Το ζήτημα διακρίσεων μεταξύ εμβολιασμένων και μη

Της Νίκης Ζορμπά - Capital.gr

Ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 δεν είναι υποχρεωτικός, προαιρετικός είναι με την ευχή να "τρέξει" γρήγορα η διαδικασία, να κατακτηθεί γρήγορα η "ανοσία της αγέλης", να επιστρέψει η ζωή, εκεί όπου έμεινε έναν χρόνο πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορονοϊού και ζήσει η ανθρωπότητα σκηνές γκραν γκινιόλ, άφατου τρόμου.

Εφόσον, λοιπόν, είναι ξεκάθαρο πως υποχρεωτικότητα στον εμβολιασμό δεν υφίσταται, το "πιστοποιητικό εμβολιασμού" θα αφορά αποκλειστικά και μόνον διευκολύνσεις στη μετακίνηση του εμβολιασμένου πληθυσμού, γιατί η συζήτηση δεν κλείνει, μετά τις εξηγήσεις, έτσι αυτόματα, όπως άνοιξε;

Υπάρχουν "ψιλά γράμματα" που να προοιωνίζονται περισσότερες ελευθερίες ή, αντίθετα, περιορισμούς στους Έλληνες πολίτες, διαιρώντας τους σε εμβολιασμένους και μη; Θεωρητικώς, η απάντηση είναι "όχι".

Η κυβέρνηση έχει δώσει επανειλημμένες διαβεβαιώσεις για το τι αφορά και πώς θα αξιοποιείται το "πιστοποιητικό εμβολιασμού". Η Ε.Ε. ταλανίζεται , χωρίς συνομολόγηση σε μια "κοινή" γραμμή.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, στον οποίο απευθύνθηκε το "Κ", δικαιώνει τα σχετικά ερωτήματα.

"Γιατί συνεπώς το "πιστοποιητικό εμβολιασμού” δεν υιοθετείται αμέσως ως αυτονόητο; Η απάντηση είναι ότι όλα τα παρόμοια ζητήματα που έχουν μια νομική και μάλιστα βιοηθική διάσταση ενεργοποιούν έναν προβληματισμό στο πεδίο του εθνικού Συντάγματος, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ιδίως του Δικαίου της Ε.Ε." αναφέρει ο κ. Βενιζέλος στο άρθρο του εξηγώντας:

"Αφορούν την αρχή της ισότητας (ιδίως όταν το ποσοστό εμβολιασμού είναι μικρό και η πρόσβαση ελεγχόμενη και ακόμη κλειστή για πολλές ομάδες του πληθυσμού), την προσωπική ελευθερία και ιδίως την ελευθερία της κίνησης, την ελευθερία της αποδημίας, το δικαίωμα καθενός στην υγεία του και την κρατική υποχρέωση προστασίας της δημόσιας υγείας, τη θεμελιώδη ενωσιακή ελευθερία της μετακίνησης προσώπων και εν μέρει τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν”.

Παραλλήλως, κρούει κώδωνα, για τα όχι και τόσο αυτονόητα ενός σύνθετου και πολύπλοκου και οπωσδήποτε πρωτόγνωρου, ζητήματος: "Χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στις πτυχές που δεν φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού".

Πιστοποιητικό εμβολιασμού: Πιο πολύπλοκο από όσο φαίνεται

Του Ευάγγελου Βενιζέλου*

Είναι εύλογο μια χώρα όπως η Ελλάδα για την οποία οι τουριστικές υπηρεσίες είναι καθοριστικές για το ΑΕΠ της να αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη διευκόλυνση των διεθνών μετακινήσεων. Το ίδιο ισχύει για πολλές χώρες εντός ή εκτός Ε.Ε. Η τουριστική κίνηση της Πράγας ή της Ν. Υόρκης κινείται σε μεγέθη συγκρίσιμα με αυτά του ελληνικού τουρισμού. Η ιδέα συνεπώς να οργανωθεί ένας "διάδρομος" ευκολότερης και ταχύτερης κίνησης μιας κατηγορίας προσώπων που βεβαιώνεται ιατρικά ότι έχουν εμβολιασθεί έχει σοβαρή οικονομική βάση. Υπάρχουν μάλιστα τουριστικές αγορές (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ) που έχουν στενούς δεσμούς με την Ελλάδα και έντονη ροπή να ταξιδεύσουν και ιδίως να κάνουν τις διακοπές τους σε αυτή και στις οποίες έχει ήδη επιτευχθεί υψηλό ποσοστό εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού που θα αυξηθεί εντυπωσιακά μέχρι την έναρξη του καλοκαιριού.

Γιατί συνεπώς το "πιστοποιητικό εμβολιασμού" δεν υιοθετείται αμέσως ως αυτονόητο; Η απάντηση είναι ότι όλα τα παρόμοια ζητήματα που έχουν μια νομική και μάλιστα βιοηθική διάσταση ενεργοποιούν έναν προβληματισμό στο πεδίο του εθνικού Συντάγματος, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ιδίως του Δικαίου της Ε.Ε.

Αφορούν την αρχή της ισότητας (ιδίως όταν το ποσοστό εμβολιασμού είναι μικρό και η πρόσβαση ελεγχόμενη και ακόμη κλειστή για πολλές ομάδες του πληθυσμού), την προσωπική ελευθερία και ιδίως την ελευθερία της κίνησης, την ελευθερία της αποδημίας, το δικαίωμα καθενός στην υγεία του και την κρατική υποχρέωση προστασίας της δημόσιας υγείας, τη θεμελιώδη ενωσιακή ελευθερία της μετακίνησης προσώπων και εν μέρει τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν.

Ένα πρώτο νομικά εξισορροπητικό βήμα που έγινε στο επίπεδο της Ε.Ε. είναι η σκέψη για όμοια μεταχείριση όσων εμβολιάσθηκαν, όσων νόσησαν και έχουν επαρκή αντισώματα και όσων υποβλήθηκαν σε πρόσφατο μοριακό τεστ και βρέθηκαν αρνητικοί (green pass). Ήδη υποστηρίζεται από κάποιους ότι εμβολιασμός χωρίς έλεγχο (με εξέταση αίματος) για το επίπεδο αντισωμάτων δεν προσφέρει επαρκή ασφάλεια. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο κοινός παρονομαστής για όλους είναι το πρόσφατο μοριακό τεστ καθώς και ο εμβολιασμένος μπορεί να νοσήσει ή να είναι ασυμπτωματικός φορέας.

Ένα ζήτημα ιατρικά και οργανωτικά πολύπλοκο είναι και νομικά πολύπλοκο ιδίως όταν κινούμαστε, όπως σημειώσαμε, στο πεδίο τριών τουλάχιστον έννομων τάξεων (εθνικής, ενωσιακής, διεθνούς και ιδίως αυτής της ΕΣΔΑ).

Μια διευκόλυνση της προσέλευσης τουριστών από το (εκτός πλέον Ε.Ε.) Ηνωμένο Βασίλειο, μπορεί να προκαλέσει παράδοξες αντιδράσεις, π.χ., της γερμανικής ή της γαλλικής αγοράς/κοινής γνώμης, αν δεν υπάρχει στέρεη και ευρεία ευρωπαϊκή συναίνεση και όχι απλώς νομική ρύθμιση της Ε.Ε. ή με την ανοχή της Ε.Ε.

Χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στις πτυχές που δεν φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού. Απαιτείται υψηλού επιπέδου οργανωτική και νομική ευρηματικότητα χωρίς να αρκούν σοφιστείες ή επιχειρήματα μόνο πραγματολογικά που καταλήγουν στην επωδό: αφού όλα είναι απλά και προφανή γιατί υπάρχουν νομικοί και βιοηθικοί προβληματισμοί; Πρέπει να διαμορφώσουμε το κεντρικό ευρωπαϊκό ρεύμα ή πάντως να μετέχουμε σε αυτό. Το κεντρικό ευρωπαϊκό ρεύμα δεν διαμορφώνεται μόνο πολιτικά αλλά και επικοινωνιακά και νομολογιακά, δεν πρέπει να προσκρούσει στο Στρασβούργο (ΕΔΔΑ) ή το Λουξεμβούργο (ΔΕΕ).

* Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή ΑΠΘ. Πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών.

Οι ευρωπαϊκές ζυμώσεις για το "πράσινο ψηφιακό πάσο"

Του Κώστα Ράπτη

Το δίλημμα είναι σαφές και αμείλικτο: Πώς θα διαφυλάξει εν μέσω πανδημίας η Ε.Ε. τη θεμελιώδη για την ευρωπαϊκή ενοποίηση αρχή της ελεύθερης μετακίνησης προσώπων αλλά και πώς θα αποφύγει τη θέσπιση απαράδεκτων διακρίσεων μεταξύ των πολιτών της; Το "ψηφιακό πράσινο πάσο", ήτοι το εμβολιαστικό διαβατήριο που πρότεινε η Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των προβληματισμών.

Την ιδέα υπερασπίζονται κατεξοχήν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που στηρίζονται οικονομικά στον τουρισμό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπήρξε ο πρώτος που κατέθεσε σχετική πρόταση, ενώ και η Ισπανία συνηγορεί θερμά, ακολουθούμενη από την Ιταλία. Ταυτόχρονα, ωστόσο, χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Βέλγιο εκφράζουν επιφυλάξεις, έχοντας κατά νου τις νομικές και τεχνικές περιπλοκές του εγχειρήματος, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών για τη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας.

Το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε την Πέμπτη με ψήφους 468 έναντι 203 να προχωρήσει επί του θέματος με διαδικασίες fast track, προσπερνώντας το στάδιο της επεξεργασίας στις κοινοβουλευτικές επιτροπές. Όμως και αυτό πολλαπλασίασε τις επικρίσεις, με τη Φιλελεύθερη ευρωβουλετή Σοφί ιν'τ Βελτ να κάνει λόγο για "κατάχρηση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης" που ισοδυναμεί με "εκβιασμό".

Οι πολίτες, πάλι, είναι περισσότερο δεκτικοί. Σύμφωνα με δημοσκόπηση για λογαριασμό του Euronews, το 53% των Γερμανών, το 65% των Ιταλών και το 39% των Γάλλων συμφωνούν με την ιδέα του εμβολιαστικού διαβατηρίου, ενώ την αντίθεσή του εκφράζει το 25% των Γερμανών, το 19% των Ιταλών και το 32% των Γάλλων.

Από την άλλη πλευρά, οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται απρόθυμοι να ταξιδέψουν φέτος το καλοκαίρι, ιδίως εκτός των συνόρων της χώρας τους. Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 46% των Γερμανών, το 43% των Γάλλων και το 39% των Γάλλων δηλώνουν ότι δεν θα κάνουν διακοπές ούτε καν εγχωρίως.

Όπως και αν έχει η πορτογαλική προεδρία του Συμβουλίου, επιδιώκει να επιταχύνει τις διαδικασίες, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι για την ολολκλήρωσή τους θα χρειθαστεί ένα τρίμηνο.

Με βάση τις προτάσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το "ψηφιακό πράσινο πάσο" θα περιλαμβάνει σε συνδυασμό έντυπης και ψηφιακής μορφής πληροφορίες σχετικά με το αν ο φέρων έχει πραγματοποιήσει εμβόλιο και ποιο, αν έχει αναρρώσει από Covid-19 και αν διαθέτει αποτελέσματα μοριακού ή rapid τεστ.

Το κύριο μέλημα της Κομισιόν είναι να αρθούν οι έλεγχοι στα εθνικά σύνορα που έχουν εγκαθιδρύσει λόγω πανδημίας πολλά κράτη-μέλη, όμως την ίδια στιγμή νέα "σύνορα" εντός των κοινωνιών δημιουργεί το γεγονός ότι μόνο το 6% του ευρωπαϊκού πληθυσμού έχει ως τώρα εμβολιαστεί, έναντι προγραμματισμού για 70% μέχρι το καλοκαίρι. Επιπλέον, οι νέοι, οι έγκυοι ή οι αλλεργικοί που έχουν μείνει εκτός εμβολιαστικού προγράμματος κινδυνεύουν να γίνουν αντικείμενο αρνητικών διακρίσεων.

Άλλωστε, το "πάσο" αφορά μόνο τα εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου εμβόλια, ενώ χώρες όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Ιταλία προμηθεύονται και το ρωσικό ή το κινεζικό εμβόλιο.

Παράλληλα, μεγάλο μέρος της τουριστικής κίνησης τροφοδοτείται από χώρες εκτός Ε.Ε., όπως η Βρετανία. Το τι θα ισχύσει σε αυτή την περίπτωση εξακολουθεί να εναπόκειται στην εθνική δικαιοδοσία.

Τα βλέμματα στον τουρισμό

Του Δημήτρη Γκάτσιου

Για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, η υιοθέτηση από την πλευρά της Κομισιόν της ελληνικής πρότασης για το πράσινο πιστοποιητικό εμβολιασμού αποτελεί ένα από τα μείζονα "όπλα" στη φαρέτρα για το άνοιγμα της νέας τουριστικής περιόδου. "Η ασφάλεια των επισκεπτών είναι απόλυτη προτεραιότητα για εμάς", σχολιάζουν στελέχη, ενώ κοινή είναι η εκτίμηση πως το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα συμβάλει καθοριστικά στην επανεκκίνηση του τουρισμού, επιταχύνοντας, παράλληλα, τη διαδικασία επανόδου της ζωής όλων μας στην κανονικότητα.

"Με αυτό το πιστοποιητικό θα μπορεί κανείς να εισέλθει σε μία χώρα όπως η Ελλάδα χωρίς να μπει σε καραντίνα και χωρίς επιπρόσθετα τεστ στα σύνορα της χώρας. Επομένως, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες εμβολιάζονται, αναμένω πως αυτό το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό θα καθιερωθεί στα ταξίδια και θα μας επιτρέψει να ανοίξουμε τον τουρισμό με ασφάλεια για τις καλοκαιρινές διακοπές. Σκοπεύουμε να "εγκαινιάσουμε" την καλοκαιρινή σεζόν γύρω στις 15 Μαΐου και καθώς αναμένεται να εμβολιαστούν ακόμα περισσότεροι πολίτες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο δεύτερο τρίμηνο, αναμένω και σημαντική αύξηση των ταξιδιών", τονίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός έχει δείξει σαφώς προς την κατεύθυνση του ανοίγματος της χρήσης του πιστοποιητικού και σε χώρες πέραν της Ευρωπαϊκής Ένωσης. "Ξεκινήσαμε με το Ισραήλ, καθώς έχει εμβολιάσει πάνω από το 50% του πληθυσμού του. Και η Ελλάδα αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους τουρίστες από το Ισραήλ. Σκοπεύουμε λοιπόν να αντιγράψουμε αυτή την πρακτική και με άλλες χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση", σημειώνει.

Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός, με επιστολή του προς την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και τους Ευρωπαίους ομολόγους του, είχε ήδη από τις 12 Ιανουαρίου καταθέσει την πρόταση για ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού.

"Εάν καταφέρουμε γρήγορα να φτάσουμε σε μια κοινή γραμμή μεταξύ των κρατών-μελών για ένα κοινώς αποδεκτό πιστοποιητικό εμβολιασμού και τις χρήσεις του, μπορούμε στη συνέχεια να προωθήσουμε το ζήτημα αυτό και σε σχετικά διεθνή fora, συνεισφέροντας έτσι στην επανέναρξη της ελεύθερης κυκλοφορίας σε παγκόσμια κλίμακα, η οποία αποτελεί τη βάση για την επιστροφή της οικονομικής δραστηριότητας σε προ κρίσης επίπεδα", είχε σημειώσει ο πρωθυπουργός στις 12 Ιανουαρίου.

Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο” που κυκλοφορεί