Το σχέδιο της ΕΕ για παρέμβαση στις αγορές ενέργειας - "Υπάρχουν όρια" στο τι μπορεί να πετύχει

Μια επείγουσα παρέμβαση στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να μειώσει τις τιμές, αλλά δεν θα προστατεύσει την οικονομία της περιοχής από τις δευτερογενείς επιπτώσεις μιας ιστορικής ενεργειακής κρίσης, σύμφωνα με την Κομισιόν.

Capital.gr

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται μέτρα για τον περιορισμό του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς η Ρωσία περιορίζει τις αποστολές φυσικού αερίου που είναι απαραίτητο για την τροφοδοσία των μονάδων παραγωγής λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη της περιόδου θέρμανσης. Η Κομισιόν εξετάζει ένα πακέτο μέτρων που περιλαμβάνει μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και πλαφόν στις τιμές της ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), πυρηνικά εργοστάσια και με καύση άνθρακα, σύμφωνα με έγγραφο που βρέθηκε σε γνώση του πρακτορείου Bloomberg.

Ενώ τα εργαλεία παρέμβασης "μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, ιδίως όσον αφορά ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών, δεν θα επαναφέρουν τις τιμές της ενέργειας στα προ της κρίσης επίπεδα ούτε θα εξαλείψουν τις σημαντικές επιπτώσεις της κρίσης τόσο στον πληθωρισμό όσο και στην ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της", αναφέρει η Κομισιόν στο εν λόγω έγγραφο. "Δεδομένων των θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών που επηρεάζουν τις αγορές ενέργειας αυτή τη στιγμή, δεν βλέπουμε κανέναν τύπο παρέμβασης στην αγορά που θα είχε τέτοιο αποτέλεσμα βραχυπρόθεσμα".

Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει από το επίπεδο-ρεκόρ τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο εξακολουθούν να είναι πάνω από τέσσερις φορές υψηλότερες από ό,τι πριν από έναν χρόνο. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν επίσης πολύ πάνω από τα κανονικά επίπεδα.

Η ΕΕ έχει ήδη συμφωνήσει να αναζητήσει εναλλακτικές σε σχέση με το φυσικό αέριο πηγές, να ενισχύσει την στροφή προς τις ΑΠΕ, να ενισχύσει τις απαιτήσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου και να θέσει εθελοντικούς στόχους μείωσης της ζήτησης, ώστε να μην υπάρξουν διακοπές ρεύματος τον χειμώνα.

Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δέχονται συνεχώς πιέσεις να δράσουν, οι υπουργοί Ενέργειας έχουν προγραμματίσει να συζητήσουν τις επιλογές παρέμβασης σε έκτακτη σύνοδο στις 9 Σεπτεμβρίου. Η Τσεχία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής Προεδρία της ΕΕ, πρόκειται να υποβάλει τη δική της πρόταση. Ο Jozef Sikela, υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου της χώρας, πρότεινε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα να επιβληθεί πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι επιλογές οι οποίες προτάθηκαν από την Κομισιόν αποτελούν "πολύ πιο λογική προσέγγιση από τη θέσπιση πλαφόν για το κόστος του φυσικού αερίου που ενσωματώνεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας", δήλωσε ο Fabian Ronningen, αναλυτής ενέργειας της Rystad AS.

Η Κομισιόν αναφέρει στο έγγραφο ότι η βραχυπρόθεσμη παρέμβαση για τη συγκράτηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας θα λειτουργούσε καλύτερα ως συνδυασμός τριών παραγόντων:

- Μείωση της ζήτησης με βάση ένα μοντέλο υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου που περιλαμβάνεται σε έναν κανονισμό χειμερινής ετοιμότητας που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη τον Ιούλιο

- Όριο τιμών για τις τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας πλην του φυσικού αερίου, των οποίων το λειτουργικό κόστος είναι χαμηλότερο από εκείνο των μονάδων που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.

- Έσοδα από το όριο τιμών - ουσιαστικά ένας έκτακτος φόρος - που θα βοηθούσαν στη χρηματοδότηση παρεμβάσεων στις τιμές λιανικής πώλησης.

Για να μειώσουν τη ζήτηση ενέργειας, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να καλέσουν τους βιομηχανικούς καταναλωτές να υποβάλουν προσφορές για το πόσο θα δέχονταν να πληρωθούν για να μειώσουν την κατανάλωση. Τα νοικοκυριά θα μπορούσαν επίσης να λάβουν κίνητρα για τον περιορισμό της χρήσης ενέργειας, σύμφωνα με το έγγραφο.

Η επιβολή πλαφόν στις τιμές ενέργειας από ΑΠΕ, πυρηνική ενέργεια ή καύση άνθρακα θα μπορούσε να είναι είτε υποχρεωτική για όλα τα μέλη της ΕΕ είτε προαιρετική και θα μπορούσε να εφαρμοστεί ευκολότερα στην προθεσμιακή αγορά της επόμενης ημέρας (day-ahead).

Ο περιορισμός των εσόδων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας θα παρείχε στη συνέχεια πρόσθετα κονδύλια για τους κρατικούς προϋπολογισμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση του ύψους των λογαριασμών ενέργειας των καταναλωτών μέσω ρυθμιζόμενων τιμολογίων, άμεσης εισοδηματικής ενίσχυσης ή μείωσης των εισφορών.

"Η εισαγωγή ενός τέτοιου πλαφόν δεν θα ήταν συμβατή με τα παράλληλα συστήματα φορολόγησης των υπερκερδών, τα οποία θα έπρεπε να καταργηθούν", ανέφερε η Κομισιόν.

Η Κομισιόν συνέστησε επίσης να μην ακολουθηθούν επιλογές όπως η πλήρης αναστολή λειτουργίας της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η εισαγωγή πλαφόν στις τιμές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας και η επέκταση ενός μηχανισμού περιορισμού των τιμών που εισήχθη στην Ισπανία και την Πορτογαλία σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα μέτρα παρέμβασης θα μπορούσαν να προταθούν είτε από την Κομισιόν με τη μορφή συστάσεων είτε με τη μορφή νομοθεσίας που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις -αλλά δεν θα τις υποχρέωνε- να παρεμβαίνουν στην αγορά. Η τρίτη επιλογή θα ήταν να δοθεί εντολή σε όλα τα κράτη - μέλη να παρέμβουν.

Σύμφωνα με διπλωμάτες της ΕΕ, η Κομισιόν πρόκειται να συζητήσει τις επιλογές με ειδικούς από τα κράτη - μέλη σε συνάντηση στις 7 Σεπτεμβρίου.

"Σε γενικές γραμμές είναι λογικό, αλλά ο διάβολος βρίσκεται σίγουρα στις λεπτομέρειες: πώς ακριβώς μπορείς να διοχετεύσεις αυτά τα κέρδη;", δήλωσε ο Hanns Koenig, διευθύνων σύμβουλος της Aurora Energy Research. "Σίγουρα δεν πρόκειται να επανέλθουν οι τιμές στα επίπεδα που ίσχυαν πριν από δύο ή τρία χρόνια, αλλά η επαναδιοχέτευση των κερδών των παραγωγών ενέργειας αναμένεται να επιτρέψει στις κυβερνήσεις να επιδοτήσουν σημαντικά το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων".