Κατανομή των υποστηρικτικών δομών νεφροπαθών (Δομές-χρήστες ανά περιοχή)

Δημήτρης Ν.Πατσάκης,26.2.16

Το σύνολο των νεφροπαθών «τελικού σταδίου» στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου σε 12.000, σύμφωνα με την βάση δεδομένων της αρμόδιας Υπηρεσίας (Υ.Σ.Ε)*. Από αυτούς, 10,7 χιλ. περίπου, υποβαλλόμενοι σε τακτικές (ανά 2-3 ημέρες) συνεδρίες που υποστηρίζουν την επιβίωσή τους, είτε εφ’ορου ζωής είτε έως την λύση της μεταμόσχευσης (πτωματικού ή ζώντος δότη), προσέρχονται σε ένα σύνολο 170 περίπου δομών, είτε ενταγμένων σε νοσοκομειακά συγκροτήματα του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα είτε σε πιστοποιημένες Μονάδες Χρόνιας Αιμοκάθαρσης (Μ.Χ.Α), στο πλαίσιο της επιχειρηματικότητας στον χώρο της Υγείας.

Παράλληλα, ένα σύνολο από 700 νεφροπαθείς, έχουν επιλέξει την μέθοδο της φορητής «Περιτονεϊκής Κάθαρσης», εκπαιδευμένοι και ταυτόχρονα παρακολουθούμενοι από 33 κέντρα που βρίσκονται όλα σε κρατικές νοσοκομειακές δομές. 

Έστω και με την «παγίδα» του μ.ο, η αναλογία χρηστών/Τ.Ν. είναι σχεδόν ίδια μεταξύ δημοσίου-ιδιωτικού τομέα (67 έναντι 73 ασθενείς/μονάδα). Η αναλογία, ανά δομή Συστημάτων Περιτονεϊκής Κάθαρσης (Σ.Φ.Π.Κ), κρατικών στο σύνολό τους ,σε πανελλαδικό επίπεδο, είναι πολύ μικρότερη, μόλις 21 ασθενείς/δομή.

Η χωροθέτηση, σε γεωγραφικό επίπεδο, είναι φαινομενικά επαρκής. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, όπου το κρατικό νοσοκομείο δεν διαθέτει Νεφρολογική Κλινική (π.χ. Ναύπλιο), ο ιδιωτικός τομέας καλύπτει τις τοπικές ανάγκες. Το πρόβλημα γίνεται σοβαρότερο όπου ενώ υπάρχει «νοσοκομειακή» δομή (Γ.Ν-Κ.Υ. Ικαρίας), οι πάσχοντες αναγκάζονται να μεταβαίνουν «δια θαλάσσης» στο πλησιέστερο πρόσφορο σημείο (π.χ. Γ.Ν.Σάμου). Επίσης, σε μερικά απομακρυσμένα νησιά εάν, κατά κακή τύχη υπάρχει νεφροπαθής τ.σ, να είναι υποχρεωμένος ακόμη και να μετοικήσει, ενώπιον σαφέστατου κινδύνου ζωής, λαμβανομένου υπόψη του ενδεχόμενου «αποκλεισμού» λόγω καιρικών συνθηκών (π.χ. Άγιος Ευστράτιος, Κύθηρα κ.ά), ιδιαίτερα όπου δεν υπάρχει αεροπορική σύνδεση.

Παρόλη την κάλυψη –μέρους- των δαπανών μετακίνησης, η «ποιότητα ζωής» των ασθενών από νεφρικές παθήσεις, απέχει από το ανεκτό επίπεδο. Η συνεχής μετακίνηση προς & από τον Τεχνητό Νεφρό, η ταλαιπωρία, ασθενών ή/και συνοδών τους, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αμελητέα.

Η λεπτομερής καταγραφή του αριθμού των υποκειμένων (τελικού σταδίου) ανά τόπο μόνιμης κατοικίας, είναι σε θέση να αποδείξει, τόσο το οικονομικό συμφέρον όσο και την επίτευξη των στόχων που έχουν υιοθετηθεί από τον Π.Ο.Υ. (Διακήρυξη Αlmaty (1978) κ.α.).

Συνοπτικά, σε επίπεδο Περιφέρειας, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό νεφροπαθών τ.σ, η εικόνα σήμερα εμφανίζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Μ.Τ.Ν-Μ.Χ.Α-Σ.Φ.Π.Κ: Δομές-Χρήστες-Μερίδια-Αναλογίες 

(Κατάταξη με βάση την (μέση) αναλογία χρηστών.

Περιφέρεια/Περιφερειακή Ενότητα/Δομή	Μονάδες	Μερίδιο*	Μερίδιο**	Αριθμός  νεφροπαθών	Μερίδιο*	Μερίδιο**	Ανά ΤΝ/ ΜΧΑ/ΦΠΚ
Γενικό σύνολο
1.1 Δημόσιος τομέας:Μ.Τ.Ν. Νοσοκομείων
Αττική	22	11,00%	23,91%	552	5,18%	13,80%	25,09
Νότιο Αιγαίο	5	2,50%	5,43%	139	1,30%	3,47%	27,80
Στερεά Ελλάδα	6	3,00%	6,52%	201	1,88%	5,02%	33,50
Νησιά Ιονίου	4	2,00%	4,35%	145	1,36%	3,62%	36,25
Δυτική Μακεδονία	5	2,50%	5,43%	196	1,84%	4,90%	39,20
Πελοπόννησος	7	3,50%	7,61%	296	2,78%	7,40%	42,29
Βόρειο Αιγαίο	4	2,00%	4,35%	171	1,60%	4,27%	42,75
Μ.Ο.	92	46,00%		4.031	37,68%		43,82
Δυτική Ελλάδα	5	2,50%	5,43%	245	2,02%	5,37%	43,00
Ηπειρος	5	2,50%	5,43%	228	2,14%	5,70%	45,60
Π.Ε. Θεσσαλονίκης	7	3,50%	7,61%	417	3,91%	10,42%	59,57
Θεσσαλία	5	2,50%	5,43%	303	2,84%	7,57%	60,60
Κεν.Μακεδονία (εκτός Π.Ε.Θεσσαλονίκης)	6	3,00%	6,52%	385	3,61%	9,62%	64,17
Ανατ.Μακεδονία & Θράκη	6	3,00%	6,52%	405	3,80%	10,12%	67,50
Κρήτη	5	2,50%	5,43%	348	3,26%	8,70%	69,60
1.2 Δημόσιος τομέας: Σ.Φ.Π.Κ.
Δυτική Μακεδονία	1	0,50%	3,03%	2	0,02%	0,29%	2,00
Πελοπόννησος	1	0,50%	3,03%	3	0,03%	0,43%	3,00
Νότιο Αιγαίο	1	0,50%	3,03%	12	0,11%	1,71%	12,00
Αττική	11	5,50%	33,33%	177	1,66%	25,29%	16,09
Μ.Ο.	33	16,50%		700	6,56%		21,21
Θεσσαλία	2	1,00%	6,06%	42	0,39%	6,00%	21,00
Κεν.Μακεδονία (εκτός Π.Ε.Θεσσαλονίκης)	1	0,50%	3,03%	22	0,21%	3,14%	22,00
Π.Ε. Θεσσαλονίκης	6	3,00%	18,18%	143	1,34%	20,43%	23,83
Κρήτη	2	1,00%	6,06%	49	0,46%	7,00%	24,50
Ανατ.Μακεδονία & Θράκη	4	2,00%	12,12%	119	1,12%	17,00%	29,75
Δυτική Μακεδονία	2	1,00%	6,06%	60	0,56%	8,57%	30,00
Δυτική Ελλάδα	2	1,00%	6,06%	60	0,56%	8,57%	30,00
Ηπειρος	2	1,00%	6,06%	71	0,67%	10,14%	35,50
2.1 Μ.Τ.Ν. Ιδιωτικών Νοσ/ρίων
Στερεά Ελλάδα	1	0,50%	3,33%	35	0,33%	0,59%	35,00
Δυτική Ελλάδα	2	1,00%	6,67%	76	0,71%	1,27%	38,00
Δυτική Μακεδονία	1	0,50%	3,33%	46	0,43%	0,77%	46,00
Θεσσαλία	2	1,00%	6,67%	121	1,13%	2,03%	60,50
Μ.Ο.	30	15,00%		2.173	20,38%		72,43
Αττική	18	9,00%	60,00%	1.317	12,35%	22,07%	73,17
Π.Ε. Θεσσαλονίκης	6	3,00%	20,00%	578	5,42%	9,69%	96,33
Π.Ε. Θεσσαλονίκης	6	3,00%	20,00%	578	5,42%	9,69%	96,33
2.2 Μ.Χ.Α. σε Κέντρα Αιμοκάθαρσης
Νότιο Αιγαίο	2	1,00%	4,44%	39	0,37%	0,65%	19,50
Κρήτη	3	1,50%	6,67%	162	1,52%	2,71%	54,00
Ανατ.Μακεδονία & Θράκη	2	1,00%	4,44%	124	1,16%	2,08%	62,00
Δυτική Ελλάδα	3	1,50%	6,67%	187	1,75%	3,13%	62,33
Στερεά Ελλάδα	3	1,50%	6,67%	217	2,03%	3,64%	72,33
Θεσσαλία	2	1,00%	4,44%	158	1,48%	2,65%	79,00
Πελοπόννησος	3	1,50%	6,67%	238	2,23%	3,99%	79,33
Μ.Ο.	45	22,50%		3.794	35,58%		84,31
Κεν.Μακεδονία (εκτός Π.Ε.Θεσσαλονίκης)	5	2,50%	11,11%	415	3,89%	6,95%	83,00
Π.Ε. Θεσσαλονίκης	5	2,50%	11,11%	459	4,30%	7,69%	91,80
Αττική	17	8,50%	37,78%	1.795	16,83%	30,08%	105,59
*Σύνολο Μ.Τ.Ν-Μ.Χ.Α-Σ.Φ.Π.Κ.
**Ανά φορέα (κρατικός-ιδιωτικός)

Η απόκλιση μεταξύ κρατικού & ιδιωτικού φορέα υγείας, ως ένδειξη ανεπαρκούς κατανομής και –κυρίως- δυνατότητας κάλυψης των αναγκών αρκετών νεφροπαθών είναι, ενδεχομένως, επαρκής αιτία ανα-κατανομής των δομών, με την διερεύνηση της ίδρυσης (& στελέχωσης) Μ.Χ.Α. σε Κέντρα Υγείας. Για παράδειγμα, στην Ήπειρο, όλα τα συστήματα αιμοκάθαρσης (Τ.Ν), βρίσκονται στις έδρες των Π.Ε. (πρώην Νομών), με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για τις χιλιομετρικές αποστάσεις που διανύουν ανά 2/3ήμερο οι ασθενείς. Αντίστοιχα, το ίδιο οφείλεται να διερευνηθεί π.χ. στην Π.Ε. Λασιθίου όπου σε σύνολο 4 (!) κρατικών Νοσοκομείων, μόνον το Γ.Ν.Α Αγ.Νικολάου διαθέτει Μ.Τ.Ν. Π.Χ. η απόσταση των 111 χλμ από τον Κάτω Ζάκρο καλύπτεται (σε κ.σ) σε περίπου 2.20΄.

Το επίπεδο της «Υγείας για όλους», αποκαλύπτεται στην περίπτωση της πρωτεύουσας, όπου, η αναλογία ασθενών/Μ.Τ.Ν. είναι 25,09/73,17/105,59(!) για τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ(& στρατιωτικά), τα ιδιωτικά που λειτουργούν Μ.Τ.Ν. και τις 17 Μ.Χ.Α. στα ιδιωτικά κέντρα αντίστοιχα.

Οπωσδήποτε, «μαγικές» λύσεις δεν υπάρχουν. Από την άλλη όμως πλευρά, το έμπρακτα αποδεικτέο «Κράτος Πρόνοιας», οφείλει να «πέσει στην λάντζα», ενδεχομένως δυσαρεστώντας κατεστημένα συμφέροντα.

Με απλά λόγια, η εικόνα δεν είναι αυτή που, είτε «πρέπει» είτε «μας αρέσει έτσι»……

*Ο συντάκτης αισθάνεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει δημόσια την «Υπηρεσία Συντονισμού & Ελέγχου» που εδρεύει στο Γ.Ν.Α. «Γ.Γεννηματάς». Το όργανο, έχοντας την ευθύνη της καταγραφής και ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο του συνόλου των νεφροπαθών «Τελικού Σταδίου», στο πλαίσιο προγράμματος της Ε.Ε, λειτουργεί υποδειγματικά, παρέχοντας τις απαραίτητες πληροφορίες σε όποιον τις χρειάζεται. Μακάρι την ποιότητά του να μιμηθούν και άλλοι…….Ευχαριστώ ιδιαίτερα την κ. Παπαδάκη και τον υπεύθυνο, Δ/ντή της Νεφρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου κ.Αφεντάκη για την συμβολή τους στο παρόν σημείωμα.