είναι σημαντικό να συνεχιστεί και να επιταχυνθεί η πρόοδος πάνω σε αυτά τα επιτεύγματα και σε άλλα σημαντικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πλήρης λειτουργία της Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (Ε.Κ.Α.Π.Υ.) και η ολοκλήρωση των εκκρεμών διαγωνισμών φαρμάκου, ενσωματώνοντας τους κλειστούς προϋπολογισμούς και τις ανοικτές συμφωνίες της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης.

Οι προσδοκίες για την ΕΚΑΠΥ

Μετά από αρκετές παρατάσεις η πλήρης λειτουργία της ΕΚΑΠΥ έχει γεννήσει την προσδοκία, ότι θα επιλύσει σειρά προβλημάτων, καθώς έχει αναλάβει να διενεργεί ένα μέρος των προμηθειών φαρμάκων των δημόσιων νοσοκομείων με στόχο τον εξορθολογισμό της δαπάνης, την κεντρική διαχείριση των παραγγελιών, τη μείωση του χρόνου πληρωμής των προμηθευτών και τη συνακόλουθη αποκλιμάκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων.

Ένα από τα προβλήματα που αναμένεται να λύσει είναι οι «αρρυθμίες» στη σειρά προγραμματισμένων θεραπειών – για παράδειγμα χημειοθεραπείες – όταν τελειώνουν οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων και υπάρχει η δυσκολία παραγγελίας φαρμάκων.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να επιταχυνθεί η ολοκληρωμένη λειτουργία του νέου συστήματος και οι εκκρεμείς συμφωνίες με την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, που θα πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω της εφαρμογής Διαχείρισης Φαρμάκων, στο πληροφοριακό σύστημα της ΕΚΑΠΥ. Πληροφορίες υποστηρίζουν ότι πρόκειται για περίπου 500 κωδικούς φαρμάκων, επομένως ένα αρκετό μεγάλο νούμερο. Και με μια διαδικασία που θα οδηγεί σε πιο συμφέρουσες προσφορές που θα βαθμολογούνται με συγκεκριμένα κριτήρια με βάση το αποτέλεσμα προς τον ασθενή.

Μέσω του νέου τρόπου προμήθειας φαρμάκων αναμένονται τα εξής οφέλη:Το εκάστοτε νοσοκομείο θα γνωρίζει με ακρίβεια τον χρόνο και τις ποσότητες παράδοσης, ενώ θα έχει το σύνολο της πληροφορίας συστημικά και με κάθε τρόπο ενημέρωσης (e-mail, sms, σύστημα).

Η εξόφληση των φαρμακευτικών εταιρειών θα γίνεται πλέον εντός 90 ημερών με πλήρως ψηφιακή διαδικασία τιμολόγησης και εκκαθάρισης δαπανών.

Θα επιτευχθεί η άμεση έκδοση των επιστροφών στις οποίες υποχρεούνται οι εταιρείες λόγω υπέρβασης δαπάνης (clawback και rebate). Τώρα αυτή η διαδικασία γίνεται με μεγάλη καθυστέρηση πολλών μηνών.

Θα υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία και πληροφορίες για τα σκευάσματα που διακινούνται στο κανάλι των νοσοκομείων. Εκτιμάται ότι θα υπάρχουν πλέον πλήρη δεδομένα ανά νοσοκομεία, δραστική ουσία και εμπορική ονομασία φαρμάκου τα οποία θα αξιοποιούνται για τη λήψη αποφάσεων.

Μέχρι τα μέσα του περασμένου μήνα (Νοέμβρη 2023) είχαν πραγματοποιηθεί συνολικά παραγγελίες αξίας 95 εκ. € και έχουν ήδη εξοφληθεί από την ΕΚΑΠΥ τα τιμολόγια του μηνός Μαΐου, Ιουνίου, Ιουλίου και έχει ξεκινήσει η εξόφληση του μηνός Αυγούστου. Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να έχει εξοφληθεί και ο Σεπτέμβριος.

Στις άμεσες προτεραιότητες του Υπουργείου Υγείας, είναι η θωράκιση της χώρας στο διεθνές φαινόμενο των ελλείψεων σε φάρμακα ενόψει του χειμώνα και με αφορμή την έκρηξη της εποχικής γρίπης, καθώς και άλλων ιώσεων που αναμένουν οι επιστήμονες. Εάν οι διαπραγματεύσεις και οι κλειστοί προϋπολογισμοί δεν προχωρήσουν άμεσα, η διαθεσιμότητα μπορεί να διαταραχθεί με τον κίνδυνο ελλείψεων να εγκυμονεί. Να θυμίσουμε ότι όλο σχεδόν το 2023, ιδιαίτερα στις αρχές του χρόνου, σημειώθηκαν πολλές ελλείψεις σε φάρμακα, συχνά αναγκαία και αναντικατάστατα.

Η πρόκληση των κλειστών προϋπολογισμών

Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα που καλείται να επιλύσει το υπουργείο Υγείας είναι το συνολικό ύψος των επιστροφών, το οποίο παραμένει -αν και το Clawback μειώνεται- στο 55% στην Ιδιωτική αγορά και άνω του 62% και πλέον στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και τα Νοσοκομεία. Για το 2023, η πρόκληση περιστολής της φαρμακευτικής δαπάνης είναι σημαντικά μεγαλύτερη (τριπλάσια). Γι' αυτό το λόγο και το Υπουργείο Υγείας φέρνει τα χρήματα του RRF, 150 εκατ. για το 2023, πριν από το τέλος της χρονιάς, μία στρατηγική κίνηση, που αναμένεται να δώσει ανάσα στον ασφυκτικό προϋπολογισμό για τη φαρμακευτική δαπάνη.

Τέλος να πούμε, ότι στο τέλος του Δεκεμβρίου με αρχές του 2024, αναμένεται η αξιολόγηση όλων των διοικητών στο ΕΣΥ, ενώ ένα ακόμη προσωπικό στοίχημα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, είναι η δημιουργία Κέντρων Αναφοράς στη χώρα, που θα αφορούν χρόνιες παθήσεις, το τραύμα, την άνοια κλπ.