Πρωτοβάθμια: Νέο σύστημα μόνο στη θεωρία, και στην πράξη ταλαιπωρία!

Πολλαπλά έιναι τα προβλήματα στο νέο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, με το υπουργείο να προχωρεί εκ των υστέρων σε διορθωτικές κινήσεις.

Ρεπορτάζ: Δέσποινα Κουκλάκη Onmed.gr

«Το νέο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας δεν υπάρχει, και το παλιό είναι υπό διάλυση». Αυτό υποστηρίζουν έμπειρα στελέχη του πρωτοβάθμιου συστήματος που ζουν «από πρώτο χέρι» τα προβλήματα.

Ο περιβόητος πλέον οικογενειακός γιατρός ισχύει από την αρχή του 2019 μόνο στα... χαρτιά. «Αυτή τη στιγμή σύμβαση οικογενειακού γιατρού έχουν περίπου 500 γιατροί των Τοπικών Μονάδων Υγείας και άλλοι 700 του ΕΟΠΥΥ. Την ίδια ώρα, μόνο 1,1 εκατομμύρια πολίτες έχουν εγγραφεί στο θεσμό», εξηγεί στο onmed η πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ (ΕΝΙ-ΕΟΠΥΥ), Άννα Μαστοράκου.

Με άλλα λόγια, μόλις ένα δέκατο του ελληνικού πληθυσμού έχει επιλέξει τον οικογενειακό γιατρό ενώ το υπόλοιπο 90% έχει «γυρίσει την πλάτη» στο νέο θεσμό.

Ακόμη όμως και αν σπεύσουν όλοι οι ασφαλισμένοι να γραφτούν στον οικογενειακό γιατρό, έχουν πολλές πιθανότητες να μην βρουν κάποιον. Οι εγγεγραμμένοι γιατροί δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι στην επικράτεια και υπάρχουν ακόμη περιοχές χωρίς κανέναν οικογενειακό. Επιπλέον, βάσει του νόμου, σε κάθε γιατρό αναλογούν 2.250 ασφαλισμένοι (στην Ευρώπη η μέση αναλογία είναι 1 ανά 1.600...) και ήδη οι «θέσεις» για τους 1.200 εγγεγραμμένους εξαντλούνται.

«Υπάρχουν ασφαλισμένοι που πρέπει να μετακινηθούν 80 χιλιόμετρα για να βρουν οικογενειακό γιατρό!», περιγράφει η Α.Μαστοράκου και προσθέτει πως ο θεσμός παρουσιάζει μια σειρά από στρεβλώσεις «τις οποίες κανείς από τους αρμόδιους δεν είχε σκεφτεί, κατά την εξαγγελία του νέου συστήματος».

Για παράδειγμα, το νέο σύστημα δεν έχει πρόβλεψη για τους ηλικιωμένους που συχνά μετακινούνται σε άλλες περιοχές τους καλοκαιρινούς μήνες. «Στο εξοχικό τους, μακριά από τον οικογενειακό γιατρό που έχουν δηλώσει, πώς θα εξυπηρετηθούν για συνταγογράφηση φαρμάκων ή ό,τι άλλο χρειαστουν;».

Επιπλέον, επειδη δεν έχουν όλες οι ειδικότητες την ίδια κατάρτιση (πχ παθολόγος - γενικός γιατρός), ανάλογα με την ειδικότητα του οικογενειακού γιατρού, καθορίζεται και η περίθαλψη. 

Το νέο σύστημα δεν είχε αρχικά πρόβλεψη για τους ασφαλισμένους με χρόνια και σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως οι καρκινοπαθείς. «Ο ογκολογικός ασθενής σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τον οικογενειακό γιατρό, χρειάζεται τον ειδικό. Ούτε μπορεί κάθε τόσο να επισκέπτεται τον οικογενειακό για να παίρνει παραπεμπτικό», αναφέρει η κ.Μαστοράκου.

Μπροστά στο ενδεχόμενο πλήρους αποτυχίας του θεσμού, το υπουργείο «επιστρατεύει» τους γιατρούς των Κέντρων Υγείας «βαφτίζοντάς» τους οικογενειακούς. Αυτοί οι γιατροί, όμως, υπάγονται στο ΕΣΥ και όχι στην πρωτοβάθμια, εφημερεύουν, καλύπτουν περιφερειακά ιατρεία και είναι αδύνατο να ανταποκριθούν στα πρόσθετα καθήκοντα του οικογενειακού γιατρού.

Διορθώσεις εκ των υστέρων

Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας φαίνεται πως έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί τα προβλήματα και στις διαβουλεύσεις με τα στελέχη της πρωτοβάθμιας, έχει αρχίσει να δείχνει διαλλακτικότητα και να δρομολογεί, έστω και εκ των υστέρων, ορισμένες διορθώσεις.

Έτσι, για τους χρονίως πάσχοντες προωθείται το ετήσιο παραπεμπτικό, το οποίο θα λαμβάνουν από τον οικογενειακό γιατρό ώστε να μπορούν να απευθύνονται στην ειδικότητα που τους αφορά χωρίς να ταλαιπωρούνται με «πήγαινε - έλα».

Υπό συζήτηση είναι και το πώς θα μπορούν να εξυπηρετούνται ασφαλισμένοι που περνούν μεγάλα διαστήματα εκτός μόνιμης κατοικίας, άρα μακριά από τον οικογενειακό γιατρό που έχουν δηλώσει.

Ήδη, πριν τελειώσει το 2018, η ηγεσία του υπουργείου κατάργησε ατύπως τον υποχρεωτικό χαρακτήρα του οικογενειακού γιατρού, διαβεβαιώνοντας ότι οι ασφαλισμένοι θα εξυπηρετούνται κανονικά ακόμη και χωρίς να έχουν δηλώσει οικογενειακό. 

Σε μια προσπάθεια «προσέλκυσης των πολιτών», το υπουργείο παρουσίασε ένα είδος «πριμοδότησης» των ασφαλισμένων που επιλέγουν οικογενειακό γιατρό, δίνοντάς τους προτεραιότητα στην εξειδικευμένη φροντίδα (ειδικούς γιατρούς, εξετάσεις κλπ). Αυτό όμως, σύμφωνα με την κ.Μαστοράκου, αντί να λύνει προβλήματα προκαλεί ακόμη περισσότερα, αφού ουσιαστικά δημιουργεί ασφαλισμένους πολλών ταχυτήτων και επιβαρύνει αντί να εξομαλύνει τη λειτουργία του συστήματος υγείας.

«Οι ΤΟΜΥ δεν είναι τομή»

Η θέση της ΕΝΙ-ΕΟΠΥΥ είναι πως η δημιουργία των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ) δεν προσθέτει «πόντους» στο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας, αφού «έγινε χωρίς οργάνωση και προετοιμασία, ενώ θα ήταν πιο σκόπιμο να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχουν μονάδες ΠΕΔΥ - ΕΟΠΥΥ».

Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε 239 ΤΟΜΥ, αλλά ένα χρόνο μετά λειτουργούν 107. Η ανάπτυξή τους, όπως φαίνεται, «σκοντάφτει» στις ελλείψεις προσωπικού και υποδομών.

Μόλις πριν λίγες μέρες υπογράφηκαν 3 απόφάσεις για 49 ΤΟΜΥ σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Κρήτη και το σχεδιασμό να περιλαμβάνει στελέχωση με... συμβασιούχους και να «απλώνεται» ως το 2021.