Απότομη "προσγείωση" για τις προσδοκίες επιστροφής καταθέσεων φέτος

Της Νένας Μαλλιάρα - Capital

Ανώμαλη προσγείωση περιμένει φέτος τις τράπεζες όσον αφορά τους στόχους για επιστροφή των καταθέσεων, καθώς συνεχιζόμενη κρίση και αβεβαιότητα αποδεικνύονται πολύ ισχυρότερες από τις όποιες ελαφρύνσεις στα capital controls.

Μετά την συγκυριακή αύξηση των καταθέσεων τον Αύγουστο, ο Σεπτέμβριος όχι μόνο δεν έφερε νέες καταθέσεις στις τράπεζες, αλλά μείωσε και τις υπάρχουσες. Τα παραδοσιακά αυξημένα έξοδα Σεπτεμβρίου στα οποία προστέθηκαν ο φόρος εισοδήματος και η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ, μείωσαν τις καταθέσεις κατά 420 εκατ. ευρώ, στα 123,47 δισ. ευρώ από 123,89 δισ. ευρώ στα τέλη Αυγούστου, περικόπτοντας τις προσδοκίες για εισροές στο δίμηνο που απομένει μέχρι την εκπνοή του 2016.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τραπεζιτών, στο διάστημα αυτό "ζήτημα θα είναι να μπουν στο σύστημα 500 εκατ. ευρώ και θαύμα να μπει 1 δισ.", όχι μόνο λόγω των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων, αλλά και λόγω της αβεβαιότητας που δεν λέει να κατευναστεί.

Όπως επισημαίνουν οι τραπεζίτες, η ενίσχυση της αξιοπιστίας και η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης για την πορεία της ελληνικής Οικονομίας παραμένει ο καταλύτης για την επιστροφή των καταθέσεων και κρίνεται τόσο από την έγκαιρη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, όσο και από τη σταθερότητα του πολιτικού περιβάλλοντος. Συνδυαστικά οι δύο ανωτέρω παράγοντες μπορούν να επιφέρουν αλυσιδωτά την ένταξη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, τη μείωση του κόστους δανεισμού Δημοσίου και τραπεζών, την περαιτέρω χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών, την αύξηση των επενδύσεων και την επιστροφή των καταθέσεων.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, το κλίμα εμπιστοσύνης παραμένει "ψυχρό". Συνδυαστικά δε με τη συρρίκνωση των εισοδημάτων και την υπερφορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δυναμιτίζει ακόμη και τις "ψαλιδισμένες" προσδοκίες των τραπεζών για επιστροφή 3 – 4 δισ. ευρώ φέτος. Πέρσι οι τράπεζες θεωρούσαν δυνατή την επιστροφή καταθέσεων 10 δισ. ευρώ το 2016, ο στόχος αναθεωρήθηκε κάτω του μισού φέτος και πλέον φαίνεται ότι το πιθανότερο είναι η επιστροφή καταθέσεων να μην ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ.

Στην πράξη δε, το πραγματικό χρήμα που μένει στα ταμεία των τραπεζών θα είναι ακόμη μικρότερο. Όπως έχει επισημάνει το Capital.gr, οι εισροές που παρέμειναν στα ταμεία των τραπεζών από την τελευταία χαλάρωση των capital controls τον Ιούλιο, με την οποία άρθηκαν οι περιορισμοί στη διακίνηση του νέου χρήματος, δεν ξεπέρασαν τα 100 εκατ. ευρώ στο δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου. Και αυτό όταν ο Αύγουστος εμφάνισε αύξηση καταθέσεων κατά 1,316 δισ. ευρώ, στα 123,9 δισ. ευρώ από 122,58 δισ. ευρώ τον Ιούλιο. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι καταθέσεις που έχουν παραμείνει πραγματικά στις τράπεζες από τον Δεκέμβριο του 2015 μέχρι σήμερα δεν ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ.

Το γεγονός αυτό, τη στιγμή που οι τραπεζίτες εκτιμούν πως καταθέσεις 20 δισ. ευρώ εξακολουθούν να παραμένουν κάτω από το στρώμα, είναι ενδεικτικό της έλλειψης εμπιστοσύνης για το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. 

Σημειώνεται ότι από τον Σεπτέμβριο 2009 μέχρι τον Ιούνιο 2012 και από τον Σεπτέμβριο 2014 μέχρι τον Ιούλιο 2015, δηλαδή τις δύο περιόδους όπου σημειώθηκε η υψηλότερη συνολική εκροή καταθέσεων (- 87,24 δισ. ευρώ στην πρώτη και - 43,92 δισ. ευρώ στη δεύτερη) το οικονομικό κλίμα και η αβεβαιότητα βρέθηκαν σε ιστορικά χαμηλά και πολύ υψηλά επίπεδα αντίστοιχα.

Το ακριβώς αντίθετο συνέβη στις περιόδους Ιουνίου 2012 – Σεπτεμβρίου 2014 και Ιουλίου 2015 – Αυγούστου 2016. Στη μεν πρώτη καταγράφηκε αύξηση των καταθέσεων κατά +14,16 δισ. ευρώ στη δε δεύτερη κατά + 3,06 δισ. ευρώ. Στις δύο αυτές περιόδους, ειδικότερα στην πρώτη, σημειώθηκε σχετική βελτίωση του οικονομικού κλίματος και μείωση της αβεβαιότητας.