Αγώνας δρόμου για το έργο της ψηφιοποίησης αρχείων στα δημόσια νοσοκομεία

Του Στάθη Βασιλόπουλου - Capital.gr

Ζητήματα που σχετίζονται με τα προσωπικά δεδομένα και καθυστερήσεις στις υπογραφές των εκτελεστικών συμβάσεων έχουν "σημαδέψει" το έργο της ψηφιοποίησης των ιατρικών φακέλων ασθενών, μια από τις πλέον εμβληματικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της Υγείας τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για το έργο με τίτλο: "Ψηφιοποίηση Αρχείων του Δημόσιου Συστήματος Υγείας", συνολικής αξίας 235,6 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ και των δικαιωμάτων προαίρεσης, το οποίο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Το συγκεκριμένο έργο περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση περίπου 200 εκατ. σελίδων και εξετάσεων απεικόνισης (ακτινογραφίες, αξονικές, μαγνητικές τομογραφίες, καρδιογραφήματα), διαφόρων μεγεθών από 127 νοσοκομεία της χώρας. Το έργο προβλέπει ότι ψηφιοποιηθεί το ιατρικό ιστορικό των φακέλων ασθενών την τελευταία πενταετία. Τα αρχεία θα αποθηκεύονται σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα από το οποίο θα ανακτώνται ανά πάσα στιγμή ιατρικές πληροφορίες από εξουσιοδοτημένα άτομα, όπως είναι γιατροί και ιατρικό προσωπικό.

Το ζήτημα με τα προσωπικά δεδομένα ήρθε στην επιφάνεια όταν το υπουργείο Υγείας, πριν ξεκινήσει να υλοποιείται το έργο, ζήτησε να διασφαλιστεί ότι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται μέσα στον ιατρικό φάκελο του ασθενούς -και τα οποία εν συνεχεία θα ψηφιοποιηθούν- αντιστοιχούν στον εκάστοτε ασφαλισμένο και ότι δεν έχουν παρεισφρήσει, από λάθος, δεδομένα άλλων ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό ζητήθηκε η γνωμοδότηση του υπεύθυνου Προσωπικών Δεδομένων (DPO) του υπουργείου Υγείας. Μια γνωμοδότηση, η οποία εντοπίζει μια σειρά από ζητήματα παραβίασης της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας περί προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στη γνωμοδότηση, οι όροι διακήρυξης του διαγωνισμού που έχει εκπονήσει η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ), ως εκτελούσα την επεξεργασία για λογαριασμό του υπ. Υγείας και ως φορέας υλοποίησης του έργου δεν διασφαλίζουν την τήρηση της θεμελιώδους αρχής της ακρίβειας των δεδομένων που κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παρ.1 του GDPR.

Επιπλέον, με βάση τη διακήρυξη, δεν περιλαμβάνονται στον διαγωνισμό επαρκείς απαιτήσεις ποιοτικών ελέγχων από την πλευρά των νοσοκομείων για την εξασφάλιση μηδενικού λάθους κατά τη διάρκεια της ταυτοποίησης των ασθενών στο φυσικό αρχείο. "Αντιθέτως", αναφέρει η γνωμοδότηση, "επιτρέπεται η ύπαρξη σφαλμάτων με βάση στατιστικούς υπολογισμούς, της τάξεως του 1%. Πρακτικά αυτό σημαίνει επίσης κατά γενική ομολογία, ότι όχι μόνο δεν αποκλείεται η πιθανότητα κάποιος ασθενής, ως τελικός χρήστης να μην παραλάβει το σύνολο των δεδομένων του ή ακόμα και να ανακαλύψει στο φάκελο του δεδομένα άλλου ασθενή, αλλά το ότι τα ενδεχόμενα αυτά αναγνωρίζονται κατά την υλοποίηση του έργου ως εξαιρετικά πιθανά και ανεκτά από στατιστικής απόψεως".

"Στις περιπτώσεις αυτές θα προκύπτει, από νομικής άποψης, παραβιάσεις των διατάξεων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και το υπουργείο Υγείας, τα νοσοκομεία και η ΗΔΙΚΑ θα εκτίθενται σε διοικητικές και αστικές κυρώσεις", αναφέρεται. Ως εκ τούτου ο προϊστάμενος του αυτοτελούς γραφείου Προστασίας Δεδομένων του υπουργείου Υγείας θεωρεί επιβεβλημένη την θέσπιση ειδικών νομικών διατάξεων που θα ρυθμίζουν συνολικά το ζήτημα της ψηφιοποίησης των φακέλων ασθενών των 127 νοσοκομείων της χώρας.

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η κατάρτιση της μελέτης εφαρμογής η οποία θα διευκρινίζει το πώς ακριβώς θα γίνεται η ψηφιοποίηση των φακέλων, υπό τα νέα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η γνωμοδότηση του DPO. Η μελέτη εφαρμογής, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες. Οι χρονικές προθεσμίες είναι ασφυχτικές καθώς το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα από τα ορόσημα του Ταμείο Ανάκαμψης. Πάντως, πήγες από την αγορά εκφράζουν την αισιοδοξία τους ότι το έργο – εφόσον τελικά ξεκινήσει δίχως πρόσθετες μεγάλες καθυστερήσεις – μπορεί να παραδοθεί στην ώρα του καθώς οι εταιρείες διαθέτουν τις υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό για να το φέρουν εις πέρας, έχοντας συμμετάσχει σε αντίστοιχα μεγάλα και σύνθετα projects ψηφιοποίησης.

Με σημαντικές καθυστερήσεις η υπογραφή των εκτελεστικών συμβάσεων

Ο σχετικός διαγωνισμός προκηρύχθηκε από την Κοινωνία της Πληροφορίας, φορέα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το Δεκέμβριο του 2022. Η διαγωνιστική "έτρεξε", για τα μεγέθη ενός τέτοιου έργου, με πολύ γρήγορες διαδικασίες. Τους επόμενους μήνες από την προκήρυξη ανακηρύχθηκαν οι ανάδοχοι του έργου που είναι οι εταιρείες Aktor, ΟΤΕ, Μetlen, Globitel και οι ενώσεις εταιρειών "Netcompany Intrasoft- Qualco", "Uni Systems – Αρχειοθήκη", "Nova – Profile" και "Vodafone – Inform – Cosmos Business Systems". Το Μάρτιο του 2024 υπεγράφη η συμφωνία – πλαίσιο με τους αναδόχους κάτω από τους οποίους βρίσκεται πλήθος υπεργολάβων. Ωστόσο σήμερα, ένα χρόνο μετά από την πλαισιακή σύμβαση, από τις παραπάνω αναδόχους εκτελεστική σύμβαση έχει υπογράψει η Aktor στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες έχει κληθεί να υπογράψει εκτελεστική σύμβαση και η ένωση εταιρειών "Netcompany Intrasoft- Qualco".