Πώς εξόντωσαν τη μεσαία τάξη

Του Σπύρου Δημητρέλη - Capital.gr

Φτωχότεροι έγιναν την τελευταία τετραετία οι μισθωτοί. Παρά την αριστερού πρόσημου κυβέρνηση που υποτίθεται ότι στηρίζει τη μισθωτή εργασία, τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση "Φορολογώντας τους μισθούς" (Taxing Wages 2019) είναι αποκαλυπτικά για τις επιβαρύνσεις που κλήθηκαν να σηκώσουν οι μισθωτοί τα τελευταία χρόνια. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που αφορούν τη φορολογική "σφήνα" δηλαδή, στο ποσοστό των μεικτών αποδοχών των μισθωτών που αφαιρεί το κράτος από τις τσέπες τους με τη μορφή των ασφαλιστικών εισφορών, του φόρου εισοδήματος μισθωτών υπηρεσιών και της εισφοράς αλληλεγγύης, όλες οι περισσότερες κατηγορίες μισθωτών είδαν τη φορολογική τους επιβάρυνση να αυξάνεται. Πιο συγκεκριμένα: 

- Ο άγαμος εργαζόμενος που λαμβάνει τον μέσο μισθό κατέβαλε το 2015 σε φόρους και εισφορές το 39,1% των αποδοχών του. Το 2018 το σχετικό ποσοστό αυξήθηκε στο 40,9%.

- Ο άγαμος μισθωτός που λαμβάνει το 167% του μέσου μισθού χάνει μέσω της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών το 46,6% των αποδοχών του. Το ποσοστό αυτό ήταν το 2015 στο 45,6%, δηλαδή υπέστη μια φορολογική επιβάρυνση της τάξης της μιας εκατοστιαίας μονάδας. 

- Το ζευγάρι μισθωτών όπου κάθε ένας λαμβάνει τον μέσο μισθό χάνει μέσω φόρου εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών το 37,9% των αποδοχών τους. Η ίδια κατηγορία μισθωτών το 2015 κατέβαλε σε φόρο εισοδήματος και εισφορές το 31,7%. Είχε δηλαδή επιβάρυνση την τελευταία 4ετία 6,2%.

- Το ζευγάρι μισθωτών όπου ο ένας σύζυγος λαμβάνει το 100% του μέσου μισθού και η σύζυγος το 67% του μέσου μισθού χάνει μέσω των ασφαλιστικών εισφορών και της φορολογίας το 38,4% των αποδοχών του. Το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν στο 37%.

- Ζευγάρι με δυο παιδιά που ο ένας σύζυγος λαμβάνει τον μέσο μισθό και ο άλλος σύζυγος το 67% του μέσου μισθού χάνουν από φόρους και εισφορές 37,5% των αποδοχών τους. Το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37,1%.

Ο άγαμος μισθωτός που λαμβάνει το 67% του μέσου μισθού χάνει μέσω φόρων και εισφορών το 30,7% των αποδοχών του. Το 2015 ο μισθωτός αυτής της κατηγορίας που δεν ανήκει στη μεσαία τάξη αλλά στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα κατέβαλε σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 31,3%. Είδε δηλαδή μια ελάφρυνση της τάξης του 0,6 της εκατοστιαίας μονάδας.

Οι επιβαρύνσεις 

Τα μέτρα αύξησης του φορολογικού βάρους για τους μεσαίους μισθωτούς που έλαβε η κυβέρνηση ήταν ένα από τα βασικά εισπρακτικού χαρακτήρα μέσα για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του τρίτου μνημονίου. Τα συνολικά έσοδα από τη φορολογία αυξήθηκαν την τελευταία 4ετία από τα 43,6 δισεκατομμύρια ευρώ στα 47,9 δισ. ευρώ, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 4,3 δισ. ευρώ από τα οποία σημαντικό μέρος αφορά ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.

Τα κυριότερα φορολογικά μέτρα που πήρε η κυβέρνηση προκειμένου να φέρει χρήμα στα κρατικά ταμεία:

- Καταργήθηκε η έκπτωση φόρου 1,5% στην παρακράτηση φόρου εισοδήματος.

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές της εισφοράς αλληλεγγύης με τον ανώτατο συντελεστή να αυξάνεται από το 2,8% στο 10%.

- Μειώθηκε η έκπτωση φόρου που οδηγεί σε αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους από τα 2.100 ευρώ στα 1.900 ευρώ.

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές της φορολογικής κλίμακας για όλους τους φορολογούμενους με τον ανώτατο συντελεστή να αυξάνεται από το 42% στο 45%.

- Αυξήθηκε το φορολογούμενο εισόδημα ως παροχή σε είδος για την παροχή εταιρικών Ι.Χ. από τις επιχειρήσεις στους εργαζομένους τους. Το εισόδημα υπολογίζεται σε ποσοστό 80% αντί για 30% που ίσχυε επί του κόστους συντήρησης που εγγράφουν ως δαπάνη οι επιχειρήσεις στα βιβλία τους. 

- Καταργήθηκε η αυτοτελής φορολόγησης του εισοδήματος από ελεύθερο επάγγελμα 26% έως 33% και πλέον το εισόδημα αυτό φορολογείται με συντελεστές που φθάνουν ακόμη και το 45%.

- Αυξήθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές για το εισόδημα από ενοίκια. Ο συντελεστής για εισόδημα έως 12.000 αυξήθηκε από το 11% στο 15%, για εισόδημα από 12.000 έως 35.000 αυξήθηκε από το 33% στο 35% και για εισόδημα πάνω από 35.000 αυξήθηκε από το 33% στο 45%.

- Αυξήθηκε η προκαταβολή φόρου για όλους τους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το 55% στο 100%.

- Αυξήθηκε ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρηματικών κερδών από το 26% στο 29%.

- Αυξήθηκε ο συντελεστής φορολόγησης των μερισμάτων από το 10% στο 15%.

- Αυξήθηκε ο συντελεστής του φόρου πολυτελούς διαβίωσης από το 10% στο 13% επί του ετήσιου τεκμηρίου για τα Ι.Χ. άνω των 2.500 κυβικών, τις πισίνες και τα αεροσκάφη ενώ επιβλήθηκε ο φόρος και στα σκάφη αναψυχής.

- Αύξηση του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%.

- Μαζική μετάταξη προϊόντων και υπηρεσιών ευρείας κατανάλωσης από το μειωμένο συντελεστή 13% στον κανονικό 24%. Μεταξύ άλλων μετατάχθηκαν σε υψηλότερο συντελεστή η εστίαση, οι μεταφορές και τα μη νωπά τρόφιμα (π.χ. μακαρόνια, ρύζι) και οι διανυκτερεύσεις των ξενοδοχείων.

- Εκτός από τις παρεμβάσεις αύξησης του φόρου εισοδήματος, η κυβέρνηση προχώρησε και σε παρεμβάσεις αύξησης της έμμεσης φορολογίας καθώς και του ΕΝΦΙΑ. Ειδικότερα:

- Κατάργηση σε τρεις δόσεις των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ που ίσχυαν στα νησιά του Αιγαίου.

- Καταργήθηκε ο μειωμένος ειδικός φόρος κατανάλωσης (ΕΦΚ) για τα οινοπνευματώδη ποτά στα Δωδεκάνησα.

- Επιβλήθηκε φόρος 10% στην συνδρομητική τηλεόραση.

- Επιβλήθηκε φόρος 5% στην σταθερή τηλεφωνία και το ίντερνετ.

- Αυξήθηκε ο ΕΦΚ στα οινοπνευματώδη ποτά και τα τσιγάρα.

- Αυξήθηκε ο φόρος στη μπύρα.

- Επιβλήθηκε ΕΦΚ στο κρασί.

- Επιβλήθηκε ειδικός φόρος κατανάλωσης 1 ευρώ ανά 10 ml υγρού ηλεκτρονικού τσιγάρου.

- Αυξήθηκε κατά 3 λεπτά ανά λίτρο ο φόρος στην αμόλυβδη, κατά 8 λεπτά στο ντίζελ κίνησης, κατά 10 λεπτά στο υγραέριο κίνησης και κατά 5 λεπτά ανά λίτρο στο πετρέλαιο θέρμανσης.

- Έχει ψηφιστεί για εφαρμογή από το 2018 ειδικό τέλος διανυκτέρευσης για όλα τα τουριστικά καταλύματα

- Επιβλήθηκε φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών (π.χ. Airbnb).

- Επιβλήθηκε φόρος στον καφέ 3 ευρώ ανά κιλό για τον καβουρδισμένο, 2 ευρώ για τον μη καβουρδισμένο, 4 ευρώ για τον στιγμιαίο και τα συμπυκνώματα καφέ κ.ά. Η επιβολή του φόρου εκτιμάται ότι αύξησε τη λιανική τιμή του προϊόντων έως και 10%.

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ από 0,1 έως 1% που είναι σήμερα σε έως και 1,15% αλλά ο φόρος αρχίζει να επιβάλλεται από χαμηλότερη αξία καθώς μειώνεται το αφορολόγητο από τις 300.000 στις 200.000 ευρώ.

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ στα οικόπεδα.

- Αυξήθηκε από 5 τοις χιλίοις σε 5,5 τοις χιλίοις ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ για τα νομικά πρόσωπα.