Στα 14,5 δισ. ανεβαίνει το «πακέτο» των περικοπών και επιβαρύνσεων

Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, ξανακάθεται σήμερα στο τραπέζι των συζητήσεων με την τρόικα, όπου και θα παρουσιάσει τις αλλαγές στις οποίες συμφώνησε η κυβέρνηση.

Στα 14,5 δισ. φτάνει τελικά το συνολικό πακέτο των νέων μέτρων του μνημονίου για τα επόμενα χρόνια. Από τα μέτρα αυτά, μόνο το 2013, μισθωτοί και συνταξιούχοι θα υποστούν επιβαρύνσεις ύψους 8,5 δισ. ευρώ. Τούτο βέβαια αν εγκριθούν ως έχουν τα μέτρα που παρουσιάζει σήμερα το μεσημέρι στην τρόικα το οικονομικό επιτελείο, αφού πρώτα τα έχει συμπεριλάβει στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του επόμενου χρόνου, που αναμένεται να κατατεθεί επίσης εντός της ημέρας.

Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται περικοπές δαπανών 10,5 δισ. ευρώ μέχρι και το 2014. Θεωρώντας όμως ως δεδομένο ότι το ελληνικό πρόγραμμα θα πάρει επιμήκυνση μέχρι και το 2016, για το σύνολο της περιόδου 2013-2016 αποτυπώνονται περικοπές συνολικού ύψους 11,5 δισ. Σε αυτά προστίθενται και μέτρα που θα οδηγήσουν σε πρόσθετα έσοδα ύψους 3 δισ. ευρώ, φτάνοντας το συνολικό ύψος των μέτρων στα 14,5 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όπως αποδεικνύεται από τα μέτρα που πρόκειται να παρουσιάσει το υπουργείο στην τρόικα, το επιπλέον 1 δισ. των εσόδων προέκυψε από την ανάγκη να κλείσει δημοσιονομικό κενό ύψους 1,1 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι το πακέτο είναι εξαιρετικά «εμπροσθοβαρές», αφού το σύνολο του πακέτου, περισσότερα από 8,5 δισ. ευρώ που θα αφορούν και περικοπές δαπανών αλλά και αύξηση φορολογίας, θα εφαρμοστούν από το 2013.

Στο σύνολο της περιόδου, οι συνολικές περικοπές δαπανών των 11,5 δισ. ευρώ αφορούν περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων συνολικού ύψους 7,5 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 4 δισ. ευρώ προκύπτουν από τη μείωση των δαπανών υγείας κατά 1,5 δισ. ευρώ, των δαπανών άμυνας κατά 650 εκατ. ευρώ, της παιδείας (184 δισ. ευρώ), τον εξορθολογισμό των ΔΕΚΟ κατά 519 εκατ. ευρώ και 1,22 δισ. από την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα. Από τις περικοπές αυτές, το 2013 θα καλυφθεί το μεγαλύτερο μέρος, δηλαδή 7,61 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 5,4 δισ. ευρώ προέρχονται από περικοπή των συντάξεων (3,7 δισ.), των μισθών του δημόσιου τομέα (940 εκατ. ευρώ) και των κοινωνικών επιδομάτων (770 εκατ. ευρώ).

Το πακέτο των περικοπών συμπληρώνεται από 540 εκατ. ευρώ από την αναδιάρθρωση του δημοσίου τομέα, την υγειονομική περίθαλψη, από όπου αναμένεται εξοικονόμηση 840 εκατ. ευρώ, την άμυνα, από όπου σχεδιάζονται περικοπές 304 εκατ. ευρώ, την παιδεία (134 εκατ. ευρώ), τις ΔΕΚΟ (272 εκατ. ευρώ) και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, από όπου αναμένεται εξοικονόμηση ύψους 100 εκατ. ευρώ τον επόμενο χρόνο. Από την κλιμάκωση των μέτρων προκύπτει ότι ο προσανατολισμός που επιβάλλει για άλλη μια φορά η τρόικα είναι «εμπροσθοβαρής» για να έχει άμεση απόδοση και να υπάρχει χρόνος ώστε αν υπάρξουν αποκλίσεις να γίνουν διορθωτικές κινήσεις.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, έδωσε το ίδιο στίγμα όταν, μιλώντας το Σάββατο στο συνέδριο Capital Vision, παραδέχθηκε ότι το πακέτο «είναι εξαιρετικά επώδυνο, αλλά δεν μπορούσε να γίνει τίποτα άλλο». Ετσι, λοιπόν, για τον επόμενο χρόνο, που θα είναι πιο κρίσιμος για την πορεία του ελληνικού προγράμματος, το βάρος πέφτει στα «σίγουρα» μέτρα, που αφορούν περικοπές μισθών συντάξεων. Τα μεγάλο μέρος των διαρθρωτικών μέτρων, για τα οποία υπάρχει έντονη αμφισβήτηση από την τρόικα, μεταφέρεται σταδιακά για τα επόμενα χρόνια. Το σύνολο των μέτρων ύψους 14,5 δισ. ευρώ αναλύονται σε 10,5 δισ. ευρώ για το 2013, 2,97 δισ. ευρώ για το 2014, 560 εκατ. ευρώ για το 2015 και 283 εκατ. ευρώ για το 2016. Τα μέτρα των επόμενων ετών αφορούν βασικά την εφαρμογή διαρθρωτικών παρεμβάσεων στην οικονομία, οι οποίες θα έχουν και δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Ο λογαριασμός που διαμορφώνεται είναι ιδιαίτερα υψηλός για όλους και ειδικά για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και τους συνταξιούχους.

Συντάξεις - επιδόματα

Στο πεδίο των περικοπών που αφορούν το κοινωνικό κράτος οι συνολικές περικοπές φτάνουν τα 5,65 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 4,8 δισ. ευρώ αφορούν τις συντάξεις και 850 εκατ. ευρώ αφορούν τα κοινωνικά επιδόματα. Οι αντίστοιχες περικοπές το 2013, όπως θα αποτυπωθούν στον προϋπολογισμό, φτάνουν τα 4,45 δισ. ευρώ.

Από αυτά, τα 3,7 αφορούν τις μειώσεις των συντάξεων και από αυτά, τα 2,9 δισ. ευρώ εξασφαλίζονται από καθαρές περικοπές που αφορούν τα δώρα των συντάξεων (εξοικονόμηση 1,5 δισ.), τις κλιμακωτές περικοπές από 1% έως και 15% για τις συντάξεις πάνω από τα 1.000 ευρώ (εξοικονόμηση 640 εκατ. ευρώ), τη μείωση των συντάξεων τουΟΓΑ κατά 30 ευρώ από τα 360 ευρώ που είναι σήμερα (273 εκατ. ευρώ) και την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταγιοδότησης κατά 2 χρόνια, που αναμένεται να προσφέρει εξοικονόμηση 500 εκατ. ευρώ.

Το υπόλοιπο των 800 εκατ. ευρώ θα αφορά την περικοπή των εφάπαξ (290 εκατ. ευρώ), τη μείωση των συντάξεων λόγω περικοπής των ειδικών μισθολογίων, που αναμένεται να έχει εξοικονόμηση 309 εκατ. ευρώ, και 200 εκατ. ευρώ από την περικοπή παράτυπων συντάξεων, το πλαφόν στις συντάξεις των ανύπαντρων θυγατέρων και την κατάργηση των συντάξεων των συνδικαλιστών.

Στα κοινωνικά επιδόματα, στη συνολική περικοπή των 774 εκατ. ευρώ τα περισσότερα (485 εκατ. ευρώ) αφορούν τα οικογενειακά επιδόματα (114 εκατ. ευρώ), τα ειδικά επιδόματα ανεργίας (114 εκατ. ευρώ), από καταβολή του ΕΚΑΣ μόνο σε άτομα ηλικίας άνω το 65 ετών, ενώ στην ίδια μερίδα προβλέπονται και κονδύλια 20 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

Περικοπή δαπάνης μισθών

Στο μισθολογικό κόστος του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, η μισθολογική δαπάνη αναμένεται να περικοπεί κατά 1,6 δισ. ευρώ. Το 2013 αναμένεται περικοπή ύψους 940 εκατ. ευρώ στο μισθολογικό κονδύλι του δημοσίου. Περίπου το ένα τρίτο από τα χρήματα αυτά θα αφορούν την κατάργηση των δώρων (340 εκατ. ευρώ), ενώ οι περικοπές από τα ειδικά μισθολόγια όπως αποτυπώνονται από τα μέτρα του οικονομικού επιτελείου φτάνουν τα 270 εκατ. ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος (147 εκατ. ευρώ) να αφορά πανεπιστημιακούς και δικαστικούς και τα υπόλοιπα 123 εκατ. ευρώ τους ένστολους.

Τα υπόλοιπα 230 εκατ. ευρώ μοιράζονται σε περικοπές επιδομάτων προσλήψεων προσωπικού σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, περικοπές μισθών στους ΟΤΑ και την αύξηση των ωρών εργασίας στους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Αναδιοργάνωση Δημοσίου

Η αναδιοργάνωση του Δημοσίου αναμένεται να έχει εξοικονόμηση ύψους 1,22 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου τα μισά (540 εκατ. ευρώ) αναμένεται να εξοικονομηθούν το 2013 από την περικοπή του ΠΔΕ κατά 150 εκατ. ευρώ με την κατάργηση επικαλυπτόμενων έργων, τις περικοπές κατά 100 εκατ. ευρώ σε φορείς εκτός αυτών της Γενικής Κυβέρνησης και τη μείωση κατά 25% των μη μισθολογικών δαπανών των υπουργείων, από όπου αναμένεται εξοικονόμηση 290 εκατ. ευρώ, η οποία αμφισβητήθηκε έντονα από την τρόικα κατά τη συνεδρίαση του EuroWorking group στις Βρυξέλλες, την Πέμπτη και την Παρασκευή. Στις περικοπές δεν περιλαμβάνονται κονδύλια για τη μείωση του προσωπικού του Δημοσίου, αφού το μέτρο της νέου είδους εφεδρείας θα πρέπει να εξηγηθεί επαρκώς στην τρόικα πριν γίνει αποδεκτό. Ο σχεδιασμός από την ελληνική πλευρά είναι για διαθεσιμότητα 15.000 υπαλλήλων μέσα στον επόμενο χρόνο, έπειτα από αξιολόγηση που θα περιλαμβάνει και γραπτές εξετάσεις. Το μέτρο έχει δεχθεί σκληρή κριτική από τους ελεγκτές μας.

Υγεία, Παιδεία, Αμυνα, ΔΕΚΟ

Εντονη αμφισβήτηση θα υπάρξει και για άλλους τομείς (Υγεία, Παιδεία, Αμυνα και ΔΕΚΟ), από όπου αναμένεται εξοικονόμηση 2,9 δισ. ευρώ για το υπόλοιπο του προγράμματος. Και σε αυτούς τους τομείς αναμένεται εξοικονόμηση συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ για το 2013. Από αυτά, τα 850 εκατ. ευρώ αναμένονται από την περικοπή των δαπανών υγείας, με την επέκταση της χρήσης των γενοσήμων αλλά και τη λειτουργία της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης να είναι από τα θέματα τα οποία αμφισβήτησαν έντονα οι δανειστές μας. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αναμένονται για το 2013 περικοπές 100 εκατ. ευρώ, ενώ αρχικά είχαν δηλωθεί στην τρόικα περικοπές 785 εκατ. ευρώ.

Οι αντιρρήσεις των δανειστών μας είχαν ως αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του ποσού και την κάλυψη του κενού από άλλα μέτρα. Στον τομέα της άμυνας αναμένεται εξοικονόμηση ύψους 340 εκατ. ευρώ, με τα περισσότερα από αυτά (274 εκατ. ευρώ) να προέρχονται από αναστολή εξοπλιστικών προγραμμάτων των ενόπλων δυνάμεων.

Στον τομέα της παιδείας περιγράφονται στο πρόγραμμα περικοπές συνολικού ύψους 134 εκατ. ευρώ, με τους εκπροσώπους των δανειστών μας να πιέζουν για κλείσιμο αντί για συγχωνεύσεις ΑΕΙ και ΤΕΙ που προτείνει η ελληνική κυβέρνηση. Τέλος, υπάρχει η πρόβλεψη για εξοικονόμηση 272 εκατ. ευρώ από τις αλλαγές που θα γίνουν στις ΔΕΚΟ, με το μεγαλύτερο μέρος από τα μέτρα αυτά να αφορούν τις περικοπές λειτουργικών δαπανών, από όπου αναμένεται να υπάρξει εξοικονόμηση 138 εκατ. ευρώ και αυξήσεις των εσόδων (τιμολόγια-εισιτήρια), από όπου αναμένονται επιπλέον έσοδα 76 εκατ. ευρώ.

Επώδυνα φορολογικά μέτρα

Συνολικά 3 δισ. ευρώ περιλαμβάνει το ευρύ φορολογικό πακέτο το οποίο θα ισχύσει από τον επόμενο χρόνο. Εκτός από τη μείωση των φοροελαφρύνσεων περιλαμβάνονται φόροι για όλους. Από τα 11 μέτρα που έχουν πέσει στο τραπέζι θα θεσμοθετηθούν όλα φέτος, αλλά αυτά που αναμένεται να αποδώσουν άμεσα περίπου 1 δισ. ευρώ αφορούν: Την εξίσωση της εισφοράς του ΙΚΑ παλιών και νέων ασφαλισμένων με αναμενόμενο όφελος 531 εκατ. ευρώ, τη μείωση της επιδότησης πετρελαίου των αγροτών με όφελος 130 εκατ. ευρώ, την αναμόρφωση της φορολογίας καπνού με όφελος 187 εκατ. ευρώ, τη φορολόγηση των παιχνιδομηχανών του ΟΠΑΠ, που αναμένεται να αποφέρει επιπλέον έσοδα ύψους 200 εκατ. ευρώ, και την εξίσωση της φορολογίας του πετρελαίου κίνησης με το υγραέριο, από όπου αναμένονται έσοδα ύψους 75 εκατ. ευρώ.

Τα επώδυνα μέτρα που θα αφορούν τη φορολογία φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων (κατάργηση του αφορολογήτου των παιδιών) θα εφαρμοστούν μεν από το 2013 αλλά θα αποδώσουν με τη φορολογία του 2014. Σε αυτά εντάσσονται πρόσθετα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος ύψους 1,8 δισ. ευρώ από:

-Τη φορολογία ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών με βάση τον κώδικα φορολογίας επιχειρήσεων με στόχο 1,6 δισ. ευρώ.

-Την κατάργηση του αφορολογήτου για τα παιδιά, με προσδοκώμενα έσοδα 107 εκατ. ευρώ.

-Τη μεταβολή των υψηλών συντελεστών φορολογίας (οι συντελεστές του 26%, του 38%, του 40% και του 45% συγχωνεύονται στο 35%), όπου προκύπτει φορολογική δαπάνη 120 εκατ. ευρώ.

-Τη μείωση των συντελεστών φορολογίας για τις επιχειρήσεις από το 20% για τα μη διανεμόμενα κέρδη και 25% στα διανεμόμενα σε 19% και για τις δύο κατηγορίες κερδών, όπου προκύπτει επίσης φορολογική δαπάνη 119 εκατ. ευρώ.

Πολλές εξηγήσεις...

Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, εργασιακά, αποκρατικοποποιήσεις και κλειστά επαγγέλματα είναι τα θέματα πέραν των μέτρων του πακέτου που θα ανοίξει από σήμερα η τρόικα, στις διαπραγματεύσεις που θα έχει με τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα. Πρώτο και βασικό θέμα θα είναι η προώθηση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η οποία έχει καθυστερήσει για παραπάνω από έξι μήνες. Οι εκπρόσωποι των δανειστών μας θα ζητήσουν σαφές χρονοδιάγραμμα για την έναρξη και την ολοκλήρωση των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου των ελληνικών εμπορικών τραπεζών, οι οποίες εκκρεμούν από το Σεπτέμβριο.

Το δεύτερο σκληρό μέτρο θα είναι αυτό που αφορά τη διαπραγμάτευση της περαιτέρω μείωσης των μισθών του ιδιωτικού τομέα. Μαζί και η εφαρμογή του μέτρου της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών κατά 5%, αλλά και η περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων με μείωση του ύψους των αποζημιώσεων. Τρίτο σημαντικό θέμα που έχει μείνει πίσω είναι, σύμφωνα με την τρόικα, η πορεία των αποκρατικοποιήσεων, οι οποίες, παρά την πρόσφατη έναρξη των διαδικασιών για τον ΟΠΑΠ και την πώληση του κτηρίου του ΙΒC, απέχουν πολύ και από τους ποσοτικούς αλλά και από τους ποιοτικούς όρους που είχαν τεθεί από το μνημόνιο.

Τέλος, υπάρχει το ξεχασμένο θέμα των κλειστών επαγγελμάτων, το οποίο η τρόικα θεωρεί ζωτικής σημασίας για την τόνωση της επιχειρηματικότητας και την αύξηση του ΑΕΠ. Στη φάση αυτή, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει επίσης να δώσει πολλές εξηγήσεις, αφού και σε αυτή την περίπτωση οι καθυστερήσεις είναι πολύ μεγάλες.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@naftemporiki.gr

ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ