Το θρυλικό Σάρλιτζα Παλλάς αναμένει ακόμη

ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ - kathimerini.gr

Το άλλοτε θρυλικό ξενοδοχείο έχει ερειπωθεί, αλλά μπορεί να αναδειχθεί και να συνδεθεί με τον ιαματικό τουρισμό. Βρίσκεται εν μέσω αχανούς εκτάσεως.

Δεν θα πίστευα ότι θα μπορούσα να περιηγηθώ στο εσωτερικό του θρυλικού Σάρλιτζα Παλλάς χωρίς κανένα εμπόδιο, ούτε ένα συρματόπλεγμα. Το ονομαστό ξενοδοχείο της Λέσβου, κοντά στην πόλη της Μυτιλήνης, και συγκεκριμένα στη Θερμή, βορειότερα της στροφής για τη Μόρια, στέκει σαν ένα γοητευτικό ερείπιο από τότε που έκλεισε, το 1982, και περιμένει να συνεννοηθούν οι υπηρεσίες ώστε να αντιμετωπισθεί επιτέλους με τη σοβαρότητα που του αρμόζει. Αρμόδια αρχή είναι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, που έχει πλέον νέα αρχή. Ιδιοκτήτης τυπικά είναι ο ΕΦΚΑ (πρώην ΕΤΑΑ/ΤΣΑΥ), αλλά σύμφωνα με προγραμματική σύμβαση του 2016 έχει παραχωρηθεί η χρήση και η εκμετάλλευση στην Περιφέρεια. Κατάλοιπο του λαμπρού αστικού κεφαλαίου της Λέσβου και της οικονομικής ακμής των πρώτων χρόνων του εικοστού αιώνα, το Σάρλιτζα Παλλάς είναι διατηρητέο μνημείο από το 1987 αλλά σταθερά, μέρα με τη μέρα, αποσυντίθεται. Το διαπίστωσα ιδίοις όμμασι.

Η φήμη και η λαμπρότητά του συνδέονται με τον ιαματικό τουρισμό και αυτό είναι και το κλειδί για την αποκατάστασή του. Γνωστό περισσότερο ως θρύλος, το Σάρλιτζα Παλλάς ήρθε εκ νέου στην επικαιρότητα χάρη στην πρωτοβουλία υπέρ της διάσωσής του που ανακίνησε πρόσφατα η Monumenta (αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς). Ανήκει στην κατηγορία των μνημείων σε κίνδυνο καθώς το τεράστιο αυτό κτίριο, χτισμένο σε ένα αχανές οικόπεδο με βοηθητικά κτίρια, κυριολεκτικά καταρρέει. Είναι βανδαλισμένο μέσα και έξω.

Ξενοδοχείο θρυλικό στη διάρκεια του 20ού αι., έως το 1982 οπότε έκλεισε, το Σάρλιτζα Παλλάς στη Λέσβο περιμένει τις ενέργειες της Περιφέρειας Β. Αιγαίου και των συναρμόδιων υπουργείων για την αποκατάστασή του. Η μελλοντική ανάδειξή του μπορεί να το συνδέσει με τον ιαματικό τουρισμό και να διασωθεί έτσι ένα πολύτιμο κτίριο της αρχιτεκτονικής ιστορίας του νησιού. 

Εχοντας στον νου την ευαισθητοποίηση υπέρ του μνημείου που προκάλεσε δημοσίως αυτό το καλοκαίρι η Monumenta, αξιοποίησα την ολιγοήμερη παραμονή μου στη Λέσβο, τον περασμένο Αύγουστο, για να δω από κοντά το θρυλικό κτίριο. H θέα του σε υποβάλλει. Σαν ένα κήτος που έχει ξεβραστεί γεμίζει το βλέμμα, σαν μια βισκοντική φαντασίωση, με τα αραμπέσκ στοιχεία του, με όλο εκείνο το επίχρισμα της μπελ επόκ, όπως ευδοκίμησε στη Λέσβο. Οι φοίνικες και τα πεύκα στο αχανές οικόπεδο, με τα επίσης πολύ ιδιαίτερα βοηθητικά κτίσματα, με τη μυρωδιά της θάλασσας, βοηθούν να σκεφτείς πώς θα μπορούσε να είναι αυτό το κτίριο αν βρεθεί επενδυτής και το συνδέσει με τον ιαματικό τουρισμό.

Η Monumenta έχει αποστείλει έγγραφο από τον Φεβρουάριο 2019 στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Η προγραμματική σύμβαση του 2016 με σκοπό την αποκατάσταση των εγκαταστάσεων περιλαμβάνει και το ΥΠΠΟΑ, αλλά βρισκόμαστε ακόμη στο σημείο μηδέν (το κτίριο ανήκε από το 1933 στο ΤΣΑΥ, αργότερα ΕΤΑΑ/ΤΣΑΥ). Σύμφωνα με την από 25/2/19 απάντηση της Περιφέρειας Β. Αιγαίου στη Monumenta, «ο ΕΦΚΑ έχει υποβάλει φάκελο στο υπουργείο Τουρισμού και βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατάθεσης των απαραίτητων δικαιολογητικών, χωρίς όμως να μπορεί να εκτιμήσει τους χρόνους ολοκλήρωσης της διαδικασίας». Οπως επισημαίνεται, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ως ιαματικός ο φυσικός πόρος. Από αυτήν την παράμετρο θα εξαρτηθεί η μορφή ανάπτυξης, σύμφωνα με το παλαιό έγγραφο της Περιφέρειας. Εως τώρα, η Περιφέρεια δεν έχει προχωρήσει σε μελέτες αποκατάστασης των λουτρικών κτιρίων και του ξενοδοχείου, που παραμένει σε ερειπιώδη κατάσταση.

Το επιβλητικό Σάρλιτζα Παλλάς, στη Λουτρόπολη Θερμής της Λέσβου, καταρρέει. Απαιτείται επιτάχυνση των διαδικασιών για τη σωτηρία του. Χτίστηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα και από το 1982 παραμένει κλειστό.

Η νέα περιφερειακή αρχή έχει ενημερωθεί από τη Monumenta με νέα επιστολή και αναμένονται εξελίξεις καθώς το θέμα είναι επείγον. «Πιστεύουμε ότι είναι κρίσιμης σημασίας η άμεση ενεργοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων για τη διάσωση αυτού του μοναδικού μνημείου», λέει η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία εκ μέρους της Monumenta.

Το Σάρλιτζα Παλλάς, που έχει φιλοξενήσει προσωπικότητες (Ελ. Βενιζέλος, Στράτης Μυριβήλης, κ.ά.), είναι παροπλισμένο επί 37 χρόνια. Στη χώρα μας έχουμε ταλέντο να διαιωνίζουμε ζητήματα που αν λύνονταν θα βοηθούσαν την τοπική κοινωνία, το εθνικό προϊόν και φυσικά, σε αυτήν την περίπτωση, την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Λέσβου που είναι μοναδικής αξίας.