Σε «αναμμένα κάρβουνα» η οικονομία

H γνωστή δήλωση Τσακαλώτου για το ενδεχόμενο καθυστερήσεων («καήκαμε») επανήλθε στη μνήμη των επενδυτών. Συγκρατημένα αισιόδοξη παραμένει η αγορά αλλά οι ανησυχίες πληθαίνουν. Η πλειονότητα των αναλυτών συνιστά... στάση αναμονής.

Στέφανος Kοτζαμάνης 

kotzamanis@euro2day.gr

Βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας περιπέτειας που θα μας θυμίσει «στιγμές 2015» ή μήπως πρόκειται για ακόμη ένα επεισόδιο σε ένα σίριαλ που τελικά θα έχει «happy end» τις λίγες εβδομάδες, όπως υποστηρίζει ο πρωθυπουργός;

Η χρηματιστηριακή και η επιχειρηματική κοινότητα δεν θέλουν να ακούνε καν το πρώτο σενάριο και συνεχίζουν να θεωρούν το δεύτερο ως το πιθανότερο για να συμβεί.

«Όταν η κοινή λογική, όλες οι διαπραγματευόμενες πλευρές, αλλά και οι τραπεζίτες εξυπηρετούνται από την έλευση της θετικής αξιολόγησης, τότε αυτή θα γίνει», υποστηρίζει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας, που μάλιστα θέτει σε δεύτερη μοίρα διάφορα πολιτικά σενάρια που κυκλοφορούν.

Ωστόσο, το περιβάλλον παραμένει αβέβαιο, με τους περισσότερους παράγοντες της αγοράς να προτείνουν στους πελάτες τους διατήρηση ψυχραιμίας και στάση αναμονής.

Τελικά όσοι περίμεναν την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης είτε στις 22 Απριλίου είτε λίγο πριν από το ελληνορθόδοξο Πάσχα διαψεύστηκαν. Και κάπως έτσι, πρώτον, έχει ξεκινήσει η περίοδος του «ζήτω που καήκαμε» (σε περίπτωση που δεν έκλεινε η αξιολόγηση μέχρι το τέλος του μήνα)όπως την είχε προαναγγείλει ο υπουργός Οικονομικών, κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, και, δεύτερον, η εκτίναξη της ελληνικής οικονομίας που είχε εξαγγείλει ο πρωθυπουργός, κ. Αλέξης Τσίπρας, αναβάλλεται για τουλάχιστον κάποιες... μέρες.

Πέραν όλων αυτών, έχουν ενταθεί οι συζητήσεις, τα σενάρια και οι «απειλές» είτε για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, είτε για δημοψήφισμα, σε μια περίοδο όπου το πολιτικό κλίμα είναι βαρύ, καθώς πολλές συνδικαλιστικές οργανώσεις διαμαρτύρονται έντονα για τις εξελίξεις στο φορολογικό και στο συνταξιοδοτικό.

Γενικότερα, είναι προφανές ότι, ενώ το πολιτικό κλίμα έχει επιδεινωθεί κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο, στο Χρηματιστήριο της Αθήνας επικρατούσε μια στάση αναμονής από τους περισσότερους, όπως έδειχνε ο μικρός όγκος συναλλαγών που γινόταν κυρίως από τους traders.

Η ουσία είναι πως όλο και περισσότεροι αρχίζουν να φοβούνται μια επανάληψη των περιπετειών της διαπραγμάτευσης του 2015, υπενθυμίζοντας πως αυτήν τη φορά ίσως να μην υπάρξει η ίδια «ανεκτή» κατάληξη του περσινού Ιουλίου, καθώς επίσης και το ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες καλούνται πλέον από φέτος να στηριχθούν σε ίδιες δυνάμεις (bail in) και όχι σε προγράμματα ευρωπαϊκών και κρατικών στηρίξεων.

Με βάση, λοιπόν, τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, η ελληνική πλευρά είχε ζητήσει αρχικά τη διεξαγωγή έκτακτης Συνόδου Κορυφής για να επιδιώξει μια «πολιτική λύση» στο διαφαινόμενο αδιέξοδο, (αίτημα ωστόσο που δεν ικανοποιήθηκε) και τώρα βρισκόμαστε στη διαδικασία σύγκλησης Eurogroup στις 9 Μαίου.

Σε τι ποντάρει η αγορά

Παρ' όλα αυτά, η πλειονότητα των επενδυτών και των αναλυτών συνεχίζει να πιστεύει -ή έστω να ελπίζει- ότι αργότερα ή γρηγορότερα θα επικρατήσει το καλό σενάριο της θετικής αξιολόγησης, χωρίς η οικονομία και η χώρα να μπουν σε νέες περιπέτειες.

Τα επιχειρήματα της πλευράς αυτής είναι σαφή: Η θετική αξιολόγηση βολεύει τόσο την Ελλάδα (σε μια προσπάθειά της να σταθεροποιηθεί μετά από μια πολυετή κρίση και να ανακάμψει) όσο και τους Ευρωπαίους (λίγο πριν από το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία για την πιθανή έξοδο από την Ε.Ε. δεν θα ήθελαν τη συνέχιση της εμπλοκής με την Ελλάδα), όσο επίσης και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που μάλιστα έσπευσε πριν από λίγες εβδομάδες να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα που έχει εκδώσει ο EFSF.

«Όταν η κοινή λογική, όλες οι διαπραγματευόμενες πλευρές, αλλά και οι τραπεζίτες εξυπηρετούνται από την έλευση της θετικής αξιολόγησης, τότε αυτή θα γίνει», υποστηρίζει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας που μάλιστα θέτει σε δεύτερη μοίρα διάφορα πολιτικά σενάρια που κυκλοφορούν: «Δεν νομίζω ότι η κυβέρνηση ψάχνει τρόπους για να αποχωρήσει από την εξουσία επιδιώκοντας μια δεξιά παρένθεση ή ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν να ρίξουν την παρούσα κυβέρνηση για να έρθει μια επόμενη που θα τους ικανοποιεί περισσότερο. Θεωρώ άλλωστε πως σε ένα τόσο έντονα μεταβαλλόμενο και ασταθές περιβάλλον, είναι ιδιαίτερα επισφαλές για οποιονδήποτε να κάνει προβλέψεις και εκτιμήσεις για μια μελλοντική κατάσταση. Ωστόσο, εμείς οι χρηματιστηριακοί δεν πολυκαταλαβαίνουμε τους πολιτικούς τακτικισμούς και συχνά αιφνιδιαζόμαστε από αυτούς».

Σύμφωνα με τους περισσότερους παράγοντες της αγοράς, η ελληνική αγορά έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Αύγουστο μια προσπάθεια ανάκτησης της εμπιστοσύνης της. Το πρώτο -επίπονο πράγματι- βήμα έγινε με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και το δεύτερο μπορεί κάλλιστα να γίνει μέσα στις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες με τη θετική αξιολόγηση από τους θεσμούς. Όσο η διαδικασία αυτή θα προχωρά, τόσο θα μειώνεται ο κίνδυνος της χώρας και τόσο περισσότερο οι ξένοι θα πείθονται να επενδύσουν στη χώρα.

Αναμονή μέχρι νεωτέρας

Το βασικό σενάριο των χρηματιστών, επίσης, δεν προβλέπει εκτόξευση της οικονομίας μετά από μια θετική αξιολόγηση (δεν ενστερνίζονται στον ίδιο βαθμό την κυβερνητική αισιοδοξία που εκδηλώθηκε προ καιρού), αλλά μια σταδιακή ανάκτηση δυνάμεων. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, οι επενδυτές θα θελήσουν περισσότερα πράγματα στο μέτωπο της πολιτικής και της οικονομικής σταθερότητας, προκειμένου να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και φυσικά δεν ξεχνούν πως μετά την πρώτη αξιολόγηση, σύντομα θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την έναρξη της δεύτερης, ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διατήρηση ενός καλού κλίματος στην οικονομία.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, επισημαίνουν πως το ελληνικό ΑΕΠ παρά τις τόσες πολλές αβεβαιότητες, έχει καταφέρει κατά την τελευταία τριετία να σταθεροποιηθεί στο επίπεδο των 170-180 δισ. ευρώ, που φαίνεται να αποτελεί τον «πάτο» σε περίπτωση που δεν συμβεί κάτι εντελώς απρόοπτο.

Επίσης, όλοι αναγνωρίζουν τις επιπτώσεις και τις παρενέργειες που θα φέρουν στην αγορά τα νέα περιοριστικά μέτρα, πλην όμως υποστηρίζουν πως η εμπέδωση ενός κλίματος σταθερότητας θα μπορούσε να εξομαλύνει την κατάσταση. Χαρακτηριστική είναι η θέση του προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, ότι «λεφτά για επενδύσεις υπάρχουν αν ομαλοποιηθεί η κατάσταση στη χώρα, όπως τα δισεκατομμύρια των ευρώ που παραμένουν είτε στα σπίτια των νοικοκυριών, είτε βρίσκονται κατατεθειμένα στο εξωτερικό», ενώ ο πρόεδρος της Solidus Χρηματιστηριακή, κ. Αλέξανδρος Σίνος, εκτιμά πως οι αποτιμήσεις των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων έχουν πέσει τόσο πολύ, έτσι ώστε κάτω από προϋποθέσεις να υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες στη χώρα».

Επί του παρόντος πάντως, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πως όσοι πιστεύουν στη θεμελιώδη ανάλυση, θα πρέπει να συνεχίσουν τη στάση αναμονής, διατηρώντας μεγάλο ποσοστό του χαρτοφυλακίου τους σε μετρητά και επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους σε τίτλους ισχυρών εταιρειών, που συνδυάζουν εξωστρέφεια και ικανοποιητική ρευστότητα.