Με τρεις "μεταβλητές" οι παρεμβάσεις στις κύριες συντάξεις το 2020

Του Δημήτρη Κατσαγάνη Capital.gr

Aπό τρεις "μεταβλητές" εξαρτάται το "περιεχόμενο" της επερχόμενης παρέμβασης της κυβέρνησης στις κύριες συντάξεις, μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με τις οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικά τα ποσοστά αναπλήρωσης που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου.

Αυτές οι "μεταβλητές" είναι η εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ, η "δημοσιονομική ουδετερότητα" των παρεμβάσεων που θα αποφασισθούν και, έτσι, το "εύρος" των αυξήσεων και των δικαιούχων αυτών.

Πιο αναλυτικά:

1. Η πρώτη "μεταβλητή" είναι η εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ για φέτος. Ήδη, επισήμως, έχει τροποποιηθεί προς το χειρότερο η πρόβλεψη για την εκτέλεση του εν λόγω προϋπολογισμού.

Αντί για πλεόνασμα κοντά στα 250 εκατ. ευρώ, θα προκύψει έλλειμμα περίπου 50 εκατ. ευρώ. Και αυτό κυρίως λόγω της ρύθμισης την οποία πέρασε η προηγούμενη κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία ο ΕΦΚΑ πρέπει να "καλύψει" τις απώλειες των εσόδων του "κουμπαρά" του ΑΚΑΓΕ και του ΕΟΠΥΥ από τον υπολογισμό των σχετικών εισφορών επί των επανυπολογισθεισών, βάσει του νόμου Κατρούγκαλου, κύριων συντάξεων και όχι επί των καταβαλλομένων ποσών.

Η "κάλυψη" αυτή σημαίνει ότι ο ΕΦΚΑ πρέπει να καταβάλει στον ΑΚΑΓΕ και τον ΕΟΠΥΥ τα ποσά που δεν θα λάβουν (ο ΑΚΑΓΕ και ο ΕΟΠΥΥ) λόγω της αλλαγής της βάσης υπολογισμού των εισφορών αλληλεγγύης και υγείας. Αν δεν καταργηθεί αυτή η διάταξη, όπως ήδη εισηγούνται στελέχη του υπ. Εργασίας στην πολιτική ηγεσία του, τότε ανάλογη "τρύπα" θα δημιουργηθεί στον ΕΦΚΑ και το 2020, συμπιέζοντας τις οικονομικές δυνατότητές του.

2. Την ίδια ώρα, που ο ΕΦΚΑ οδεύει προς το 2020 με έλλειμμα, υπάρχει μια δεύτερη "μεταβλητή" στις αποφάσεις της κυβέρνησης σε σχέση με τις επικείμενες παρεμβάσεις στις κύριες συντάξεις. 

Αυτή είναι η συμφωνία του ΥΠΟΙΚ με την Κομισιόν σύμφωνα με την οποία το κόστος της εφαρμογής των αποφάσεων του ΣτΕ θα πρέπει να καλυφθεί με "κονδύλια του Υπουργείου Εργασίας", όπως αναφέρεται στον προϋπολογισμό τον οποίο ενέκρινε η Κομισιόν.

Με άλλα λόγια, οι όποιες παρεμβάσεις πρέπει να είναι "δημοσιονομικά ουδέτερες", όπως εξηγούν αρμόδια υπηρεσιακά στελέχη του Υπ. Εργασίας, εξηγώντας πως, ακόμα και αν οδηγήσουν σε αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, θα πρέπει αυτή να αντισταθμίζεται από μια αύξηση των εσόδων από εισφορές ή άντληση αποθεματικών. Διαφορετικά, θα πρέπει να μετριασθεί η σχεδιαζόμενη αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης. 

Σε κάθε περίπτωση, το κράτος δεν θα πρέπει να συνεισφέρει στην κάλυψη του κόστους της εφαρμογής των αποφάσεων του ΣτΕ, τονίζουν οι ίδιες πηγές, συμπληρώνοντας πως το ύψος της κρατικής επιχορήγησης θα πρέπει να παραμείνει στο ύψος που προβλέπει η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού.

3. Με βάση τις δύο παραπάνω "μεταβλητές" καθορίζεται και η τρίτη, η οποία αφορά το "μείγμα" εκείνων των παρεμβάσεων που θα πετύχουν το βέλτιστο θετικό αποτέλεσμα για τους συνταξιούχους, χωρίς να παραβιάζονται οι συνθήκες της "δημοσιονομικής ουδετερότητας", αλλά και των μειωμένων οικονομικών αντοχών του ΕΦΚΑ.

Όσον αφορά την αύξηση των εσόδων από εισφορές, αρμόδια στελέχη εκφράζουν επιφυλάξεις κατά πόσο αυτό μπορεί να επιτευχθεί, τουλάχιστον στον βαθμό που να μπορεί να καλύψει μια σημαντική αύξηση της δαπάνης για τις κύριες συντάξεις, λόγω μιας διακριτής και κατά το δυνατόν εκτεταμένης αύξησης των ποσοστών αναπλήρωσης.

Έτσι, φαίνεται πιο πιθανό το σενάριο να μην αυξηθούν πολύ (δηλαδή πάνω από 150 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση) οι δαπάνες για συντάξεις, κυρίως μέσω της καταβολής των εκκρεμών κύριων συντάξεων, αλλά και των αναδρομικών (από την 4η/10/2019) αυξήσεων στις ήδη καταβαλλόμενες "νέες" κύριες συντάξεις, με "χαλαρούς" και όχι "γρήγορους" ρυθμούς.

Εξάλλου, οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις θα πρέπει να επανυπολογισθούν με βάση τα σχεδιαζόμενα ποσοστά αναπλήρωσης. Ωστόσο, αυτά τα ποσοστά αναπλήρωσης θα ψηφισθούν γύρω στις αρχές του 2020. Συνεπώς, η εφαρμογή τους θα χρειασθεί ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, σημειώνουν οι ίδιες πηγές. Στον ίδιο φόντο, των μικρών δημοσιονομικών περιθωρίων, η κυβέρνηση εξετάζει δύο βασικά σενάρια αυξήσεων: Είτε πολύ μικρές αυξήσεις στις συντάξεις που προκύπτουν με πάνω από 30-35 έτη ασφάλισης, ή διακριτές αυξήσεις στις συντάξεις που προκύπτουν με πάνω από 38-40 έτη ασφάλισης.