Κραχ στα νοσοκομειακά φάρμακα

Αιμίλιος Νεγκής - Virus

Τα λέγαμε πριν από μήνες. Ότι ο κλειστός προϋπολογισμός, που είχε τεθεί για την προμήθεια φαρμάκων στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, δεν επαρκεί και θα έχουμε παρατράγουδα από φθινόπωρο. Ε, λοιπόν, το όριο δαπανών εξαντλήθηκε και ήδη πολλά, μεγάλα νοσοκομεία δεν μπορούν να παραγγείλουν φάρμακα!

Ενδεικτικό της κατάστασης, που επικρατεί είναι ότι: προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών, τα φαρμακεία ορισμένων νοσοκομείων «ζητιανεύουν» για μερικές δόσεις ακριβών σκευασμάτων συναδέλφους τους άλλων νοσοκομείων. Ακόμη, υπήρξαν και περιπτώσεις, στις οποίες μειώθηκαν προσωρινά κάποιες δόσεις, ώστε η διαθέσιμες ποσότητες φαρμάκων να καλύψουν τις ανάγκες περισσότερων ασθενών!

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, πιο σοβαρό είναι το πρόβλημα σε ορισμένα, μεγάλα νοσοκομεία, όπως Λαϊκό, Ευαγγελισμός, Αττικόν, τα οποία εκ της φύσεως τους έχουν μεγαλύτερες ανάγκες. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά το Λαϊκό νοσοκομείο, το οποίο επωμίζεται οικονομικά την εξυπηρέτηση δύο κατηγοριών ασθενών με ιδιαίτερα δαπανηρές θεραπείες: οροθετικούς και αιμορροφιλικούς.

Χαμηλό όριο

Αιτία των νέων δεινών, που ταλανίζουν δεκάδες ασθενείς, είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά φέτος εφαρμόζεται κλειστός προϋπολογισμός στα φάρμακα. Σύμφωνα με το τρίτο μνημόνιο, η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη για το έτος 2016, δεν μπορεί να υπερβεί τα 570 εκατ. ευρώ, από τα οποία 510 εκατ. αφορούν τα Δημόσια Νοσοκομεία και τα 60 εκατ. τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι, το 2016, οι συνολικές δαπάνες για φάρμακα νοσοκομειακής χρήσης, τα οποία χορηγήθηκαν είτε μέσω των νοσοκομείων του ΕΣΥ, είτε μέσω των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ ανήλθαν στο ποσό των 750 εκατ. Με άλλα λόγια, εξαρχής, ήταν γνωστό ότι το όριο που τέθηκε είναι αδικαιολόγητα χαμηλό, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες.

Να σημειωθεί ότι σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου αυτού ισχύει ότι και για τα φάρμακα εκτός νοσοκομείων, δηλαδή, το κόστος επωμίζονται οι φαρμακοβιομηχανίες μέσω του μηχανισμού της αυτόματης επιστροφής (clawback). Το μέτρο θα εφαρμοστεί τόσο το 2017 όσο και το 2018 και με βάση την αναθεώρηση του Μνημονίου, η ελληνική κυβέρνηση έχει αναλάβει την υποχρέωση να μειώσει το ποσό του clawback κατά 30% το 2017, σε σχέση με το 2016.

Μη βιώσιμο

Η κατάσταση έχει εύλογα ξεσηκώσει σφοδρές αντιδράσεις από την πλευρά των φαρμακοβιομηχανιών, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, καθώς φέτος όπως όλα δείχνουν ο κλάδος θα κληθεί να «επιστρέψει» περίπου 900 εκατ. ευρώ. Ποσό αστρονομικό, που δείχνει ξεκάθαρα ότι το σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης της χώρας καθίσταται μη βιώσιμο.

Η κυβέρνηση είναι αλήθεια ότι προσπάθησε να ελέγξει την κατάσταση, αλλά έκανε μία τρύπα στο νερό. Δημιούργησε την Επιτροπή Παρακολούθησης της Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής Δαπάνης, η οποία όμως δεν απέδωσε και τίποτε πρακτικά εκτός από το «βλέπει τις δαπάνες να αυξάνονται»…

Παράλληλα, όρισε ετήσιο όριο δαπανών για φάρμακα 600 εκατ. ευρώ και από αυτά κατένειμε σε κάθε νοσοκομείο συνολικά 540 εκατ. και εξ αυτών ενέκρινε το 90% των πόρων. Ωστόσο, στην πράξη αποδείχθηκε ότι έγινε ανορθολογική κατανομή των πόρων καθώς σε ορισμένα νοσοκομεία, ο αρχικός προϋπολογισμός εξαντλήθηκε πολύ νωρίς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το νοσοκομείο Γεώργιος Γεννηματάς Αθηνών. Το 2015, το νοσοκομείο δαπάνησε περίπου 15,5 εκατ. ευρώ ενώ άγνωστος αριθμός ασθενών του εξυπηρετήθηκαν από τα νοσοκομεία του ΕΟΠΥΥ. Για το 2016, εγκρίθηκε αρχικώς όριο 19 εκατ. ευρώ, το οποίο εξαντλήθηκε το καλοκαίρι και πρόσφατα έλαβε νέα έγκριση για επιπλέον 2 εκατ.

Ποιο είναι το πρόβλημα; Για να καλυφθούν οι ανάγκες της χρονιάς χρειάζεται το όριο δαπανών να αυξηθεί κατά επιπλέον 5 εκατ.! Συνολικά, λοιπόν, για να μπορούν τα νοσοκομεία να παραγγείλουν φάρμακα, το ετήσιο όριο δαπανών θα πρέπει να αυξηθεί κατά τουλάχιστον 120 εκατ. ευρώ.

Υπέρβαση 250 εκατ.

Δηλαδή, οι πραγματικές ανάγκες των νοσοκομείων για φάρμακα είναι περίπου 720 εκατ. ενώ ο κλειστός προϋπολογισμός είναι μόλις 540. Δηλαδή, έχουμε ένα έλλειμμα περίπου 180 εκατ. Αν συνυπολογίσουμε και το αντίστοιχο έλλειμμα στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, τότε βλέπουμε ότι έχουμε υπέρβαση κατά 250 εκατ.

Στην πράξη ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει για να ελεγχθεί η δαπάνη του ΕΣΥ για φάρμακα. Οι κεντρικοί διαγωνισμοί, που σχεδίασε η προηγούμενη κυβέρνηση και αρχικώς φάνηκε να προχωρεί η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας δεν προχώρησαν.

Η διείσδυση των γενοσήμων κυμαίνεται από 15-60%, αλλά είναι μικρή σχεδόν σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία. Άλλωστε, από το σύνολο των δαπανών μόνο το ένα τρίτο αφορά δραστικές ουσίες φαρμάκων εκτός προστασίας. Δυστυχώς, δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική προσπάθεια ελέγχου του όγκου της κατανάλωσης, παρά μόνο μεμονωμένες προσπάθειες σε ορισμένα νοσοκομεία με πρωτοβουλία διοίκησης, γιατρών και φαρμακοποιών.

Υ.Γ. Χθες, έγινε γνωστό ότι ο Α. Ξανθός έφτιαξε επιτροπή, η οποία θα καταθέσει μέχρι 31-10-2016 προτάσεις για έλεγχο των δαπανών για φάρμακα. Στην επιτροπή μετέχουν οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Υγείας, του ΕΟΠΥΥ και σύμβουλοι των Ξανθού και Πολάκη, καθώς και δύο εκπρόσωποι των φαρμακοβιομηχάνων.

Με δεδομένο ότι τόσους μήνες οι αρμόδιοι του υπουργείου και του ΕΟΠΥΥ δεν κατάφεραν να ελέγξουν τις δαπάνες, όπως είχαν αρμοδιότητα να κάνουν, μπορώ εύλογα να βγάλω το συμπέρασμα ότι το βάρος στην επιτροπή θα πέσει τους ώμους των φαρμακοβιομηχάνων. Οι τελευταίοι τόσους μήνες παραπονιούνται ότι δεν τους συμβουλεύεται η κυβέρνηση. Είμαι πολύ περίεργος λοιπόν να δω ποια μέτρα θα προτείνει η επιτροπή, τι και πώς θα εφαρμόσει το υπουργείο και κυρίως ποιο θα είναι το αποτέλεσμα…