Ο προϋπολογισμός φέρνει «ψαλίδι» στις δαπάνες Yγείας

Συντάκτης: 

Ντάνι Βέργου - efsyn.gr

Παρά τα όσα έγραφε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter στις αρχές του Νοεμβρίου (2.11.2017) ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας («η δημόσια ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη είναι υπέρτατο κοινωνικό αγαθό. Το υπερασπιζόμαστε ως αναφαίρετο δικαίωμα όλων των πολιτών»), ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 του υπουργείου Οικονομικών που ψηφίστηκε φέρνει νέες μειώσεις στις δαπάνες υγείας.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι δαπάνες υγείας μειώνονται, με μεγαλύτερη εκείνην που αφορά τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και η οποία είναι –εκτός των άλλων– άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη της πολυσυζητημένης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Συγκεκριμένα, η επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ για το 2018 είναι μειωμένη κατά 68%, αφού το 2018 προβλέπεται να μεταβιβαστούν 100 εκατομμύρια ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό στο υπερταμείο (το 2017 η αντίστοιχη μεταβίβαση ήταν 314 εκατομμύρια και το 2016 502 εκατομμύρια ευρώ).

Τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς τρίτους (ασφαλισμένους και παρόχους) τον Σεπτέμβριο του 2017 ήταν –σύμφωνα με τον προϋπολογισμό– 910 εκατομμύρια ευρώ.

Βέβαια, τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς τρίτους έχουν μειωθεί σημαντικά, όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Οργανισμού, Σωτήρης Μπερσίμης, στη διάρκεια του 13ου Συνεδρίου για τα Οικονομικά της Υγείας.

«Ο Οργανισμός έχει σταματήσει να παράγει ληξιπρόθεσμες οφειλές από το 2016, και για το 2017 ο χρόνος αποπληρωμής των παρόχων είναι μικρότερος από 2 μήνες», είπε ο Σ. Μπερσίμης.

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2018, τα 100 αυτά εκατομμύρια ευρώ αναφερόταν ότι προορίζονται «κυρίως για την κάλυψη της δαπάνης υγειονομικής περίθαλψης των ανασφάλιστων πολιτών».

Στον ψηφισθέντα προϋπολογισμό δεν αναφέρεται ακριβές ποσό. Αναμένεται, βέβαια, όπως γίνεται κάθε χρόνο, η κατανομή των πιστώσεων του προϋπολογισμού και η αναγραφή του σχετικού ποσού στον Κωδικό Αριθμό Εξόδων 2323 για «επιχορήγηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα για δαπάνες νοσοκομειακής περίθαλψης οικονομικά αδύνατων».

Οι επιχορηγήσεις των δημόσιων νοσοκομείων για τους ανασφάλιστους τα τελευταία χρόνια ήταν οι εξής: 2014 2 εκατ. ευρώ, 2015 1,265 εκατ. ευρώ, 2016 1,265 εκατ. ευρώ, 2017 1 εκατ. ευρώ.

Φαίνεται, δηλαδή, καθαρά ότι η νοσηλεία των ανασφάλιστων καλύπτεται από τις πιστώσεις για τις λειτουργικές δαπάνες των νοσοκομείων που τα τελευταία έτη παραμένουν καθηλωμένες ή μειώνονται.

Για τα νοσοκομεία

Ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει μείωση της επιχορήγησης για τα δημόσια νοσοκομεία κατά 28,6%, δηλαδή 373 εκατ. ευρώ.

Από 1,303 δισ. ευρώ το 2017, η συγκεκριμένη δαπάνη μειώνεται σε 930 εκατ. ευρώ το 2018. Απορίας άξιο είναι πώς θα διασφαλιστεί με τα νούμερα αυτά η καθολική κάλυψη του πληθυσμού –ασφαλισμένων και ανασφάλιστων– σε νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη.

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2018, μειώνονται πάνω από μισό δισεκατομμύριο οι δαπάνες του υπουργείου Υγείας, συγκεκριμένα κατά 561 εκατ. ευρώ, ποσοστό 12,98%, σε σύγκριση με το 2017 (από 4,321 δισ. ευρώ το 2017 σε 3,760 δισ. ευρώ το ‘18).

Η κυβέρνηση, πάντως, προβλέπει ότι η μείωση στη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ θα καλυφθεί ουσιαστικά από τους ασφαλισμένους, «λόγω της αύξησης των εσόδων του από ασφαλιστικές εισφορές αλλά και της αναμενόμενης ομαλοποίησης των αποδόσεων των εσόδων αυτών από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης».

Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται για τον ΕΟΠΥΥ, «για το έτος 2018 δεν αναμένονται μεγάλες διαφοροποιήσεις στον προϋπολογισμό του φορέα σε σχέση με το ΜΠΔΣ 2018-2021, παρά την αναμενόμενη καλύτερη πορεία των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, που αντισταθμίζεται όμως από τις αυξημένες λοιπές δαπάνες με την ενσωμάτωση υποχρεώσεων για την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων, νομοθετικών ρυθμίσεων κ.ά.».

Οσον αφορά την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, η ανάπτυξη της οποίας εξαρτάται από τη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ, μέχρι στιγμής η κυβέρνηση αρκείται στην πιλοτική λειτουργία εδώ κι εκεί των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤοΜΥ), οι οποίες θα αντικαταστήσουν τα πρώην πολυϊατρεία ΙΚΑ που αργότερα μετονομάστηκαν σε ΠΕΔΥ.

Αυτό, παρά τη ρητή δέσμευση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα από το Κέντρο Υγείας Ευόσμου της Θεσσαλονίκης στις 9 Μαΐου του 2017, ότι μέσα στο 2017 θα λειτουργήσουν 239 μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, λειτουργούν 5 ΤοΜΥ πιλοτικά, 3 στη Θεσσαλονίκη και 2 στην Κρήτη.

Ξανά υπό χρηματοδότηση

Το κονδύλι για τις εφημερίες είναι αυξημένο κατά 6,8%, δηλαδή κατά 11 εκατομμύρια, από 332 εκατ. ευρώ το 2017 σε 343 εκατ. ευρώ το 2018.

Η πρόβλεψη προφανώς δεν επαρκεί και έτσι θα επαναληφθεί το φετινό φαινόμενο, δηλαδή της εξάντλησης του σχετικού προϋπολογισμού τον Σεπτέμβριο και της πρόσθετης επιχορήγησης για να καλυφθούν τα έξοδα.

Τέλος, σύμφωνα με τον ψηφισθέντα προϋπολογισμό, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Υγείας για το 2018 μειώνεται και αυτό κατά 45,31%.

Συγκεκριμένα, προβλέπει 35 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 20 είναι εθνικοί πόροι, έναντι 64 εκατ. ευρώ το 2017, εκ των οποίων μόνο 4 εκατ. ευρώ ήταν εθνικοί πόροι.

Ανδρέας Ξανθός: «Καμία περικοπή, δεν θα υπάρξει έλλειμμα»

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Κατά την ομιλία του στη Βουλή για τον προϋπολογισμό, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός είπε ότι το 2016-2017 ήταν «διετία αντιστροφής της αποδιοργάνωσης του ΕΣΥ, επούλωσης πληγών, σταθεροποίησης και αναβάθμισης της δημόσιας περίθαλψης».

Στο πλαίσιο αυτό μίλησε για αύξηση της επιχορήγησης το 2017 κατά 80 εκατ. λόγω της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ανασφάλιστων και των προσλήψεων (η πλειονότητα των οποίων εκκρεμούσαν από την περίοδο Γεωργιάδη), αλλά και του επικουρικού προσωπικού στα νοσοκομεία που, όπως είπε, «αύξησαν τον κύκλο εργασιών του ΕΣΥ κι έτσι το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ενέκρινε επιπλέον 40 εκατ. για λοιπές δαπάνες, 30 εκατ. για φάρμακο και 10 εκατ. για αύξηση του ωρομισθίου των εφημεριών-υπερωριών».

Διευκρινίζοντας για τον προϋπολογισμό του 2018 ο υπουργός Υγείας είπε:

«Αυτό που μειώνεται είναι η κρατική χρηματοδότηση προς τα νοσοκομεία και τις Υγειονομικές Περιφέρειες, που όμως αντισταθμίζεται πλήρως από την αύξηση της μεταβίβασης πόρων του ΕΟΠΥΥ προς το ΕΣΥ και από τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα των νοσοκομείων. Από το 2016 οι εισπράξεις των νοσοκομείων από τον ΕΟΠΥΥ και την Κοινωνική Ασφάλιση είναι το 35% των εσόδων τους, ενώ όλη την προηγούμενη τετραετία ήταν περίπου το 8-10%».

Ενας από τους συντελεστές αύξησης των εσόδων του ΕΟΠΥΥ είναι και η αύξηση των εισφορών υγείας από τους συνταξιούχους.

Το 2016 οι συνταξιούχοι συνεισέφεραν 1,72 δισ. ευρώ στα συνολικά έσοδα του Οργανισμού, που ανήλθαν σε 5,95 δισ. ευρώ.

Για το 2017 οι αυξήσεις στις εισφορές υγείας κύριων και επικουρικών συντάξεων υπολογίστηκαν σε 717 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, όπως το είπε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνταξιούχων (ΠΟΣ-ΟΑΕΕ) Παντελής Τάτσης, στην 38η Περιφερειακή Σύσκεψη των Σωματείων Συνταξιούχων ΟΑΕΕ Μακεδονίας, Θράκης & Μεγάλων Πόλεων, «και αυτή η κυβέρνηση κάνει “κοινωνική πολιτική” με ξένα κόλλυβα, αντί να αποτελεί υποχρέωση του κράτους».

Ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός μιλώντας στο Κοινοβούλιο αποσαφήνισε ότι «σε κάθε περίπτωση τα έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό, οι μεταβιβάσεις από τον ΕΟΠΥΥ, οι ίδιοι πόροι των νοσοκομείων και τα ταμειακά διαθέσιμα των νοσοκομείων υπερκαλύπτουν τα έξοδα που μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα στο 2018. Τα έσοδα που απαιτούνται για τις “αγορές” του Δημόσιου Συστήματος Υγείας είναι εγγυημένα μέσω της πολιτικής επιλογής της συνέργειας πόρων ανάμεσα στο Κράτος και την Κοινωνική Ασφάλιση».

Κι έτσι, κατέληξε, «ούτε περικοπή δαπάνης υπάρχει ούτε έλλειμμα θα δημιουργηθεί στα νοσοκομεία, όπως προεξοφλούν ορισμένοι. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει»...

«Η στήριξη και αναβάθμιση του ΕΣΥ απαιτεί επαρκείς πόρους και άρα αυξημένα έσοδα για το κράτος», διευκρίνισε ο υπουργός.

Ο τρόπος, ωστόσο, είναι μονόδρομος, επανέλαβε προκειμένου να καταστεί σαφέστερο:

«Οποιος, λοιπόν, θέλει καλά νοσοκομεία, αρκετούς γιατρούς και νοσηλευτές, καλή πρωτοβάθμια φροντίδα, αποτελεσματικό ΕΚΑΒ, καλές παροχές από τον ΕΟΠΥΥ, αξιοπρεπή φροντίδα υγείας και ταυτόχρονα θέλει χαμηλούς φόρους και χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές, ή πλανάται πλάνην οικτράν –και αυτό συνήθως αφορά τους πολίτες– ή κοροϊδεύει και μάλιστα χοντρά τον κόσμο – και αυτό αφορά την αντιπολίτευση».

Φαρμακευτική δαπάνη

Σταθερά... 2 δισ. ευρώ

Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη το 2018 παραμένει στο 1,94 δισ. ευρώ, όπως και τα δύο προηγούμενα χρόνια.

Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τα εμβόλια, για τα οποία υπήρχε ξεχωριστό κονδύλι, και οι δαπάνες για την κάλυψη των ανασφάλιστων σε φάρμακα.

Πρόσφατα ο υπουργός Υγείας, απαντώντας σε ερώτημα της «Εφ.Συν.» για τη μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα, είπε ότι προσεγγίζει το 30%. Υπενθυμίζεται ότι το 2009 η συμμετοχή των ασθενών ήταν 9%, ενώ το 2014 25%.

Σε αυτή τη δαπάνη υπολογίζονται, βέβαια, μόνο τα φάρμακα της «θετικής λίστας», δηλαδή αυτά που συνταγογραφούνται και ο ΕΟΠΥΥ συμμετέχει στην αποζημίωσή τους. Η δε συμμετοχή των ασθενών 0%-10%-25% δεν ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων από τη στιγμή που έχει καθιερωθεί η «ασφαλιστική τιμή», που είναι μικρότερη της λιανικής τιμής των φαρμάκων και βάσει της οποίας υπολογίζονται τα ποσοστά συμμετοχής του ΕΟΠΥΥ.

Οι ασθενείς πληρώνουν τη διαφορά μεταξύ ασφαλιστικής και λιανικής τιμής, που στο ταμείο σημαίνει 25% μέχρι και 80% συμμετοχή και επιπλέον το 1 ευρώ ανά συνταγή, η καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει τρία συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Στον χαιρετισμό του προς το 13ο Συνέδριο Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Πασχάλης Αποστολίδης, μεταξύ άλλων είπε ότι η «φαρμακευτική δαπάνη, που έχει οριστεί στα 2,5 δισ. ευρώ, δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού» και η «αδυναμία αυτή της Πολιτείας υποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό με οριζόντια μέτρα, τα οποία βαρύνουν και τις φαρμακευτικές εταιρείες (1 δισ. τουλάχιστον σε υποχρεωτικές επιστροφές και εκπτώσεις) και τους ασθενείς (άλλο 1 δισ. από την αυξημένη συμμετοχή τους)».

Με άλλα λόγια, εξισώθηκε η συμμετοχή φαρμακοβιομηχανίας και ασφαλισμένων στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη!

Οι ασθενείς πληρώνουν ακόμα τα φάρμακα της «αρνητικής λίστας», εκείνα δηλαδή που συνταγογραφούνται αλλά δεν αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ, τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ), η τιμή των οποίων πρόσφατα «απελευθερώθηκε». Και ακόμα, τα 10 ευρώ για τη συνταγογράφηση στους γιατρούς.

Ηδη εκτός «θετικής λίστας» βρίσκονται 1.582 φάρμακα –1.366 Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) και 216 Γενικής Διάθεσης Φάρμακα (ΓΕΔΙΦΑ)– τα οποία πληρώνουν 100% οι ασθενείς από την τσέπη τους.

Οπως προκύπτει από τα παραπάνω, η μετακύλιση της φαρμακευτικής δαπάνης στον ασθενή είναι προφανής.

Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) η αξία των φαρμάκων που διακινήθηκαν στη χώρα το 2015 έφτανε τα 5,603 δισ. ευρώ και το 2016 αυξήθηκε σε 5,820 δισ. ευρώ.

Με τους μετριότερους υπολογισμούς, έστω ότι το 75% –δηλαδή 4,2 δισ. ευρώ– αυτού του τζίρου το καρπώνεται η φαρμακοβιομηχανία (και το 25% οι λοιποί εμπλεκόμενοι, φαρμακαποθήκες, φαρμακοποιοί, ΦΠΑ κ.λπ.).

Το καθαρό κέρδος στα φάρμακα για το 2015 η ICAP το υπολόγισε σε 5,87%. Αυτό σημαίνει ότι οι 200 εταιρείες του χώρου καρπώθηκαν 246,5 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αναμένεται να είναι λίγο-πολύ το ίδιο και για το 2016.

Για τους ασθενείς που δεν... βγαίνουν, η διέξοδος είναι η «αυτοθεραπεία», η επιλογή δηλαδή φαρμάκων από αυτά που τους γράφουν οι γιατροί, λόγω αδυναμίας να αγοράσουν όλα όσα χρειάζονται, ενώ ζουν και βασιλεύουν τα τεφτέρια στα φαρμακεία, όπως παλιά στα μπακάλικα.