3,4 δισ. ευρώ τον χρόνο μάς κοστίζει το κάπνισμα

ΠΕΝΝΥ ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ - kathimerini.gt

Δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος για μία χώρα που βρέθηκε στη δίνη της δημοσιονομικής κρίσης προκαλεί εδώ και χρόνια η αδυναμία του ελληνικού κράτους να αντιμετωπίσει τη μάστιγα του καπνίσματος. Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, έχει εκτιμηθεί από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας ότι το κάπνισμα ευθύνεται για περίπου 200.000 εισαγωγές σε νοσοκομείο ετησίως –περίπου το 8,9% των συνολικών εισαγωγών–, γεγονός που δεσμεύει το 10,7% του προϋπολογισμού των νοσοκομείων του ΕΣΥ. Οπως τονίζει στην «Κ» ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Γιάννης Κυριόπουλος, το συνολικό κόστος εξαιτίας της καπνιστικής επιδημίας έχει υπολογιστεί στα 3,4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί στο 14,4% της εθνικής δαπάνης για την υγεία. Σε αυτό υπολογίζονται νοσηλείες, φαρμακευτική δαπάνη και οι επισκέψεις σε γιατρό, η απώλεια εισοδήματος της οικογένειας λόγω απουσίας από την εργασία καθώς και το κόστος από την απώλεια παραγωγικότητας.

«Το κάπνισμα ενοχοποιείται για τουλάχιστον 19.000 θανάτους ετησίως στη χώρα μας, για την απώλεια περίπου 285.000 δυνητικών ετών ζωής και για το 12,9% του φορτίου νοσηρότητας της χώρας», σημειώνει ο κ. Κυριόπουλος. Και προσθέτει, «είναι προφανές ότι το υγειονομικό και οικονομικό κόστος της καπνιστικής επιδημίας φέρει ορθώς το ζήτημα αυτό στην πρώτη γραμμή των πολιτικών προτεραιοτήτων. Είναι κατάλληλη η συγκυρία για την πλήρη εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου και την εισαγωγή κινήτρων-αντικινήτρων με αμετάκλητες ποινές στους παραβάτες, την αύξηση στη φορολογία για τα τσιγάρα και την αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας και την πληροφόρηση και παρακίνηση των πολιτών σε ένα μήκος κύματος διαφορετικό από το κλασικό αλλά ατελέσφορο “δεν πρέπει να καπνίζετε”».

Προτεραιότητα

Η πιστή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου έχει τεθεί από τη νέα κυβέρνηση ως βασική της προτεραιότητα στο πλαίσιο της προστασίας των πολιτών. Οπως επισημαίνει ο κ. Κυριόπουλος, «η αποτελεσματικότητα της πολιτικής για την αντιμετώπιση της καπνιστικής συμπεριφοράς απαιτεί την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων σε βάθος χρόνου, με στοιχεία ήπιου πατερναλισμού –κανόνες περιορισμού του καπνίσματος–, τεχνικές αποτροπής από το κάπνισμα και ενθάρρυνσης προς άλλες επιλογές, όπως η σωματική άσκηση που είναι το “αντίθετο” του καπνίσματος, και τεχνικές μείωσης του κινδύνου – ακόμα και με υποκατάστατα. Μερικά από αυτά τα μέτρα προτείνονται από τον Οργανισμό Δημόσιας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (Public Health England), έχουν γίνει αποδεκτά από το FDA και περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα Obamacare». Οι τεχνικές αποτροπής πρακτικά αφορούν την τοποθέτηση εμποδίων στον καπνιστή. «Να μην μπορεί να βρει εύκολα σημεία πώλησης τσιγάρου ή να είναι όλο και πιο σπάνια τα σημεία που επιτρέπεται το κάπνισμα», σημειώνει ο κ. Κυριόπουλος.

«Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ο οικογενειακός γιατρός είναι υπεύθυνος και για τη διαχείριση των συμπεριφερικών κινδύνων του ατόμου. Εάν καταφέρει και σε πείσει να κόψεις το κάπνισμα ή να χάσεις βάρος, ο ίδιος θα έχει κάποιο επιπλέον μπόνους. Αλλά και ο πολίτης μπορεί να έχει μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές υγείας», συμπληρώνει.

Ο ίδιος χαρακτηρίζει «υπερόπλο» στη μάχη κατά του καπνίσματος και την αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα. Οπως ο ίδιος τονίζει, «έχουμε υπολογίσει ότι εάν αυξηθεί κατά δύο ευρώ η τιμή του πακέτου των τσιγάρων, τότε σε διάστημα δύο ετών θα διασωθούν 193.000 έτη ζωής πολιτών, ενώ 170.000 νέοι Ελληνες δεν θα μπουν στην καπνιστική συνήθεια».

Και καταλήγει, «η κατανόηση αυτών των επισημάνσεων είναι θεμελιώδους σημασίας. Αν το κάπνισμα ήταν μόνο ιατρικό πρόβλημα θα είχε ήδη επιλυθεί. Ομοίως, αν ήταν μόνο ζήτημα απαγόρευσης. Το ζήτημα δεν είναι να γίνουν οι γιατροί αστυνομικοί και οι αστυνομικοί γιατροί. Το ζήτημα είναι να υπάρξει τεκμηριωμένη πολιτική ελέγχου και διαχείρισης των κινδύνων για την υγεία, στο επίκεντρο της οποίας πρέπει να βρίσκεται πρωτίστως το κάπνισμα αλλά και η παχυσαρκία και η φυσική άσκηση».

Μηδενική ανοχή

Κρίσιμο για την προστασία των πολιτών από το παθητικό κάπνισμα είναι το επόμενο τρίμηνο στη χώρα μας. Η εντολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τους αρμόδιους υπουργούς είναι να δοθεί πριν από τη λήξη του έτους το στίγμα της μηδενικής ανοχής στους παραβάτες της αντικαπνιστικής νομοθεσίας. Στο στόχαστρο των ελεγκτικών μηχανισμών βρίσκονται κυρίως δύο πεδία στα οποία καταστρατηγείται συστηματικά ο νόμος απαγόρευσης του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους: οι δημόσιες υπηρεσίες όπως υπουργεία, εφορίες, δημαρχεία κ.λπ., και τα καφενεία/καφετέριες, εστιατόρια και μπαρ. Με εγκύκλιό του ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας έχει ήδη ζητήσει πιο εντατικούς ελέγχους, αρχής γενομένης από τις δημόσιες υπηρεσίες. Από τον ερχόμενο μήνα όταν θα αρχίσουν να λειτουργούν και οι εσωτερικοί χώροι σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αναμένεται να γίνει εμφανέστατη η παρουσία των ελεγκτών (αστυνομία, δημοτική αστυνομία, επόπτες υγείας κ.ά.) και σε μπαρ, καφετέριες και εστιατόρια. Παράλληλα, το υπουργείο σχεδιάζει και μεγάλη καμπάνια η οποία θα έχει ως στόχο εκτός από την ενημέρωση για τις επιπτώσεις του καπνίσματος και την προαγωγή ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής όπως σωστή διατροφή και σωματική άσκηση.