Οι νομοτέλειες δεν φτάνουν

Θανάσης Σκαμνάκης

”Μπορεί μια απόφαση που παίρνεις να μην διασαλεύει την παγκόσμια τάξη, αλλά ορίζει τη δική σου τάξη. Που πάει να πει, κάθε απόφαση πρέπει να την παίρνεις σαν να εξαρτάται από αυτήν η πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Με τόση σκέψη. Όχι για να σε παίρνουν οι άλλοι στα σοβαρά, αλλά για να παίρνεις εσύ στα σοβαρά τον εαυτό σου!”

Η Κωνσταντινούπολη θα έπεφτε και η αυτοκρατορία θα διαλυόταν, είτε καταλάμβανε την πόλη ο Μωάμεθ ο Πορθητής είτε όχι, τον Μάιο του 1453, είτε άνοιγε η Κερκόπορτα είτε όχι. Η ιστορία είχε εγγράψει το τέλος από καιρό πριν και περίμενε την ευκαιρία για να καταχωρίσει την ημερομηνία. Εξ άλλου, η Ρώμη, μερικούς αιώνες πριν, είχε «πέσει» χωρίς να πολιορκηθεί και η «αιώνια» ρωμαϊκή αυτοκρατορία αποσυντέθηκε σχεδόν αθόρυβα. Η ήττα των Γερμανών στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο μπορεί να θεωρούν κάποιοι πως ήταν αναπόφευκτη, έστω από κάποια στιγμή του πολέμου κι ύστερα. Αλλά δεν ήταν αναπόφευκτη η νίκη του σοβιετικού στρατού, και η άμυνα του Στάλινγκραντ, η οποία οφείλεται στην απόφαση ηγεσίας και λαού να μην παραδοθεί η πόλη όσες θυσίες κι αν χρειαστούν, άλλαξε τη ροή του πολέμου και την πορεία της Ιστορίας στο δεύτερο μισό του 20^ουαιώνα. Η ελληνική αντίσταση και οι αντιστάσεις στις άλλες χώρες ίσως να μην όρισαν την πορεία του πολέμου, αλλά δεν ήταν ασήμαντες, κάθε άλλο, για την πορεία των μεταπολεμικών εξελίξεων σε κάθε χώρα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και αυτές οι αντιστάσεις δεν θα έπαιρναν τη διάσταση που πήραν, αν τα Κομμουνιστικά Κόμματα δεν πρωτοστατούσαν και πρωτοπορούσαν στην οργάνωση τους.

Ίσως η Οκτωβριανή επανάσταση ήταν νομοτελειακό να νικήσει, αλλά η ίδια νομοτέλεια δεν έδωσε τη νίκη στην γερμανική επανάσταση δυο χρόνια αργότερα. Μπορεί η Ιστορία να μην έχει ανάγκη τις προσωπικότητες και τις αποφάσεις τους για να πραγματοποιήσει τις ανατροπές της, αλλά αν ο Λένιν δεν έκανε τον μεγάλο συμβιβασμό με τους Γερμανούς και δεν έπαιρνε εκείνο το περίφημο τρένο να φτάσει στην Πετρούπολη, αν δεν υπήρχαν «οι Θέσεις του Απρίλη» κι εκείνο το «Γαλάζιο τετράδιο», κανείς δεν ξέρει τι έκβαση θα είχε το μεγάλο εγχείρημα των μπολσεβίκων. Κι άλλες τόσες και τόσες κρίσιμες αποφάσεις που επέτρεψαν στην Ιστορία να πάει προς μια πλευρά ή προς μιαν άλλη!..

Μπορεί μια απόφαση που παίρνεις να μην διασαλεύει την παγκόσμια τάξη, αλλά ορίζει τη δική σου τάξη. Που πάει να πει, κάθε απόφαση πρέπει να την παίρνεις σαν να εξαρτάται από αυτήν η πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Με τόση σκέψη. Όχι για να σε παίρνουν οι άλλοι στα σοβαρά, αλλά για να παίρνεις εσύ στα σοβαρά τον εαυτό σου!