Συνεχίζοντας την περιήγησή στα όσα μέχρι στιγμής ισχύουν εκτός της Ελληνικής επικράτειας, στο παρόν παρατίθενται οι κανόνες και οι πρακτικές συγχρηματοδότησης των παροχών α΄ και β΄βάθμιας περίθαλψης και δαπανών που σχετίζονται με την διατήρηση του επιπέδου υγείας ατόμων που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες χρονίων νοσημάτων.
Σε γενικές γραμμές, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, εκτός εξαιρέσεων, το σύνολο των οικονομικών απαιτήσεων καλύπτεται από την Γενική φορολογία, τα Ασφαλιστικά Ταμεία, την Αυτοδιοίκηση και την ιδιωτική ασφάλιση.
Παρόλα αυτά, οι δαπάνες Υγείας, όπως και οι συνταξιοδοτικές παροχές, βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των συμβουλίων και των φορέων δεκάδων οργανισμών στα κ-μ της Ε.Ε. αλλά και άλλων χωρών του Ο.Ο.Σ.Α.
Η γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού, η ανατροπή της πυραμίδας των ηλικιών, η ανεργία και το αυξανόμενο κόστος λόγω νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων και εισαγωγής νέων βιο-ιατρικών τεχνολογιών, συναποτελούν το puzzle των προβλημάτων που προκύπτουν απαιτώντας, αν όχι άμεση λύση, τουλάχιστον την μεταφορά της κρίσης στο άμεσο μέλλον, με την ελπίδα της οικονομικής ανάκαμψης.
| Πίνακας 1: Εισφορές,όρια και διανομή στην Ε.Ε. | |||
|---|---|---|---|
| Κ-Μ | Εισφορές | Όριο | ΕΕ/ER |
| Αυστρία | (μ.ό) 7,5% | Ναι | (μ.ο) 50:50 |
| Βέλγιο | 37,80% | EE/ER,CS:Όχι | 65,5-34,5 |
| CS:7,3% SE:19,6% | SE:Ναι | CS:52-48 | |
| Βουλγαρία | 6% | Όχι | 50:50 (στο παρελθόν: 70:30) |
| Κύπρος | EE/ER:12,6% | ΕΕ/ER:Ναι | 50:50 |
| SE:11,6% V:10% | |||
| Τσεχία | EE/ER:13,5% | EE/ΕR:Όχι | 66:33 |
| SE:στο 50% (net*) | SE:Ναι | ||
| Εσθονία | 13% | Όχι | 100:0 |
| 13,5% ** | Όχι | 94:6 | |
| Γαλλία | CSG:5,25% | ||
| Συντ/Επιδ/χοι:3,95% | |||
| Γερμανία | 15% | Ναι | 50:50 |
| Ελλάδα | 6,45%(μισθωτοί/ΙΚΑ) | Ναι | 66:33 |
| Ουγγαρία | 15% | Όχι | 73:27 |
| Πλέον 7,72/μήνα (ER) | |||
| Λεττονία | Μερίδιο στον Φ.Ε*** | Όχι | 0:100 |
| ER:3% | Όχι | 100:0 | |
| Λιθουανία | 30%(ΕΕ,SE) Φ.Ε. | ||
| F,SMU: 3,5 & 1,5% Φ.Ε. | |||
| Λοιποί: 10% μέσων αμοιβών | |||
| Λουξεμβούργο | 5,40% | Ναι | 50:50 |
| EE/ER:6,5% SE:4,4% | Ναι | 50:50 | |
| Ολλανδία | P:6,5% κύριας σύνταξης+4,4% επικουρικής | ||
| 18+:1106/ετησίως (μ.ό) | |||
| Πολωνία | 9% | Όχι | 0:100 |
| Ρουμανία | 13,50% | Όχι | 52:48 |
| Σλοβακία | EE/ΕR,SE:14% | Ναι | 71:29 |
| Ανάπηροι: 7% | |||
| EE/ER,SE:12,92% αποδοχών ή | Όχι | 51:49 | |
| Σλοβενία | επιδόματος ασθενείας | ||
| F:6,36% βασικής/αναπηρικής σύνταξης | |||
| * Καθαρό Εισόδημα | ΕΕ:Μισθωτοί ER:Εργοδότες CS:Δημ.Υπάλληλοι | ||
| **Χαμηλόμισθοι: μειωμένη εισφορά | CSG:Contribution Sociale Generalisee | ||
| *** Φόρος Εισοδήματος | F:Αγρότες P:Συντ/χοι EE:Ελ.Επαγγελματίες | ||
| SMU:Μικροκαλλιεργητές V:Προαιρετική εισφορά |
Το πρόβλημα της «Ισότητας»
Μεταξύ των κ-μ, η ανάλυση, σε ό,τι αφορά στις περιπτώσεις υψηλού κ/κ εισοδήματος, οι εισφορές ποικίλουν από αναλογικές (Γαλλία) ή ελαφρώς μειούμενες (Γερμανία,Ολλανδία),σε αντίθεση με κ-μ όπου το σύστημα βασίζεται κυρίως στην Γενική Φορολογία, είτε προοδευτική (Ιταλία,Μ.Βρεττανία) είτε αναλογική (Ισπανία) είτε έντονα ή προοδευτικά μειούμενη (Δανία-Σουηδία ή Φινλανδία-Πορτογαλία,αντίστοιχα). Το γενικό συμπέρασμα είναι πως η ιδιωτική ασφάλιση παίζει ανάλογα σημαντικό ρόλο για την πλειοψηφία του πληθυσμού (Η.Π.Α-Ελβετία) όπου ο θεσμός είναι κυρίαρχος, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό.
Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένες περιπτώσεις, ο πίνακας που παρατίθεται είναι αρκετά διαφωτιστικός.
Καταρχήν, το ποσοστό της εισφοράς, παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση. Το σύνολο του ποσού που αποδίδεται στους Φορείς Ασφάλισης Υγείας,προερχόμενο από την παρακράτηση στις μικτές αποδοχές των μισθωτών και την εργοδοτική εισφορά, φθάνει έως 37,8% (Βέλγιο). Σε ορισμένα κ-μ, η εισφορά περίθαλψης είναι ποσοστό του φόρου εισοδήματος (Λιθουανία)) ή επιβάλλεται επί των κατωτάτων αμοιβών.
Αναφορικά με την «οροφή» των εισφορών, αλλού υφίσταται ενώ αλλού όχι (βλ.Πίνακα). Η διανομή μεταξύ μισθωτού/εργοδότη, σε ό,τι αφορά την εξηρτημένη εργασία, επίσης «παίζει» από 0 (Λεττονία) έως και 100%(Λιθουανία).
Οι επιπτώσεις των πολιτικών αυτών, οπωσδήποτε επηρεάζονται από τις εξελίξεις που αναφέρθηκαν στην αρχή του παρόντος. Σε γενικές γραμμές, οι προοπτικές δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικές για την «υγεία» των Φ.Α.Υ. σε διεθνές επίπεδο.
| Πίνακας 2:Κάλυψη κόστους δαπανών περίθαλψης από "αγοραστές" | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Χώρα | Νοσοκομειακή | Α΄βάθμια (GP*) | A΄βάθμια(Ε.Ι**) | Εργ/κές Εξετάσεις | M.R.I*** | Φυσιοθεραπεία | Φάρμακα | Οπτικά | Οδοντιατρική Α΄(1) | Οδοντιατρική Β'(2) |
| Ε.Ε. | ||||||||||
| Αυστρία | 76-99% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 76-99% | 1-50% | 100,00% | 51-75% |
| Βέλγιο | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% |
| Γαλλία | 76-99% | 51-75% | 51-75% | 51-75% | 76-99% | 1-99% | 51-75% | 1-50% | 1-50% | 1-50% |
| Γερμανία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 100,00% | 1-99% | 76-99% | 1-50% | 76-99% | 1-50% |
| Δανία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 1-99% | 51-75% | Δεν καλύπτεται | 1-50% | Δεν καλύπτεται |
| Ελλάδα | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | 1-50% | 1-50% | 1-50% |
| Ιρλανδία | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100%(3) | ο/δ | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Ισπανία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | 100,00% | Δεν καλύπτεται |
| Ιταλία | 100,00% | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 1-50% | Δεν καλύπτεται |
| Λουξεμβούργο | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | 1-50% | 51-75% | 51-75% |
| Μ.Βρεττανία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 76-99% | 76-99% |
| Ολλανδία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 1-99% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 1-50% | Δεν καλύπτεται |
| Ουγγαρία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 76-99% | 1-50% | 1-50% | 1-50% |
| Πολωνία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 51-75% | 1-50% | 100,00% | 100,00% |
| Πορτογαλία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 1-50% | 1-50% | 1-50% | 1-50% |
| Σλοβακία | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 76-99% | 51-75% | 51-75% | 51-75% |
| Σουηδία | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | 51-75% | Δεν καλύπτεται | 1-50% | 1-50% |
| Τσεχία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 51-75% | 1-50% | 1-50% | 1-50% |
| Φινλανδία | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 1-99% | 51-75% | Δεν καλύπτεται | 76-99% | 76-99% |
| Εκτός Ε.Ε. | ||||||||||
| Αυστραλία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 51-75% | 51-75% | 1-99% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Μεξικό | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 100,00% | Δεν καλύπτεται |
| Καναδάς | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | Δεν καλύπτεται | 51-75% | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Ν.Ζηλανδία | 100,00% | 51-75% | 100,00% | 100,00% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Νορβηγία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Ισλανδία | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-969% |
| Ιαπωνία | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | Δεν καλύπτεται | 76-99% | 76-99% |
| Κορέα | 76-99% | 51-75% | 51-75% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 51-75% | Δεν καλύπτεται | 51-75% | Δεν καλύπτεται |
| Ελβετία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 76-99% | 1-99% | 76-99% | 1-50% | Δεν καλύπτεται | Δεν καλύπτεται |
| Τουρκία | 100,00% | 76-99% | 76-99% | 100,00% | 100,00% | 100,00% | 76-99% | 51-75% | 100,00% | 51-75% |
| * Γενικοί Ιατροί | (1) Εκτός προσθετικών | |||||||||
| **Ειδικότητες | (2) Προσθετικές εργασίες | |||||||||
| *** Απεικονιστικές Εξετάσεις (τομογραφίες κ.λ.π) | (3) Μόνον για χρόνιους πάσχοντες χρήζοντες άμεσης θεραπείας |
Η Αγορά ως ρυθμιστής του «παιχνιδιού»
Η αγορά υπηρεσιών υγείας, προσδιορίζεται από τους παρόχους ,τους «αγοραστές» και τους χρηματοδότες της. Ιδιωτικός και Δημόσιος τομέας συγκρούονται, ο καθένας με στόχο την επίτευξη του μέγιστου δυνατού αποτελέσματος. Χωρίς να παραγνωρίζουμε την ισχύ του καθενός, παρατηρούμε πως, το ζήτημα παραμένει ανοικτό, με την έννοια ότι οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι και βραχυπρόθεσμα μειούμενοι. Καθ’ημάς, ένα μικρό ποσοστό ασφαλισμένων που ανήκουν στα αποκαλούμενα «ευγενή» ταμεία, απαιτούν ακόμη και σήμερα την εξαίρεσή τους από τις γενικές ρυθμίσεις του Ε.Σ.Υ, επικαλούμενοι την νομική ισχύ των συμβάσεων μεταξύ των συνδικάτων και των επιχειρήσεων (κατά βάση Δ.Ε.Κ.Ο & Τράπεζες). Στον Πίνακα που επισυνάπτεται παρουσιάζεται το εύρος και το είδος της «διάσπασης» της αγοράς, με διαφορετικές κάθε φορά επιπτώσεις.
Η συμμετοχή στην δαπάνη ως αποτρεπτικός παράγων της σπατάλης
Όπου δεν υφίσταται ο μηχανισμός (gatekeeping) και παράλληλα ισχύει ελεύθερη πρόσβαση στις δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης με συστήματα απρόσκοπτης και ανεξέλεγκτης συνταγογράφησης φαρμάκων και έκδοσης παραπεμπτικών για συνεδρίες βιο-ιατρικής τεχνολογίας, τα αποτελέσματα είναι καθοριστικά για τις δαπάνες που εξοφλούν –κυρίως- οι Φ.Α.Υ. Στα μέχρι πρότινος δραστηριοποιούμενα Ταμεία, με ελεύθερη επιλογή ιατρών, αθρόα και πολλές φορές ανεπίτρεπτη κατάχρηση της έλλειψης Μ.Ι.S. (π.χ. γυναικολογικά φάρμακα σε άνδρες ασφαλισμένους, ουρολογικές εξετάσεις (PSA) σε γυναίκες κ.ά), εμφάνιση εκατοντάδων παροχών (π.χ. αναπηρικά αμαξίδια) σε ποσότητες που αναλογούσαν σε πολλαπλάσιο αριθμό ασφαλισμένων κ.τ.λ. είναι απόδειξη της καταστροφικής επίδρασης του «δωρεάν» στον τελικό λογαριασμό. Όπου διαδόθηκε, έστω και η υποψία κατασταλτικού ελέγχου, τα αποτελέσματα ήταν άμεσα αποδοτικά.
Στην φάση που βρισκόμαστε, η πτώση των εισοδημάτων, όσων δεν είναι σε θέση να τα αποκρύψουν ή δεν θέλουν να τα «ξεχάσουν»,απομακρύνει την αναλογική ή και προοδευτική συμμετοχή στις δαπάνες βάσει της οικονομικής τους φαινόμενης δυνατότητας.
Πάντως, οι προκλήσεις είναι διαρκείς και οι συγκρούσεις είναι πλέον «μετωπικές» με αμφότερες τις πλευρές να έχουν απώλειες. Σε κάθε περίπτωση όμως, η διαφύλαξη της Υγείας του συνολικού πληθυσμού εξακολουθεί να είναι αδιαπραγμάτευτη.
Η διεθνής πρακτική
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από έγκυρες πηγές (ΟΟΣΑ,2010), ο Πίνακας 2 παρουσιάζει τις διαφορές που ισχύουν στην κάλυψη του κόστους περίθαλψης από τους «αγοραστές», του υπολοίπου θεωρούμενου ως «ιδιωτική» συμμετοχή του χρήστη/δικαιούχου.
Πηγές:
-Paris,V-Devaux,M-Wei,L«Health Systems International Characteristics:A survey of 29 OECD countries» (2010)
-Λοπατατζίδης,Αθ: «Μέτρα αναδιοργάνωσης & Εξορθολογισμού Συστήματος Ασφάλισης Υγείας» (2010)
-Mossialos,E-Foubister,Thomson,S: “Financing Health Care in the E.U:Challenges and policy responses» (2009,Εuropean Observatory of Health Systems and Policies)
-Gilardi,F-Fuglister,K-Luyet,St : «Learning and the Conditional Diffusion of health-care cost-sharing policies in Europe (2010)
-Joint Report on Health Systems (European Economy,Occ.Papers, 7/Dec,2010)
-Majo,M-C,Van Soest,A: Ιncome and health care utilization among the 50+ in Europe and the U.S. (NETSPAR,2011)
| Πίνακας 3: Μερίδιο συμμετοχής χρηστών & ιδιωτικής ασφάλισης | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| στο κόστος υπηρεσιών περίθαλψης | |||||
| Χώρα | Νοσοκομειακή περίθαλψη | Διαγνωστικές υπηρεσίες | Παρατηρήσεις | ||
| Ε.Ε. | OOP* | PHI** | OOP* | PHI** | |
| Αυστρία | 2,50% | 8,90% | 13,70% | 3,90% | (2) |
| Βέλγιο | 17,90% | 5,90% | 39,10% | 2,60% | (2) |
| Γαλλία | 2,60% | 5,30% | 9,20% | 17,90% | (2) |
| Γερμανία | 1,90% | 9,80% | 10,10% | 9,50% | (2) |
| Δανία | 6,50% | 0,80% | 2,20% | 0,00% | (1) |
| Ελλάδα | 9,00% | 0,00% | 53,00% | 0,00% | (1) |
| Ιρλανδία | ο/δ | ο/δ | ο/δ | ο/δ | (2) |
| Ισπανία | 3,80% | 5,20% | 3,00% | 6,50% | (2) |
| Ιταλία | ο/δ | ο/δ | ο/δ | ο/δ | (2) |
| Λουξεμβούργο | 2,20% | 4,00% | 4,60% | 0,90% | (1) |
| Μ.Βρεττανία | 1,90% | ο/δ | 2,00% | 0,00% | (1) |
| Ολλανδία | 0,30% | 0,00% | 49,60% | 0,00% | (1) |
| Ουγγαρία | 7,30% | 0,10% | 14,10% | 0,40% | (2) |
| Πολωνία | 0,60% | 0,90% | 6,70% | 0,40% | (2) |
| Πορτογαλία | 0,30% | 2,80% | ο/δ | ο/δ | (1) |
| Σλοβακία | 15,40% | 0,00% | 52,60% | 0,00% | (1) |
| Σουηδία | 2,70% | 0,00% | 3,00% | 6,50% | (1) |
| Τσεχία | 0,60% | 0,70% | 9,30% | 0,10% | (2) |
| Φινλανδία | 4,80% | 5,50% | 8,20% | 1,80% | (2) |
| Εκτός Ε.Ε. | |||||
| Αυστραλία | 4,10% | 14,40% | 4,00% | 0,00% | (2) |
| Μεξικό | 24,50% | 0,00% | 49,60% | 0,00% | (1) |
| Καναδάς | 2,10% | 2,30% | 1,30% | 0,00% | (1) |
| Ν.Ζηλανδία | 7,20% | 9,90% | 5,00% | 1,10% | (2) |
| Νορβηγία | 0,20% | 0,00% | 20,20% | 0,00% | (1) |
| Ισλανδία | 1,00% | 0,00% | 8,20% | 0,00% | (1) |
| Ιαπωνία | 6,50% | 11,50% | 15,90% | 0,50% | (2) |
| Κορέα | 25,70% | 9,50% | 36,10% | 4,00% | (2) |
| Ελβετία | 6,10% | 14,50% | 28,70% | 10,90% | (2) |
| Τουρκία | 8,70% | 4,40% | 42,80% | 3,00% | (1) |
| *Χρήστης/δικαιούχος | (1) Υπολογισμοί της έρευνας | ||||
| **Ιδιωτική Ασφάλιση | (2) Επίσημα (επιβεβαιωμένα) στοιχεία | ||||
| Πηγή: OΟΣΑ,Έρευνα Συστημάτων Υγείας 29 χωρών (Τεύχος Νο.50,Απρίλιος 2010) | |||||
| (Paris,V - Devaux,M -Wei,L) |
Δημήτρης Ν. Πατσάκης
ΤΟ ΒΗΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου