Νέα ευρωπαϊκή έκθεση για την υγεία: Σοβαρά εμπόδια πρόσβασης στο σύστημα υγείας στην Ελλάδα

Health Daily

Σχόλιο με αφορμή το State of Health in the EU – Country Health Profile 2025

Από Δρ. Γιώργος Φραγκιαδάκης Οικονομολόγος Υγείας | Δημόσια Πολιτική & Συστήματα Υγείας Γενικός Γραμματέας Δήμου Χανίων

Τα τελευταία χρόνια, η ανάλυση των δεδομένων υγείας και η καθημερινή λειτουργία του ελληνικού συστήματος υγείας αναδεικνύουν ένα κοινό μοτίβο: η Ελλάδα διαθέτει τυπικά καθολική κάλυψη υγείας, ωστόσο στην πράξη, ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση στις αναγκαίες υπηρεσίες υγείας.

Η νέα έκθεση State of Health in the EU – Country Health Profile 2025 για την Ελλάδα δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της, 21,9% των πολιτών που δήλωσαν ανάγκη για ιατρική φροντίδα το 2024 δεν κατάφεραν να τη λάβουν, λόγω κόστους, μεγάλων χρόνων αναμονής ή γεωγραφικών εμποδίων. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έξι φορές πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Για τους πολίτες που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, το ποσοστό αυτό εκτοξεύεται στο 32,3%, αποτυπώνοντας με σαφήνεια ότι το πρόβλημα της πρόσβασης είναι πρωτίστως πρόβλημα κοινωνικών ανισοτήτων.

Τα ευρήματα αυτά δεν αποτελούν στατιστική έκπληξη για όσους έχουν εργαστεί ή μελετήσει σε βάθος το ελληνικό σύστημα υγείας. Η Ελλάδα εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση της υγείας και από ένα μοντέλο που μεταφέρει μεγάλο μέρος του κόστους στα νοικοκυριά. Οι άμεσες ιδιωτικές πληρωμές αντιστοιχούν στο 34% των συνολικών δαπανών υγείας, σχεδόν διπλάσιες από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ σχεδόν ένα στα δέκα νοικοκυριά αντιμετωπίζει καταστροφικές δαπάνες υγείας. Δεν πρόκειται απλώς για οικονομικό ζήτημα· πρόκειται για ζήτημα δικαιοσύνης, εμπιστοσύνης και κοινωνικής συνοχής.

Την ίδια στιγμή, η έκθεση καταγράφει και θετικές εξελίξεις. Το προσδόκιμο ζωής ανέκαμψε στα 81,9 έτη, ελαφρώς πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ η ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας —με κορυφαίο ορόσημο την πλήρη εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς το 2025— αποτελεί μια ουσιαστική επένδυση ανθεκτικότητας. Ωστόσο, η διεθνής εμπειρία και η έρευνα δείχνουν ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί, αν δεν συνοδεύεται από ισχυρή πρωτοβάθμια φροντίδα, επαρκές ανθρώπινο δυναμικό και πολιτικές που μειώνουν τις κοινωνικές ανισότητες.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να επενδύει δυσανάλογα στη νοσοκομειακή περίθαλψη, με σχετικά χαμηλή έμφαση στην πρόληψη και τη συνεχή φροντίδα χρόνιων νοσημάτων. Ως αποτέλεσμα, το σύστημα παραμένει προσανατολισμένο στην αντιμετώπιση περιστατικών και όχι στην πρόληψη— κάτι που επιβαρύνει τόσο τα δημόσια οικονομικά όσο και την καθημερινότητα των πολιτών.

Το μήνυμα της έκθεσης είναι σαφές: η πρόκληση για την Ελλάδα δεν είναι απλώς να βελτιώσει τους μέσους δείκτες υγείας, αλλά να διασφαλίσει ότι η βελτίωση αυτή αφορά όλους. Η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, η μείωση των άμεσων πληρωμών και η στοχευμένη στήριξη των ευάλωτων ομάδων δεν αποτελούν τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά κεντρικές επιλογές πολιτικής για ένα βιώσιμο και δίκαιο σύστημα υγείας.

Αν κάτι μας υπενθυμίζει το Country Health Profile 2025, είναι ότι η υγεία δεν κρίνεται μόνο στους δείκτες, αλλά -κυρίως- στην πραγματική δυνατότητα του πολίτη να λάβει τη φροντίδα που χρειάζεται, όταν τη χρειάζεται.

Το άρθρο εκφράζει προσωπικές επιστημονικές απόψεις του συγγραφέα.

Πηγήστοιχείων:

OECD / European Observatory on Health Systems and Policies, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. State of Health in the EU – Country Health Profile 2025: Greece.