ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΟΠΥΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ: Kύριε Πρωθυπουργέ μπορείτε…! Θέλετε…;

Kύριε Πρωθυπουργέ μπορείτε…! Θέλετε…;

Υπάρχει ένας και μοναδικός, ασφαλής και αναμφισβήτητος τρόπος να μαθαίνει κάποιος την αλήθεια. Να τολμά την αποκρυπτογράφηση της γλώσσας των γεγονότων. Να μην στρουθοκαμηλίζει απέναντι στην πραγματικότητα.

Σεπτέμβριος 2011. Ο Yπουργός Eργασίας «ξαφνικά» ανακαλύπτει τον παράνομο πλουτισμό των ιατρών από την κατευθυνόμενη και πολλές φορές άσκοπη συνταγογράφηση. Καταθέτει στη Βουλή των Ελλήνων τροπολογία, την περίφημη τροπολογία «περι συνταγογράφησης της δραστικής ουσίας», που λίγους μήνες μετά έγινε νόμος του κράτους (4093/2012). Σύμφωνα με αυτόν ο ιατρός συνταγογραφεί την δραστική ουσία κι όχι με την εμπορική ονομασία. Ο φαρμακοποιός που εκτελεί την συνταγή, υποχρεούται, πάντα με την σύμφωνη γνώμη του ασθενή, να χορηγεί το φθηνότερο σκεύασμα που αντιστοιχεί στην δραστική ουσία, στην περιεκτικότητα και τη φαρμακοτεχνική μορφή που έχει αναγράψει ο ιατρός.

Στην πραγματικότητα, ο Yπουργός της Eργασίας ομολογούσε εμφατικά τότε την αδυναμία ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης. Ομολογούσε με τον πιο ηχηρό τρόπο την αποτυχία της ηλεκτρονικής καταγραφής (όχι συνταγογράφησης) συνταγών και εξετάσεων. Αποτυχία που οφειλόταν στον λαθεμένο σχεδιασμό, αλλά και στο τεράστιο έλλειμμα ασφάλειας του συστήματος.

Αύγουστος 2013. Δύο χρόνια μετά ακριβώς. «Απίθανες» υποθέσεις διαφθοράς έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Ιατρός με ειδικότητα συνταγογράφος, γράφει 150-200 συνταγές την ημέρα. Άλλος, παθολόγος γράφει λίγες σε αριθμό (καμιά 40αριά) αλλά ακριβές (περίπου 120.000 ευρώ) μηνιαίως. Παιδίατρος γράφει φάρμακα μιας εταιρείας (75%) αφήνοντας υπόνοιες για υπόγειες διαδρομές, συνεργασίες και σχέσεις. Από το «παιχνίδι» δεν λείπουν και οι συνεργασίες παρόχων ( ιατρών και φαρμακοποιών). Γιατροί στην Αττική, στις Σέρρες, στα Ιωάννινα κατευθύνουν την συνταγογραφία τους σε ένα μόνο φαρμακείο.

Ένας άλλος υπουργός, ο σημερινός Yπουργός της Υγείας, μας απειλεί τώρα δια των εγκυκλίων του ΕΟΠΥΥ γιατί λέει δεν τηρούμε τον νόμο. Θα μας κόψει την συνταγογράφηση. Μα μέχρι σήμερα συνταγογραφούσαμε σύμφωνα με την δραστική ουσία όπως ακριβώς προέβλεπε ο νόμος. Μάλιστα οι περισσότεροι δεν κάναμε χρήση του 15% αναγραφής εμπορικής ονομασίας, απλά γράφαμε στις οδηγίες ή στα σχόλια το συνιστώμενο σκεύασμα. Ο φαρμακοποιός είχε και έχει με βάση το νόμο το δικαίωμα να δώσει το φθηνότερο αγνοώντας τη σύσταση. Και μέσα σε αυτό το χαλασμό των σκανδάλων της λευκής μπλούζας, ανακοινώνει νέο τρόπο κοστολόγησης στη χορήγηση του φαρμάκου. Δίδει πλέον ισχυρό οικονομικό κίνητρο στον φαρμακοποιό να χορηγήσει το φθηνότερο. 

Στην πραγματικότητα κι αυτός ομολογεί το ίδιο εμφατικά, με αυτόν τον προηγούμενο της Εργασίας, την αδυναμία ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης. Ομολογεί το ίδιο ηχηρά την αναποτελεσματικότητα, άρα αποτυχία της ηλεκτρονικής καταγραφής των συνταγών. 

Τα γεγονότα πραγματικά ομολογούν την αλήθεια. Η επί της πραγματικότητας αδυναμία σχεδιασμού, έλλειψη προγραμματισμού, και απουσία στόχου οδηγεί στους ίδιους τακτικισμούς. Σαν να μη πέρασε μια μέρα. Για όλα φταίει ο γιατρός αλλά κι ο ασθενής που αρρώστησε, κανείς άλλος…! 

κύριε Πρωθυπουργέ, 

θέλω να πιστεύω ότι ως κυβερνήτης αυτής της χώρας επιθυμείτε και αγωνίζεστε για την ευνομία και δι’αυτής την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των Ελλήνων. Ακόμη και ο τελευταίος πολίτης, θα θέλατε νομίζω, να έχει άμεση πρόσβαση στην άριστη, στην τεκμηριωμένη θεραπεία. Το δικαίωμα αυτό χάνεται όταν επιλέγει άλλος εκτός από τον ιατρό το φαρμακευτικό σκεύασμα, την θεραπεία δηλαδή. Πως θα σας φαινόταν αν για παράδειγμα ένας ιατρός, ορθοπαιδικός όπως εγώ, διαγιγνώσκει σε κάποιον ασθενή του, σοβαρή οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, κρίνει ότι έχει ανάγκη από ολική αρθροπλαστική, και την πρόθεση που θα χρησιμοποιήσει στην επέμβαση ο ιατρός, την επιλέγει ο υπεύθυνος προμηθειών του νοσοκομείου; (όλες οι προθέσεις δεν είναι ίδιες…!!!).

Απαιτείται νέος σχεδιασμός και όχι απλά διαχείριση της παρούσας κατάστασης. Ο σχεδιασμός αυτός επιτέλους να στηρίζεται σε επιστημονικές αιτιάσεις κα αξιώματα και όχι σε πειραματικές εισηγήσεις «πεφωτισμένων» , άεργων, υπουργικών συμβούλων. Σκοπός είναι οι στοχευμένες άμεσες λύσεις και όχι οι οριζόντιες περικοπές που όλοι μέχρι τώρα επιχειρούν. Το αξίωμα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας δείχνει το δρόμο: Θεραπεία μηνός- ημερήσιο κόστος νοσηλείας. Αν το σεβαστούμε και το εφαρμόσουμε έχουμε οικονομία κλίμακος από την φαρμακευτική δαπάνη άμεσα.

Θεραπεία μηνός σημαίνει ότι όλες (κι όταν λέμε όλες, εννοούμε όλες) οι συσκευασίες των σκευασμάτων περιέχουν αριθμό χαπιών ανάλογα το δοσολογικό σχήμα για ένα μήνα. Ημερήσιο κόστος νοσηλείας σημαίνει απλά πόσο κοστίζει η θεραπεία μας, στην προκειμένη περίπτωση το φάρμακο, την ημέρα. Παραδείγματος χάρη για ένα φάρμακο που η δοσολογία του είναι ένα την ημέρα, η συσκευασία του θα πρέπει να περιέχει 30. Αν πρόκειται δε για χρόνιο νόσημα η συσκευασία θα μπορούσε να είναι τρίμηνη (90 χάπια) με χαμηλότερη τιμή φυσικά. Κι όμως ο μήνας στην Ελλάδα για τις περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες έχει 28 ημέρες, όσα δηλαδή και τα χάπια που περιέχει η συσκευασία. Έτσι ο ιατρός για να γράψει θεραπεία μηνός για δύο μέρες, δύο χαπάκια, γράφει δύο κουτιά. Βέβαια υπάρχει κι η άποψη να μείνει ακάλυπτος ο ασθενής για δύο μέρες. Τι θα πάθει άλλωστε; Κι όμως αν προσθέταμε δύο χαπάκια στο κουτί, η δαπάνη θα ήταν η μισή… λαμβάνοντας υπόψη την θεραπεία μηνός και το ημερήσιο κόστος νοσηλείας. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Γαστροπροστασία: δραστική ουσία ομεπραζόλη. Η δοσολογία τους είναι συνήθως ένα την ημέρα. κάθε συσκευασία έπρεπε να έχει 30 κάψουλες. Κι όμως τα περισσότερα έχουν 28 ή 14. Ας δούμε το κόστος:

-τιμή αναφοράς φθηνότερου σκευάσματος(28): 15,30 ευρώ,

-τιμή πρωτοτύπου: 10,86 ευρώ (διατίθεται μόνο σε συσκευασία των 14 καψουλών),

-τιμή διάθεσης σκευασμάτων συσκευασίας 30 καψουλών 16,38 ευρω.

Η θεραπεία μηνός λοιπόν για γαστροπροστασία κοστίζει:

-30,60 ευρώ αν επιλέξει κανείς το φτηνότερο 28αρι, 

-32,58 ευρώ αν επιλέξει το πρωτότυπο, και μόλις

-16,38 ευρώ αν χορηγηθεί το 30αρι. 

Εσείς ποιό θα επιλέγατε;

Άλλο παράδειγμα.

Αντιαιμοπεταλιακή αγωγή: δραστική ουσία, κλοπιδογρέλη. Δοσολογία ένα την ημέρα. 

Τα περισσότερα σκευάσματα κυκλοφορούν στην συσκευασία των 28. Κι εδώ το ίδιο για δυο χαπάκια(28+2), δύο κουτιά αν ο θεράπων ιατρός θέλει να γράψει θεραπεία μηνός. 

Ας δουμε κι εδώ το κόστος: 

τιμή αναφοράς 21,63 για το φθηνότερο, θεραπεία μηνός σημαίνει δύο (2) κουτιά χ 21,63 = 43,26 ευρώ. Αν θέλαμε να χορηγήσουμε την θεραπεία τριμήνου δηλαδή συσκευασία των 90 χαπιών, που υπάρχει μόνο στα χαρτιά, τότε το κόστος θα ήταν 61,83 ευρώ, δηλαδή 20,61 ευρώ τον μήνα!

Σημειώστε ότι οι περισσότερες εταιρείες έχουν άδεια και έγκριση για διάφορες συσκευασίες (των 7, 14, 30, 100, 90, 84 , 56 χαπιών). Προς χρήση όμως δίδεται μόνο η συσκευασία των 28. Γιατί άραγε;

Το ίδιο συμβαίνει με τα περισσότερα φάρμακα ευρείας κατανάλωσης (στατίνες, αντιυπερτασικά. κ.α.) προτότυπα ή γενόσημα. 

Μέχρι τώρα μιλούσαμε λογιστικά δίνοντας έμφαση στους αριθμούς και στα κόστη. Δεν φτάνει μόνο αυτό. Απαραίτητη είναι η ποιοτική αναβάθμιση της συνταγογραφίας με την άμεση εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Πρόκειται για οδηγίες αλγορίθμους συνταγογράφησης σύμφωνα με τις ιατρικές επιστημονικές εταιρείες καθώς επίσης και οι οδηγίες-ενδείξεις χορήγησης του φαρμάκου όπως αυτές περιγράφονται στη μονογραφία, αλλά και στο SPC (φύλλο οδηγιών) του. Αν θεωρείτε ότι οι δικές μας επιστημονικές εταιρείες αργούν να τα συντάξουν, μπορείτε να εφαρμόσετε τα αντίστοιχα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ο ΕΟΦ αργεί χαρακτηριστικά.

κύριε Πρωθυπουργέ, 

η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, αποτελεί το μέσο ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά και κυρίως τον τρόπο της ποσοτικής και ποιοτικής αξιολόγησης της συνταγογραφίας του Έλληνα ιατρού. Το σύστημα που χρησιμοποιούμε σήμερα το e-syntagografisi, έχει σχεδιαστεί μόνο για να καταγράφει. Καταγράφει τις κινήσεις του ιατρού και του φαρμακοποιού αλλά δεν τις αποτρέπει. Πάλι υπάρχουν τα βιβλιάρια, απλά άλλαξαν τα συνταγολόγια με εκτυπωτές. Δεν παρέχει επίσης καμιά ασφάλεια.

Ο κάθε «πονηρός», ο κάθε «έξυπνος», ή και οι δύο μαζί, «πονηρός & «έξυπνος» μπορούν να κάνουν ότι θέλουν. Έχοντας το ΑΜΚΑ του ασθενούς, ερήμην του, μπορούν να συνταγογραφήσουν οτιδήποτε. Η κίνηση αυτή καταγράφεται φυσικά, μα δυστυχώς πληρώνεται. Η φιλοσοφία ενός τέτοιου συστήματος ωστόσο πρέπει να είναι η πρόληψη της σπατάλης και όχι η διαπίστωση της απάτης. Μονόδρομος γι’αυτό είναι η θέσπιση της ηλεκτρονικής κάρτας υγείας.

Η κάρτα υγείας εμπεριέχει και δημιουργεί ένα σύστημα που θα διευκολύνει την διαδικασία παρακολούθησης του ασθενούς από ιατρούς διαφορετικούς ειδικοτήτων, ακόμα και διαφορετικών περιοχών. Ένα σύστημα με το οποίο η πολιτεία ως συντονιστής του συστήματος υγείας εκτός από τον οικονομικό εξορθολογισμό, θα έχει την πλήρη εικόνα για την κατάσταση υγείας του πληθυσμού. Ταυτόχρονα θα μπορεί να αξιολογεί ποσοτικά και ποιοτικά την συνταγογράφηση κάθε ιατρού. Οι δυνητικές χρήσεις αλλά και παράπλευρες επιπτώσεις, άμεσες και έμμεσες, από την καθιέρωση της ηλεκτρονικής κάρτας υγείας, δεν είναι δυνατόν να εκτεθούν ούτε να καταγραφούν στα πλαίσια μιας επιστολής, υπάρχουν όμως και είναι στη διάθεση σας και μακάρι το ενδιαφέρον σας να αγγίξει το θέμα αυτό.

κύριε Πρωθυπουργέ, 

η πολιτική για την υγεία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και σοβαρή υπόθεση . Οι τεχνοκράτες, οι οικονομολόγοι, μας δίνουν την πραγματικότητα των αριθμών. Αλλά οι αριθμοί από μόνοι τους δεν λειτουργούν. Είναι άφωνη γραφή. Απαιτείται η «πολιτικοποίηση» των αριθμών δια της εντάξεως των στην πραγματικότητα των θεμάτων και στις λύσεις των προβλημάτων. Μόνο έτσι δεν μας απομακρύνουν από το όραμα ενός κράτους δικαίου και πρόνοιας. 

Τελειώνοντας, επιτρέψτε μου να συστηθώ. Είμαι ένας Έλληνας πολίτης. Τρομάζω στην ιδέα ότι μπορεί και να αρρωστήσω. Τρέμω στην σκέψη ότι μπορεί κάθε μήνα να παίρνω και διαφορετικό φάρμακο, με μοναδικό κριτήριο την τιμή του και το «κίνητρο» του φαρμακοποιού, για την πίεση μου, την οστεοπόρωση, την καρδιά μου. Αναρωτιέμαι… Ποιός έχει την ευθύνη της θεραπείας; Ποιος θα αντιμετωπίσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες από το φάρμακο; 

Είμαι επίσης ιατρός. Ιατρός κι όχι πάροχος υγείας, όπως εσείς οι πολιτικοί συστηματικά τα τελευταία χρόνια μας αποκαλείτε. Βλέπετε για μένα ιατρική σημαίνει φροντίδα, ενδιαφέρον, αγωνία, κι όχι απλά παροχή υπηρεσιών. Ένας ιατρός που στο ιατρείο του αντιμετωπίζει την καθημερινότητα, το άγχος και τον προβληματισμό επιβίωσης των ασθενών (… δεν έχω πελάτες) μέσα από τα θέματα υγείας που τον απασχολούν. Που σε κάθε ασθενή κρίνεται η επιστημονική του επάρκεια από την διάγνωση ως και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Ένας ιατρός που δεν έχει αργίες, που απαντά στο τηλέφωνο ακόμα και τις μεταμεσονύκτιες ώρες που αγωνιά για τη πορεία της υγείας των ασθενών του και που φυσικά αμείβεται για αυτό. 

Υπηρετώ την ιατρική, η ιατρική άλλωστε είναι επιστήμη και τέχνη που ασχολείται με την έρευνα και την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών του ανθρώπου. Το γνωρίζετε άλλωστε λόγω και των δικών σας οικογενειακών καταβολών.

Εσείς υπηρετείτε την πολιτική. Την πολιτική που τα τελευταία χρόνια δημιουργεί και επιβάλλει προβλήματα στον Έλληνα, την απορρίπτουμε. Την πολιτική της διαπίστωσης, της πραγματικής αναγνώρισης και θεραπείας των προβλημάτων, του οράματος και της δημιουργίας, προσδοκούμε…!

κύριε Πρωθυπουργέ μπορείτε…! Θέλετε…;

Χάρης Χ.Βαβουρανάκης

Χειρουργός Ορθοπαιδικός