Τι αποκαλύπτει η αναλογιστική μελέτη του ασφαλιστικού που κατατέθηκε στη Βουλή. Όλα τα μυστικά για το «μέρισμα». Γιατί και πόσο μειώνεται το μέσο ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων.
Με 440 εκατ. ευρώ (0,22% του ΑΕΠ) που προέρχονται από την κατάργηση της «13ης σύνταξης» και την αντικατάστασή της από μια «συμπληρωματική χρηματοδότηση του Κοινωνικού Προυπολογισμού» χρηματοδοτούνται για το 2020 (όπως και για κάθε επόμενο έτος) οι αυξήσεις κύριων (για 30,1 έως 44 έτη ασφάλισης) και επικουρικών συντάξεων όπως αποκαλύπτει η αναλογιστική μελέτη του νέου ασφαλιστικού. Λόγω μάλιστα της κατάργησης της «13ης σύνταξης» μειώνεται το 2020 η μέση ετήσια σύνταξη, δηλαδή το μέσο ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων και παραμένει σταθερά μειωμένο σε σύγκριση με το σημερινό καθεστώς μέχρι και το 2035. Αντίθετη πορεία ακολουθεί για τα ίδια έτη η μέση μηνιαία σύνταξη.
Από το κονδύλι που αντικαθιστά την καταργημένη «13η σύνταξη» απομένουν 550 εκατ. ευρώ για να διανεμηθούν φέτος σε δαπάνες πρόνοιας, κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας. Πρόκειται για δαπάνες η φύση των οποίων δεν είναι από το νόμο προσδιορισμένη (ο νόμος παραπέμπει σε ΚΥΑ), ενώ σύμφωνα και με την αναλογιστική μελέτη που συνοδεύει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, τα κονδύλια για τις δαπάνες αυτές «στερεύουν» πλήρως από το 2040 και μετά, όταν η δαπάνη για τις αυξήσεις σε κύριες και επικουρικές διογκώνεται σταδιακά και σημαντικά. Πάντως μέχρι και το 2030 η δαπάνη για τις παρεμβάσεις σε κύριες (με 30,1 έως 44 έτη) και επικουρικές δεν ξεπερνά τα 550 εκατ. ευρώ ετησίως, με αποτέλεσμα το «περίσσευμα» που πρέπει να κατευθύνεται σε δαπάνες κοινωνικής πολιτικής να κυμαίνεται κοντά στο μισό δισεκατομμύριο κατ' έτος.
Όσον αφορά στο που θα κατευθυνθούν τα επιπλέον κονδύλια, ο νόμος δεν διευκρινίζει ειδικά αλλά παραπέμπει σε ΚΥΑ των υπουργών Εργασίας, Υγείας και Οικονομικών. Ειδικοί μάλιστα επισημαίνουν πως το επίμαχο άρθρο 47 του ασφαλιστικού νομοσχεδίου άλλαξε για δεύτερη φορά, μετά την δημόσια διαβούλευση και πριν την κατάθεσή του στη Βουλή. Πρόκειται για το άρθρο που καταργεί την λεγόμενη 13η σύνταξη και εισάγει στην θέση της την «συμπληρωματική χρηματοδότηση του κοινωνικού προϋπολογισμού» σε ύψος 0,5% του ΑΕΠ.
Υπενθυμίζεται πως από αυτό το κονδύλι χρηματοδοτούνται οι αυξήσεις σε κύριες (ποσοστά αναπλήρωσης από 30,1 έτη ασφάλισης και άνω) και επικουρικές που απορρέουν από τις αποφάσεις του ΣτΕ και κατά δεύτερον δαπάνες κοινωνικής πολιτικής που θα πρέπει να προσδιοριστούν σε δεύτερο χρόνο με ΚΥΑ. Το κείμενο της δημόσιας διαβούλευσης αναφερόταν σε «δαπάνη πολιτικών κοινωνικής ασφάλισης, πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας», ενώ στο τελικό κείμενο αφαιρέθηκε ο όρος «κοινωνικής ασφάλισης» και πλέον γίνεται αναφορά μόνο σε «δαπάνη πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας». Μένει να αποδειχθεί, σχολιάζουν ειδικοί, αν αυτή η αλλαγή θα έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στην κατεύθυνση των εν λόγω δαπανών. Υπενθυμίζεται πως στο προσχέδιο που δεν έφτασε σε διαβούλευση γινόταν λόγος για μια εφάπαξ παροχή η οποία θα δινόταν κάθε Χριστούγεννα στους συνταξιούχους.
ΠΙΝΑΚΑΣ 10 : ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ 0,5% του ΑΕΠ
Έτος
Επιπλέον Συνταξιοδοτική Δαπάνη σε εφαρμογή των αποφάσεων 1890,1891/2019 του ΣτΕ (αυξήσεις κύριων με πάνω από 30,1 έτη ασφάλισης και επικουρικών)
Υπόλοιπο Ποσοστό μέχρι το 0,50% του ΑΕΠ (δαπάνες πολιτικών πρόνοιας κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας)
2020 0,22% 0,28%
2021 0,19% 0,31%
2022 0,20% 0,30%
2023 0,22% 0,28%
2024 0,20% 0,30%
2025 0,18% 0,32%
2030 0,27% 0,23%
2035 0,36% 0,14%
2040 0,42% 0,08%
2045 0,47% 0,03%
2050 0,53% 0,00%
2055 0,57% 0,00%
2060 0,59% 0,00%
2065 0,68% 0,00%
2070 0,72% 0,00%
Σε κάθε περίπτωση οι πίνακες της αναλογιστικής μελέτης είναι ενδεικτικοί των επιπτώσεων που έχει η νέα μεταρρύθμιση στο σύστημα. Ενώ η μέση μηνιαία κύρια σύνταξη αυξάνεται, η μέση ετήσια σύνταξη μειώνεται κυρίως λόγω της κατάργησης της 13ης σύνταξης και της αντικατάστασής της από τον μηχανισμό δαπανών κοινωνικής πολιτικής. Ενδεικτικά αναφέρεται πως η μέση μηνιαία σύνταξη είναι 774€ το 2019 και θα έφτανε 783€ φέτος, 794€ το 2021, 837€ το 2025, τα 962€ το 2030 κ.ο.κ. Με το νέο σύστημα θα φτάσει τα 807€ φέτος, τα 820€ το 2021, τα 862€ το 2025, τα 1.003€ το 2030 κ.ο.κ.
Την ίδια στιγμή όμως μειώνεται η ετήσια μέση σύνταξη, καθώς καταργείται η 13η σύνταξη. Όπως σημειώνει η εθνική αναλογιστική αρχή «στο ισχύον σύστημα η ετήσια σύνταξη προκύπτει λαμβανομένης υπόψη της διάταξης του άρθρου 120 του ν. 4611/2019» (σ.σ. πρόκειται για το περίφημο άρθρο που θεσμοθέτησε την λεγόμενη 13η σύνταξη και τώρα αντικαθίσταται από την συμπληρωματική χρηματοδότηση του κοινωνικού προϋπολογισμού ώστε να χρηματοδοτηθούν οι αυξήσεις των κύριων και επικουρικών συντάξεων όπως και οι έξτρα δαπάνες κοινωνικής πολιτικής). Σύμφωνα με τους πίνακες της ΕΕΑ η μέση ετήσια σύνταξη με το ισχύον σύστημα το 2021 είναι 9.942€ ενώ με τη μεταρρύθμιση πέφτει στα 9.842€. Αντίστοιχα το 2025 είναι 10.504€ και με την μεταρρύθμιση πέφτει στα 10.345€ σε τρέχουσες τιμές, ενώ το 2030 είναι με το ισχύον σύστημα στα 12.041€ και με την μεταρρύθμιση φτάνει στα 12.031€.
Τι αλλάζει για 4.000.000 ασφαλισμένους και συνταξιούχους – Κερδισμένοι και χαμένοι Τι αλλάζει για 4.000.000 ασφαλισμένους και συνταξιούχους – Κερδισμένοι και χαμένοι
Η σχέση αυτή ανατρέπεται από το 2040 και μετά, όταν η μέση ετήσια σύνταξη του νέου συστήματος υπερβαίνει πλέον την μέση ετήσια σύνταξη του σημερινού ισχύοντος συστήματος. Προφανώς αυτό συμβαίνει διότι οι νέοι συνταξιούχοι με περισσότερα από 30,1 και έως 44 έτη ασφάλισης θα είναι πλέον πολλοί περισσότεροι. Το έτος 2040 είναι κομβικό καθώς από τότε και μετά σύμφωνα με την αναλογιστική αρχή οι αυξήσεις των συντάξεων «τρώνε» όλο το ποσό του 0,5% του ΑΕΠ με αποτέλεσμα να μην περισσεύει τίποτα για τις δαπάνες κοινωνικής πολιτικής.
Ισχύον Σύστημα - ΕΦΚΑ Νέες Συντάξεις Γήρατος
Έτος
Αριθμός Νέων Συντάξεων (σε χιλ.)
Μέση Περίοδος Ασφάλισης (σε έτη)
Μέση Μηνιαία Σύνταξη (σε €)
Ετήσια Σύνταξη (σε €)
2019 63 30,6 774 9.722
2020 63 30,8 783 9.809
2021 66 30,9 794 9.942
2022 77 30,8 812 10.157
2023 80 30,8 827 10.350
2024 69 30,4 852 10.672
2025 73 30,4 837 10.504
2030 94 32,1 962 12.041
2035 125 31,0 1.052 13.222
2040 116 33,0 1.220 15.351
2045 45 35,6 1.487 18.709
2050 97 35,5 1.737 21.898
2055 87 35,4 1.944 24.599
2060 96 36,5 2.372 29.975
2065 109 37,3 2.733 34.576
2070 88 37,7 3.267 41.297
Μεταρρύθμιση - ΕΦΚΑ Νέες Συντάξεις Γήρατος
Έτος Αριθμός Νέων Συντάξεων (σε χιλ.) Μέση Περίοδος Ασφάλισης (σε έτη) Μέση Μηνιαία Σύνταξη (σε €) Ετήσια Σύνταξη (σε €)
2019 63 30,6 774 9.722
2020 63 30,8 807 9.681
2021 66 30,9 820 9.842
2022 77 30,8 840 10.082
2023 80 30,8 856 10.267
2024 69 30,4 881 10.570
2025 73 30,4 862 10.345
2030 94 32,1 1.003 12.031
2035 125 31,0 1.100 13.202
2040 116 33,0 1.289 15.463
2045 45 35,6 1.615 19.385
2050 97 35,5 1.867 22.402
2055 87 35,4 2.093 25.116
2060 96 36,5 2.586 31.026
2065 109 37,3 3.003 36.034
2070 88 37,7 3.601 43.212
Όπως αναφέρει στα συμπεράσματα η Εθνική Αναλογιστική Αρχή «η μέση μηνιαία κύρια σύνταξη, στη μεταρρύθμιση (reform scenario), αυξάνεται σταδιακά, εξαιτίας της αύξησης των ετησίων συντελεστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και άνω, καθώς και τη σταδιακή αύξηση των ετών ασφάλισης. Η μέση ετήσια κύρια σύνταξη επηρεάζεται από την αντικατάσταση του άρθρου 120 του Ν.4611/2019 (σ.σ. το άρθρο που καθιέρωσε την 13η σύνταξη) και την εισαγωγή του μηχανισμού 0,5% του ΑΕΠ, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται κοινωνικές παροχές».ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 26.01.2020 13:58
Τα μυστικά για μεγάλη σύνταξη: Πώς διαμορφώνονται τα ποσά ανά έτος εξόδου (Πίνακας)Τα μυστικά για μεγάλη σύνταξη: Πώς διαμορφώνονται τα ποσά ανά έτος εξόδου (Πίνακας)
Κατά τα λοιπά η μελέτη καταλήγει στα εξής βασικά συμπεράσματα :
Μεσομακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι το ανταποδοτικό/αναλογικό τμήμα των παροχών σχεδόν καλύπτεται από τα έσοδα από εισφορές και με τις παρούσες δημογραφικές και μακροοικονομικές παραδοχές το σύστημα ισορροπεί.
Η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ μεσομακροπρόθεσμα, κινείται εντός των ορίων του μέσου όρου της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ των χωρών της ευρωζώνης.
Ειδικά συμπεράσματα
Στο status quo scenario, όπως και στο reform scenario, ο λόγος συνταξιούχων προς εισφέροντες προβλέπεται ότι βαίνει αυξανόμενος και από 0,54 το 2018 καταλήγει στο 0,62 το 2070. Αυτό σημαίνει ότι 10 ασφαλισμένοι εισφέρουν στο σύστημα για να καλυφθούν οι παροχές 6 συνταξιούχων.
Η συνταξιοδοτική δαπάνη υπό τις προϋποθέσεις του ισχύοντος συστήματος (status quo scenario) εκτιμάται ότι θα διαμορφωνόταν από 15,6% του ΑΕΠ το 2018, σε 11,6% κατά το έτος 2070
Σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση (reform scenario), η δαπάνη για παροχές από 15,6% του ΑΕΠ το 2018 εκτιμάται σε 11,9% του ΑΕΠ για το 2070.
Η μέση μηνιαία κύρια σύνταξη, στη μεταρρύθμιση (reform scenario), αυξάνεται σταδιακά, εξαιτίας της αύξησης των ετησίων συντελεστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και άνω, καθώς και τη σταδιακή αύξηση των ετών ασφάλισης. Η μέση ετήσια κύρια σύνταξη επηρεάζεται από την αντικατάσταση του άρθρου 120 του Ν.4611/2019 και την εισαγωγή του μηχανισμού 0,5% του ΑΕΠ, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται κοινωνικές παροχές.
Η συνταξιοδοτική δαπάνη της κύριας ασφάλισης αυξάνεται λόγω της μεταρρύθμισης (reform scenario) έναντι του ισχύοντος συστήματος (status quo scenario) από το 2050 και μετά. Η αύξηση αυτή οφείλεται σύμφωνα με την Εθνική ΑΝαλογιστική Αρχή στην"αύξηση των ετησίων συντελεστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και άνω, καθώς και στην αλλαγή των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων, ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών". Μέχρι και το 2045 ωστόσο η συνταξιοδοτική δαπάνη των κύριων συντάξεων (ΕΦΚΑ) με την μεταρρύθμιση υπολείπεται της δαπάνης που προβλέπει το ισχύον σύστημα από το 2020 και μετά, προφανώς λόγω και της κατάργησης της 13ης σύνταξης.
Η διαφορά της συνταξιοδοτικής δαπάνης της επικουρικής ασφάλισης μεταξύ της μεταρρύθμισης (reform scenario) και του ισχύοντος συστήματος (status quo scenario) βραχυπρόθεσμα, οφείλεται στην κατάργηση της περικοπής των επικουρικών συντάξεων. Η αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης στην επικουρική είναι εμφανής από το 2020 και μετά.
ΚΥΡΙΕΣ
Ισχύον Σύστημα - ΕΦΚΑ / Συνταξιοδοτική δαπάνη κύριων συντάξεων
Έτος Εισφορές
(Εργοδότης & Eρyαζόμενος) Γήρατος Αναπηρίας Χηρείας & Ορφάνιας Σύνολο
2018 10.053 19.794 1.763 3.696 25.253
2019 10.744 19.999 1.862 3.956 25.816
2020 11.324 19.767 1.870 4.042 25.679
2021 11.737 19.587 1.883 4.127 25.597
2022 12.194 19.551 1.904 4.212 25.667
2023 12.686 19.742 1.958 4.354 26.054
2024 13.200 19.803 2.009 4.478 26.289
2025 13.742 19.908 2.063 4.610 26.580
2030 16.001 21.511 2.308 5.295 29.114
2035 18.511 26.097 2.644 6.086 34.827
2040 21.600 30.735 3.079 6.928 40.742
2045 25.513 35.857 3.583 7.789 47.229
2050 30.030 41.763 4.190 8.660 54.613
2055 35.087 47.420 4.892 9.551 61.863
2060 41.323 52.311 5.741 10.504 68.555
2065 48.539 62.897 6.716 11.560 81.172
2070 57.324 70.757 7.793 12.734 91.284
Μεταρρύθμιση - ΕΦΚΑ / Συνταξιοδοτική δαπάνη κύριων συντάξεων
Έτος Εισφορές (Εργοδότης & Eργαζόμενος) Γήρατος Αναπηρίας Χηρείας & Ορφανίας Σύνολο
2018 10.053 19.794 1.763 3.696 25.253
2019 10.744 19.999 1.862 3.956 25.816
2020 11.426 19.120 1.778 3.881 24.779
2021 11.788 18.975 1.791 3.971 24.736
2022 12.211 18.974 1.811 4.059 24.844
2023 12.697 19.193 1.862 4.200 25.256
2024 13.202 19.269 1.909 4.320 25.499
2025 13.744 19.385 1.960 4.448 25.793
2030 16.004 21.144 2.193 5.131 28.468
2035 18.516 25.889 2.517 5.932 34.338
2040 21.605 30.671 2.937 6.789 40.397
2045 25.521 36.012 3.425 7.674 47.111
2050 30.039 42.235 4.012 8.577 54.824
2055 35.099 48.211 4.690 9.505 62.406
2060 41.323 53.514 5.521 10.507 69.542
2065 48.538 64.892 6.482 11.630 83.004
2070 57.356 73.488 7.541 12.893 93.922
ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ
Ισχύον σύστημα - ΕΤΕΑΕΠ / Συνταξιοδοτική δαπάνη επικουρικών συντάξεων
Έτος Εισφορές (Εργαζόμενος & Εργοδότης) Γήρατος Αναπηρίας Θανάτου Σύνολο
2018 2.829 2.256 144 400 2.800
2019 2.865 2.319 146 410 2.875
2020 2.848 2.324 146 415 2.885
2021 2.925 2.325 146 419 2.891
2022 2.891 2.328 146 423 2.898
2023 2.880 2.322 146 428 2.897
2024 2.986 2.328 150 442 2.920
2025 3.094 2.363 153 458 2.974
2030 3.563 2.622 170 537 3.329
2035 4.099 3.161 199 628 3.988
2040 4.745 3.714 245 735 4.694
2045 5.555 4.338 303 827 5.467
2050 6.510 5.237 388 953 6.578
2055 7.613 6.059 483 1.060 7.601
2060 9.001 6.974 610 1.224 8.808
2065 10.611 8.504 744 1.379 10.626
2070 12.509 9.980 892 1.530 12.402
Μεταρρύθμιση - ΕΤΕΑΕΠ / Συνταξιοδοτική δαπάνη επικουρικών συντάξεων
Έτος Εισφορές (Εργαζόμενος & Εργοδότης) Γήρατος Αναπηρίας Θανάτου Σύνολο
2018 2.829 2.256 144 400 2.800
2019 2.865 2.319 146 410 2.875
2020 2.848 2.641 154 441 3.236
2021 2.925 2.576 151 435 3.161
2022 2.891 2.570 150 439 3.159
2023 2.880 2.556 150 443 3.150
2024 2.986 2.508 150 448 3.107
2025 3.094 2.492 151 455 3.098
2030 3.563 2.733 168 535 3.437
2035 4.099 3.248 196 627 4.071
2040 4.745 3.773 243 734 4.750
2045 5.555 4.309 297 815 5.420
2050 6.510 5.200 382 944 6.526
2055 7.613 6.024 478 1.053 7.555
2060 9.001 6.950 607 1.218 8.775
2065 10.611 8.492 742 1.375 10.609
2070 12.509 9.976 891 1.527 12.394
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σενάρια για την επιλογή ασφαλιστικής κλάσης των μη μισθωτών. Σύμφωνα με τη μελέτη, έγινε η παραδοχή ότι περίπου το 80% των ασφαλισμένων αυτοαπασχολουμένων, ελεύθερων επαγγελματιών και ασφαλισμένων του πρώην ΟΓΑ θα επιλέξει την 1η και ελάχιστη ασφαλιστική κατηγορία εισφορών. Αν το ποσοστό που επιλέγει η χαμηλή υποχρεωτική κατηγορία αυξηθεί στο 90%, το σύστημα δεν παρουσιάζει σημαντική διαφοροποίηση.
Δυσοίωνες οι δημογραφικές προβλέψεις
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της EUROSTAT ο πληθυσμός της Ελλάδας από 10,729 εκατομμύρια το 2018 μειώνεται σε 8,453 εκατομμύρια το 2070. Επιπλέον, ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων αυξάνεται από 34,4 το 2018, σε 63,4 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται σε 58,4 το 2070.
Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, για τους άνδρες, αναμένεται να αυξηθεί από 79,0 το 2018 σε 86,3 το 2070 και για τις γυναίκες από 84,1 το 2018 σε 90,1 το 2070. Το προσδόκιμο ζωής της ηλικίας 65 ετών των ανδρών αναμένεται να αυξηθεί από 18,7 το έτος βάσης σε 23,7 στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ για τις γυναίκες από 21,5, σε 26,4. Το προσδόκιμο ζωής των 65 ετών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τις αναλογιστικές προβολές, καθώς η νομοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης συνδέεται αυτόματα με αυτόν τον παράγοντα.
Με βάση τις μακροοικονομικές παραδοχές, προβλέπεται ότι η συμμετοχή του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό αναμένεται να αυξηθεί για τους εργαζόμενους της ηλικιακής ομάδας 20-64 από 73,9% το 2018, σε 80,6% το 2070 (πίνακας 3). Επίσης το ποσοστό απασχόλησης των εργαζομένων της ηλικιακής ομάδας 20-64 αναμένεται να αυξηθεί από 59,8 το 2018 σε 74,3 το 2070.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου