Από τις τσέπες των πολιτών 1 δισ. για πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

«ΑΚΡΙΒΗ ΜΟΥ ΥΓΕΙΑ» - ΗΜΕΡΗΣΙΑ

«Συρρικνωμένη» κατά 50% είναι η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες στον ανεπτυγμένο κόσμο! Με αποτέλεσμα ένα στα δύο ευρώ που δαπανώνται για υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας να καταβάλλονται απευθείας από τους ίδιους τους ασθενείς. Ενδεικτικό είναι ότι η δημόσια χρηματοδότηση είναι περίπου στο 1 δισ. ευρώ, όταν ο ιδιωτικός τομέας απορροφά περισσότερα από 1 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία τουλάχιστον το 50% του πληθυσμού απευθύνεται στους ιδιώτες παρόχους, ενώ το διασπασμένο δημόσιο -με τα 400 μεγάλα σημεία επαφής των Διοικητικών Υγειονομικών (κέντρα υγείας αγροτικού ή αστικού τύπου) και τα 1.500 μικρότερα (αγροτικά ιατρεία)- καλύπτει τη μειοψηφία.

Τα παραπάνω στοιχεία για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ) αναμένονται να ανακοινωθούν την ερχόμενη Δευτέρα σε ειδική εκδήλωση της «Πρωτοβουλίας για την Υγεία και την Κοινωνική Πολιτική», με θέμα: «Για μια σύγχρονη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ». Εισηγητής της εκδήλωσης είναι ο καθηγητής Πανεπιστημίου Θράκης κ. Νίκος Πολύζος και σχολιαστές ο κ. Σ. Παπαδόπουλος τομεάρχης Υγείας ΣΥΡΙΖΑ, ο Β. Οικονόμου τομεάρχης Υγείας ΝΔ, η Ε. Χριστοφιλοπούλου τομεράρχης Υγείας ΠΑΣΟΚ και ο Κ. Μπαργιώτας ανεξάρτητος βουλευτής.

Μεταξύ των στρεβλώσεων του συστήματος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, σύμφωνα με την Πρωτοβουλία, περιλαμβάνονται και οι συμβάσεις ιδιωτών γιατρών κι άλλων παρόχων, καθώς δεν ακολουθούν ορθολογικά πρότυπα (πληθυσμού, ποιότητας, κ.ά.). Ενδεικτικό είναι ότι στη χώρα μας η ύπαρξη γενικών γιατρών και παιδιάτρων (οικογενειακοί γιατροί) και νοσηλευτών ΠΦΥ είναι από τις χαμηλότερες με 1,5 και 3,5 ανά 10.000 κατοίκους αντίστοιχα, όταν για παράδειγμα στην Ισπανία είναι 2πλάσια, και σε άλλες χώρες πολλαπλάσια.

Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία, επείγει πια αναδιοργάνωση ή πραγματική μεταρρύθμιση, «που δεν κατάφεραν τα σημαντικά, αλλά μη εφαρμοσθέντα, νομοθετήματα είτε του 2004 (ν. 3235) είτε του 2014 (ν. 4238), όπως και λοιπές προσπάθειες, μετά το ν. 1397/83, που ακόμα αποτελεί ορόσημο, αλλά δε φτάνει».

Το υπάρχον προσωπικό (πλέον των 10.000) που απέμεινε (αποχώρησαν 3.000 και πλέον γιατροί κ.ά.) στα ΠΕΔΥ, πρέπει να επανα-διαταχθεί, με σχέδιο, στα κέντρα υγείας, όλων των καποδιστριακών ή καλλικρατικών δήμων ή διαμερισμάτων, αναφέρει η Πρωτοβουλία.

Ειδική αναφορά κάνει η Πρωτοβουλία στις αμοιβές των συμβεβλημένων γιατρών που παρέχουν υπηρεσίες ΠΦΥ. Έρευνα μάλιστα του Δημοκρίτειου Παν/μιου Θράκης κατέδειξε ότι οι γενικοί γιατροί ψηφίζουν «ναι» στην ύπαρξη κινήτρων, κυρίως οικονομικών (κατά κεφαλή, σε συνδυασμό με μισθό ή κατά πράξη), σε αντίθεση με τους ειδικούς γιατρούς οι οποίοι οι μεν στο δημόσιο προτιμούν μισθό, οι δε στον ιδιωτικό τομέα επιλέγουν πληρωμή κατά πράξη.

Σε ό,τι αφορά το νέο σύστημα πρωτοβάθμιας που προωθεί η σημερινή κυβέρνηση με τη λειτουργία των ΤΟΜΥ (Τομείς Οικογενειακών Μονάδων Υγείας), η Πρωτοβουλία κάνει λόγο για «είναι φιλόδοξο εγχείρημα, αλλά μάλλον υπερβολικά κρατικίστικο (μιας και προβλέπει 4 γεν. γιατρούς & 2 παιδιάτρους, με 6 νοσηλευτές και 6 λοιπούς, δηλαδή 18 δημόσιους υπαλλήλους, ανά 10.000 περίπου πληθυσμό, σε 830 γειτονιές), χρονικά μη αποτελεσματικό (εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το 2030), και κυρίως δεν απαντά ποιος θα το χρηματοδοτήσει (ΕΣΠΑ ως 2020, οι 240 μονάδες, αλλά μετά κανείς δε μπορεί να προβλέψει, είτε γι αυτές, είτε για τις υπόλοιπες)».

Στο πλαίσιο αυτό, η Πρωτοβουλία προτείνει μεταξύ άλλων,:

• Ολοκληρωμένο σύστημα υπηρεσιών ΠΦΥ ανά Περιφέρεια (ΔΥΠε) με 200 αγροτικά και 200 αστικά Κέντρα Υγείας (ΚΥ), που θα διευθύνεται από τους καλύτερους 400.

• Κάθε Κ.Υ. συγκροτεί Group Practice (GP) με λίστα εγγεγραμμένων πολιτών (συνολικά και ανά γενικό γιατρό, με μισθό και κίνητρα, για γενικούς και ειδικούς γιατρούς) και παρακολουθείται από τις Υγειονομικές Περιφέρειες και τα Νοσοκομεία αναφοράς.

• Κάθε Κ.Υ. έχει αυτόνομο προϋπολογισμό (400 εκατ. ευρώ περίπου) και συμβάλλεται με τον ΕΟΠΥΥ που αμείβει /ελέγχει.

• Επιπλέον συμβάσεις με GP ή/και οικογενειακούς γιατρούς και παιδιάτρους ανά περιφέρεια για να καλύπτονται οι ανάγκες από τα κενά του ΕΣΥ με αποζημίωση κατά κεφαλή + ειδικές πράξεις (150 εκατ. ευρώ),

• Επιπλέον συμβάσεις με ειδικούς γιατρούς ανά περιφέρεια για να καλύπτονται οι ανάγκες από τα κενά του ΕΣΥ με αποζημίωση κατά περιστατικό (apg ή άλλο) και παραπομπή από τους ανωτέρω (150 εκατ. ευρώ).

• Επιπλέον συμβάσεις με διαγνωστικά κ.ά. κέντρα και άλλους ειδικούς ανά περιφέρεια για να καλύπτονται οι ανάγκες από τα κενά του ΕΣΥ με αποζημίωση κατά περιστατικό (apg ή άλλο) και παραπομπή από τους ανωτέρω (200+ εκατ. ευρώ).

ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Η θεραπεία για το... άρρωστο σύστημα

Πλήρη κάλυψη του συνόλου των ασφαλισμένων με την υιοθέτηση ενός βασικού πακέτου παρεχομένων υπηρεσιών και ανάπτυξη ψηφιακού συστήματος αξιολόγησης των παρεχομένων υπηρεσιών, περιλαμβάνει η «θεραπεία» της ΠΦΥ.

Όπως αναφέρει η Πρωτοβουλία, «το 2011 (ν. 3918) έγινε επιτέλους πράξη ο διαχωρισμός της ενιαίας ζήτησης των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης υγείας (ΕΟΠΥΥ) και της ανάλογης προσφοράς (είτε στο δημόσιο με το ΕΣΥ είτε στο ιδιωτικό με συμβάσεις βάσει ΚΕΝ κ.ά.). Το εγχείρημα φιλοδοξούσε να είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον χώρο της υγείας μετά τη δημιουργία του ΕΣΥ. Αυτό θα ήταν δυνατόν αν η χρηματοδότηση ήταν πλήρης και εξασφαλισμένη, αν η πολιτική και τεχνοκρατική του διοίκηση ήταν πιο αποτελεσματική, κι αν στο τομέα των παροχών εξορθολογίζοταν το σύστημα, περιλαμβάνοντας επαρκείς γεωγραφικά και ανά ειδίκευση υπηρεσίες υγείας, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση στον ασφαλισμένο και διαπιστωμένα άπορο πληθυσμό».

Ο ΕΟΠΥΥ, αναφέρει η Πρωτοβουλία, πρέπει να συγκεντρώνει άμεσα όλη τη δημόσια χρηματοδότηση (10 δισ. ευρώ) και να τη κατανέμει ορθολογικά ανά περιφέρεια και βαθμίδα περίθαλψης (στη λογική συμβολαίων ή συμβάσεων με τους καλύτερους προμηθευτές, που θα αμείβονται σύγχρονα, χρησιμοποιώντας ψηφιακά συστήματα αξιολόγησης, μηνιαία και ετήσια), διαχωρίζοντας ζήτηση - προσφορά. Διοικητικά χρειάζεται περισσότερη αξιοκρατία και αποτελεσματικότητα (κεντρικά και περιφερειακά), με λιγότερο πολιτικό έλεγχο. Οι γενικές προτάσεις της Πρωτοβουλίας και είναι:

Αναβάθμιση του ρόλου των ΚΥ (αγροτικών και αστικών), για παροχή αποτελεσματικότερων υπηρεσιών ΠΦΥ.

• Ορθολογικότερη γεωγραφική κατανομή των γιατρών (ΕΟΠΥΥ).

• Εξάλειψη φαινομένου προσέλκυσης παρόχων, αλλά και ασθενών, στα αστικά κέντρα.

• Παροχή κινήτρων, ώστε οι υπό ειδικότητα γιατροί να προτιμούν την ειδικότητα της Γενικής Ιατρικής (με capitation+fee-for-service).

• Επαναπροσανατολισμός της διάρθρωσης του προσωπικού, μέσα από την προώθηση επαγγελμάτων υγείας, που προσαρμόζονται καλύτερα στην ΠΦΥ (και κυρίως στην πρόληψη & αποκατάσταση).