ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ: ΤΑ «ΕΥΓΕΝΗ» ΤΑΜΕΙΑ

Δημήτρης Ν.Πατσάκης,28.10.13

Η επερχόμενη νέα ασφαλιστική ρύθμιση, εξαιτίας της ραγδαίας επιδείνωσης μιας σειράς από παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την βιωσιμότητα του συνόλου σχεδόν των φορέων κύριας, επικουρικής και προνοιακής ασφάλισης, έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις των ασφαλισμένων των οποίων η μέχρι σήμερα κατάσταση ήταν «taboo».

Αναφερόμαστε, όπως αντιλαμβάνεσθε, σε χώρους στους οποίους:

-Οι άμεσες εισφορές (δηλ. των ενεργών ασφαλισμένων) κατέχουν μικρό έως ελάχιστο τμήμα των συνολικών εσόδων

-Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων προέρχεται από τους λεγόμενους «υπερ τρίτων» φόρους, δηλ. καταβάλλονται είτε από μη επωφελούμενους είτε υπολογίζονται στο κόστος δεκάδων άυλων ή υλικών αγαθών

-Οι καταβαλλόμενες συνταξιοδοτικές παροχές είναι αρκετές φορές μεγαλύτερες του δηλούμενου εισοδήματος από την κύρια ασφαλιζόμενη απασχόληση.

Σε αντίθεση με τα όσα ισχύουν εκτός της ημεδαπής, συγκεκριμένοι κλάδοι έχουν τα μάλα επωφεληθεί από δεκαετίες «απραξίας», ενδεχομένως και λόγω της ισχυρής κοινοβουλευτικής τους εκπροσώπησης.

Σε περίοδο «ισχνών αγελάδων», όπου οι μεν αποχωρούντες αυξάνονται με ρυθμούς πολύ υψηλότερους των νέο-εισερχομένων στους κλάδους τους οποίους καλύπτουν οι προαναφερόμενοι ασφαλιστικοί οργανισμοί, το Α.Ε.Π. υποχωρεί με συνέπεια την μείωση της «γκανιότας» και οι ασφαλισμένοι εμμένουν πεισματικά στην διατήρηση των «κεκτημένων», το τέρμα του κατήφορου δεν είναι άλλο παρά ο «τοίχος».

Η επί σειρά ετών βεβαιότητα λόγω της ύπαρξης παγίων και ρευστών περιουσιακών στοιχείων που «ασφάλιζαν» τις συνταξιοδοτικές παροχές, έχει αντικατασταθεί από την συνεχή απομείωσή τους. Εκποιήσεις οικοπέδων και ολόκληρων κτιρίων, «κούρεμα» των ομολόγων από την Τ.τ.Ε. για την αντιμετώπιση του κρατικού χρέους και αύξηση των εισφορών σε μερικές περιπτώσεις, αποδεικνύονται ατελέσφορες. Ακόμη και η μείωση των συντάξεων ,περιοριζόμενη αρκετές φορές μόνον στους νέους συνταξιούχους, δεν είναι ικανές να ανακόψουν την μείωση της βιωσιμότητας των ήδη ελλειμματικών «ταμείων».

Προ 3ετίας, σε σχετική ερώτηση προς τον γράφοντα για την αντιμετώπιση του σκοτεινού μέλλοντος, μία πρόταση ήταν η αύξηση της εισφοράς σε ποσοστό 1-2% ,με προβολή σε βάθος 5ετίας ενός «μαξιλαριού» μερικών εκατοντάδων εκ. Ευρώ. Ο παρευρισκόμενος εκπρόσωπος των εργαζομένων, αντέτεινε το «κεκτημένο» του πράγματος. Η απάντηση ήταν –ενδεχομένως- σκληρή: «Η ανωτέρα βία δεν αναγνωρίζει κεκτημένα, εκτός αν θέλετε να μείνετε χωρίς Ευρώ οσονούπω». Η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν αναμενόμενη: Ο προϋπολογισμός του εν λόγω ταμείου (πρόκειται για επικουρικό) προβλέπει έλλειμμα για το τρέχον έτος σε ποσοστό περίπου 80% των συνολικών του διαθεσίμων. Συνεπώς, για το 2014 «δεν θα υπάρχει σάλιο». Παρά ταύτα, οι έχοντες «ώριμα» δικαιώματα, συνωστίζονται για την όσο το δυνατόν ταχύτερη έξοδό τους από την ενέργεια.

Επανερχόμενοι στο θέμα μας, υπενθυμίζω πως προ 25ετίας, όταν είχε και τότε τεθεί το ασφαλιστικό πρόβλημα, ο τότε ακριβοδίκαιος και προβλέπων πρωθυπουργός Ξ. Ζολώτας, είχε ευθαρσώς προτείνει μη ακουόμενος από τους «φίλους του λαού» την επιβολή εισφοράς επί των δηλουμένων εισοδημάτων των μη μισθωτών και την απονομή σύνταξης βάσει ατομικού λογ/σμού ενός εκάστου ασφαλισμένου. To «μοντέλο» αυτό ισχύει στο σύνολο των κ-μ της Ε.Ε, εκτός φυσικά της χώρας των «ξύπνιων» και των «αδούλωτων». Οι περί άλλων τυρβάζοντες για τα «δίκαια» του λαού και την διατήρηση των «κατακτήσεων» (εννοείται πολύ λίγων σε βάρος των πολλών), είχαν απαντήσει ως συνήθως με την γνωστή «γαργάρα».

Το πρόβλημα, προφανώς δεν έχει μία λύση. Τόσο το ύψος των συντάξεων, όσο και οι εισφορές θα μεταβληθούν αντιστρόφως. Η διατήρηση των όσων απολαμβάνονται σήμερα είναι δυνατή μόνον με πολλαπλάσιες εισφορές, τις οποίες ελάχιστοι μπορούν να καταβάλλουν, «αρμέγοντας» τα όσα έχουν αποταμιεύσει σε βάθος χρόνου. Οι περισσότεροι όμως, ειδικά οι νέοι επαγγελματίες, είναι βέβαιο πως θα αναγκασθούν ίσως και να αλλάξουν επάγγελμα ή να ασκήσουν το σημερινό εκτός της χώρας. Πόσοι όμως θα καταφέρουν να το πράξουν;

Σε τελική ανάλυση, το 20% των εισφορών του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ) είναι ήδη πολύ υψηλό για εργαζόμενους και εργοδότες. Ανάλογα, η σταθερή εισφορά ενός υπο-απασχολούμενου ή και άνεργου Μηχανικού ή Ιατρού (αρχής γενομένης από την εγγραφή τους στα οικεία επαγγελματικά σωματεία) είναι κατάφωρα άδικη, έναντι της ίδιας του επαγγελματικά και οικονομικά επιτυχημένου συναδέλφου, πολλές φορές και εργοδότη τους.