Οι σημερινές ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ: μια μεθοδική προσέγγιση!

Οι σημερινές ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ: μια μεθοδική προσέγγιση!

Α. Χατζής, Ι. Κεχρής, Α. Κομνός, Γ. Μπαλτόπουλος

Στην πρόσφατη πανδημία COVID-19 οι ΜΕΘ αναμφίβολα αποτέλεσαν την πλέον κρίσιμη υγειονομική δομή για την αντιμετώπιση των βαριά πασχόντων ασθενών. Η επάρκεια σε κλίνες ΜΕΘ και η αποτελεσματικότητα τους έφερε πάλι στην επικαιρότητα το κρίσιμο ερώτημα:

Ποιες είναι σήμερα οι πραγματικές ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ;

Τώρα που η πανδημία φαίνεται να μεταπίπτει σε ενδημική μορφή και οι ΜΕΘ σταδιακά επιστρέφουν στη συνηθισμένη τους δραστηριότητα, είναι η κατάλληλη στιγμή να εκτιμηθούν οι ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ κάτω από πιο κανονικές υγειονομικές συνθήκες.

Οι ελλείψεις και τα προβλήματα, τα οποία διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, θα πρέπει να αξιοποιηθούν από το Υπουργείο Υγείας, προκειμένου να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, που να ικανοποιούν όχι προσωπικές (μινιμαλιστικές ή μαξιμαλιστικές) εκτιμήσεις, αλλά τις αντικειμενικά καταγεγραμμένες και τεκμηριωμένες ανάγκες.

Το πρόβλημα δεν είναι πάντα αριθμητικό!

Η αποδοτικότητα μια κλίνης ΜΕΘ είναι συνάρτηση και άλλων παραμέτρων, όπως ο εξοπλισμός (η κλίνη γίνεται πραγματική κλίνη ΜΕΘ όχι με την ονοματολογία αλλά με τον αναγκαίο εξοπλισμό), η χωροθέτηση της στο νοσοκομείο και στη χώρα, η στελέχωση της με το απαιτούμενο προσωπικό (νοσηλευτικό, ιατρικό και λοιπό προσωπικό) και τις απαραίτητες ειδικότητες (στο νοσοκομείο), καθώς και πτέρυγες ασθενών που είναι σε θέση να φροντίσουν με επάρκεια τους εξερχομένους από τη ΜΕΘ ασθενείς.

Η θέσπιση κριτηρίων εισαγωγής (εισάγονται μόνο οι έχοντες αναστρέψιμες βλάβες και οι δότες οργάνων) και εξόδου (εξέρχονται όσων αποκαταστάθηκαν οι βλάβες) μπορεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα της.

Η αναζήτηση του ακριβούς αριθμού των κλινών ΜΕΘ που απαιτούνται, δεν αποτελεί νέα υπόθεση. Αρχικά το 1997-2000 και πιο μεθοδικά το 2000-2004 μια ομάδα εργασίας τριών Εντατικολόγων (Α. Αναστασάκης. Γ. Μπαλτόπουλος, Α. Χατζής), που ήταν και το Προεδρείο του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας(ΕΕΕΘ), έκανε την πρώτη έρευνα για λογαριασμό και χρήση από το Υπουργείο Υγείας.

Έκτοτε ακολούθησαν κι άλλες μελέτες, κυρίως από την ΕΕΕΘ, με τα ίδια αποτελέσματα. Τότε οι ανάγκες είχαν υπολογιστεί σε 600 περίπου κλίνες ΜΕΘ. Αργότερα και με την εξέλιξη της Ιατρικής οι ανάγκες αναβιβάστηκαν σε 1000 κλίνες ΜΕΘ. Σήμερα υπάρχει άποψη (μη τεκμηριωμένη ακόμη) ότι χρειάζονται 2000 κλίνες ΜΕΘ.

Η πανδημία αναμφίβολα αύξησε απότομα τις ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ, ανάγκες που σε μεγάλο ποσοστό ικανοποιήθηκαν ποσοτικά (περίπου 1000 κλίνες ΜΕΘ για ασθενείς με COVID-19), όχι όμως και ποιοτικά, καθ’ όσον ήταν πρακτικά αδύνατο μέσα σε λίγους μήνες όλες οι νέες κλίνες ΜΕΘ που αναπτύχθηκαν, να στελεχωθούν με το ίδιο έμπειρο προσωπικό, όπως αυτές που ήδη λειτουργούσαν.

Η συμβολή των ΜΕΘ στη διάσωση ασθενών είναι αδιαμφισβήτητη!

Η πιθανότητα θανάτου ενός ασθενή λόγω μη εισαγωγής του στη ΜΕΘ, ενώ πραγματικά την έχει ανάγκη, θεωρητικά τουλάχιστον είναι 100%! Όμως το ποσοστό επιτυχίας τους, δηλαδή τουλάχιστον της επιβίωσης χάρη στη νοσηλεία στη ΜΕΘ, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κάποιοι από τους οποίους συνδέονται άμεσα με τη νοσηλεία στη ΜΕΘ, ενώ κάποιοι όχι.

Σε άρθρο μας, που είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (COVID-19, ΜΕΘ & θάνατοι: Η πραγματικότητα! Χατζής Α, Κομνός Α, Κεχρής Ι, Μπαλτόπουλος Γ 2022; 262: 12-13) αναλύεται διεξοδικά το θέμα αυτό και κωδικοποιούνται οι παράμετροι που συντελούν στην έκβαση των ασθενών με COVID-19, οι οποίοι νοσηλεύονται στη ΜΕΘ. Η ανάγνωση αυτού του κειμένου βοηθά να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα και την πολυπαραγοντικότητα των αιτίων που καθορίζουν την «τύχη» των βαριά πασχόντων ασθενών (εν προκειμένω με COVID-19) που εισάγονται στη ΜΕΘ και να οδηγηθούμε στις κατάλληλες βελτιωτικές προτάσεις (παραπομπή στο άρθρο με κλικ εδώ).

Επανερχόμενοι στο αρχικό ερώτημα «ποιες είναι οι πραγματικές σημερινές ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ» υπάρχουν δύο ισότιμες απαντήσεις – προτάσεις:

1η Δεν ξέρουμε επακριβώς, αν δεν κάνουμε μια νέα μελέτη κατά το πρότυπο της μελέτης του 2000-2004, από τα αποτελέσματα της οποίας θα μπορέσουμε με ακρίβεια να καθορίσουμε τις πραγματικές σημερινές αλλά και μελλοντικές ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ.

2η Στην ίδια μελέτη, έχοντας ως μέτρο τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλούς λειτουργίας, θα προσδιορίσουμε αν οι λειτουργούσες κλίνες ΜΕΘ καλύπτουν όχι μόνο ποσοτικά αλλά και κυρίως ποιοτικά τις ανάγκες σε κλίνες ΜΕΘ.

Η μελέτη θα πρέπει να βασιστεί στο μαθηματικό μοντέλο που δημιουργήθηκε από τα μέλη της Επιτροπής του 2000-2004, με βάση το οποίο οι απαιτούμενες κλίνες ΜΕΘ ικανοποιούν την ανάγκη άμεσης εύρεσης κενής κλίνης ΜΕΘ πανελλαδικά (1η απάντηση), η οποία όμως θα διαθέτει την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή και θα καλύπτεται από το αναγκαίο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό (2η απάντηση).

Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να απαντήσουμε με ασφάλεια στα παραπάνω κρίσιμα ερωτήματα και να προτείνουμε τεκμηριωμένα τόσο τον ακριβή αριθμό κλινών ΜΕΘ όσο και τις προϋποθέσεις για την ασφαλή κι αποτελεσματική λειτουργία τους.

Αναστάσιος Χατζής Παιδίατρος – Εντατικολόγος

Πρ. Συντονιστής – Διευθυντής ΜΕΘ Νοσοκομείου Παίδων Η Αγία Σοφία

Μέλος ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (2018 – 2022)

Ιωάννης Κεχρής Χειρουργός – Εντατικολόγος

Διευθυντής ΜΕΘ Θεραπευτηρίου «Ερρίκος Ντυνάν»

Μέλος ΔΣ ΙΣΑ & Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Αττικής

Απόστολος Κομνός Αναισθησιολόγος – Εντατικολόγος

Συντονιστής – Διευθυντής ΜΕΘ Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας

Γεώργιος Μπαλτόπουλος Ομ. Καθηγητής Εντατικολογίας – Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ