Εθνικό Σύστημα Υγείας: Το χειρότερο στην Ευρώπη

Μιλτιάδης Νεκτάριος - ΤΟ ΒΗΜΑ

Με βάση το Ευρωβαρόμετρο του 2016, το 90% των Ελλήνων πολιτών είναι δυσαρεστημένοι με τις υπηρεσίες υγείας που λαμβάνουν από το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Το χειρότερο ποσοστό σε όλη την Ευρώπη. Σε καλύτερη θέση βρίσκονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα του τομέα της υγείας είναι η υπερβολική επιβάρυνση των πολιτών με τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, οι οποίες στην Ελλάδα ανέρχονται σε 40% των συνολικών δαπανών υγείας, ενώ το μέσο ποσοστό στην Ευρώπη είναι γύρω στο 10%. Σε επόμενο άρθρο θα παρουσιάσουμε ένα πρόγραμμα «Σύμπραξης του Δημόσιου με τον Ιδιωτικό Τομέα», με στόχο τη μείωση των υπέρογκων ιδιωτικών δαπανών υγείας που επιβαρύνουν τους Ελληνες πολίτες.

Στο σημερινό άρθρο θα παρουσιάσουμε τρεις δέσμες προτάσεων που στοχεύουν στην αναδόμηση και τον επιχειρησιακό ανασχεδιασμό του Συστήματος Υγείας της χώρας. 

Κατ’ αρχάς, προτείνεται το υπουργείο Υγείας να έχει επιτελικό ρόλο στην εκπόνηση και υλοποίηση μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τον χώρο της υγείας και να μην ασχολείται με την καθημερινή διοίκηση και λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων. Το κύριο έργο του υπουργείου θα είναι ο καθορισμός μιας ορθολογικής κατανομής των συνολικών δαπανών υγείας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Επίσης, το υπουργείο θα πρέπει να επιδιώξει μια συστηματική συνεργασία με σχετικούς ευρωπαϊκούς οργανισμούς για την ταχεία και αμερόληπτη πιστοποίηση όλων των παρόχων υγείας: δημόσιων και ιδιωτικών. Επιπλέον, θα πρέπει να θεσπίσει μόνιμη διαδικασία περιοδικής αξιολόγησης του συνόλου του ιατρικού δυναμικού της χώρας.

Η δεύτερη δέσμη μέτρων αφορά την αλλαγή της δομής και του τρόπου λειτουργίας του ΕΣΥ. Εχουμε προτείνει τη δημιουργία μιας δημόσιας εταιρείας, του ΕΣΥ ΝΠΔΔ, που θα έχει ως θυγατρικές εταιρείες όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, ομαδοποιημένα σε 15 Υγειονομικές Περιφέρειες, και κάθε ομάδα θα έχει τη μορφή του ΝΠΙΔ Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα. Το νέο σχήμα θα πρέπει να στελεχωθεί με λιγότερα από 100 άτομα πολύ υψηλού επιπέδου που θα επιλεγούν από το ΑΣΕΠ, χωρίς καμία ανάμειξη των πολιτικών κομμάτων. Σε όλα τα νοσοκομεία θα εγκατασταθεί το ίδιο σύστημα πληροφορικής, που θα έχει επιλεγεί μεταξύ των καλύτερων διεθνώς. Στα κατά τόπους νοσοκομεία θα υπάγονται τα Κέντρα Υγείας, τα οποία είναι αρκετά για να καλύψουν το σύνολο της χώρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην εξυπηρέτηση των χρονίως πασχόντων (10 κατηγορίες νοσημάτων απορροφούν το 70% των δαπανών υγείας). 

Η τρίτη δέσμη μέτρων αφορά την πλήρη αναδιοργάνωση του ΕΟΠΥΥ. Η εξαιρετικά θετική εξέλιξη της δημιουργίας του ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να ενισχυθεί με σειρά παρεμβάσεων. Πρώτον, σταδιακά θα πρέπει να συγκεντρωθεί η συνολική δημόσια χρηματοδότηση (κρατική επιχορήγηση και ασφαλιστικές εισφορές) στον ΕΟΠΥΥ. Δεύτερον, θα δημιουργηθεί το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικής Υγείας (Digital Health), το οποίο θα κατευθύνει σε καθημερινή βάση 20.000 επισκέψεις σε Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών και εισαγωγές στα νοσοκομεία του ΕΣΥ σε όλη τη χώρα. Επίσης, θα ρυθμίζει ημερησίως 70.000 επισκέψεις πολιτών σε Μονάδες Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης σε όλη τη χώρα. 

Παρόμοια συστήματα πληροφορικής διαθέτουν όλοι οι μεγάλοι ασφαλιστικοί οργανισμοί που εξυπηρετούν πολλαπλάσιους ασφαλισμένους σε σχέση με τον πληθυσμό της Ελλάδας. Το ηλεκτρονικό σύστημα υγείας θα καταγράφει σε ημερήσια βάση όλες τις ιατρικές πράξεις και τα αποτελέσματά τους σε όλη τη χώρα, θα αποθηκεύει το ιατρικό ιστορικό των ασθενών (χωρίς να χρειάζονται πλέον κάρτες υγείας) και θα παρακολουθεί την πληρωμή από τον ΕΟΠΥΥ των προσφερόμενων υπηρεσιών προς όλους τους παρόχους υγείας, δημόσιους και ιδιωτικούς. 

Ο στρατηγικός στόχος των παραπάνω προτάσεων είναι η δημιουργία μιας «εσωτερικής αγοράς στον τομέα της υγείας» που θα συγκροτείται από τον ΕΟΠΥΥ (από την πλευρά της ζήτησης) και το ΕΣΥ ΝΠΔΔ (από την πλευρά της προσφοράς). Μέσα από τις διαδικασίες χρηματοδότησης της αγοράς υπηρεσιών υγείας που θα κάνει ο ΕΟΠΥΥ θα επηρεαστούν και θα προσαρμοστούν οι δράσεις όλων των δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων, καθώς και των λοιπών προμηθευτών υπηρεσιών υγείας. Παρόμοιες στρατηγικές έχουν υιοθετηθεί από όλα τα αναπτυγμένα Συστήματα Υγείας από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 με εξαιρετικά αποτελέσματα. 

Ο στόχος των παραπάνω παρεμβάσεων είναι η εισαγωγή στα δημόσια νοσοκομεία των πιο εξελιγμένων διεθνών συστημάτων οργάνωσης, διοίκησης και λειτουργίας νοσοκομείων, ούτως ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιτευχθεί η σημαντική βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η επίτευξη μιας ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης για την αναγκαιότητα των αλλαγών και τον αποκλεισμό των πολιτικών παρεμβάσεων.

Εάν πράγματι επιτευχθεί η αναμενόμενη βελτίωση των υπηρεσιών των δημόσιων νοσοκομείων, τότε, εκτός των γενικότερων ωφελειών, θα προκληθεί και μεγάλη προσέλκυση νέων εσόδων στο ΕΣΥ. Αυτά θα προέλθουν κυρίως από την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, η οποία θα σπεύσει να αγοράσει υπηρεσίες υγείας με χαμηλότερο κόστος ώστε να μειώσει τα ασφάλιστρα και να επεκτείνει την ασφαλιστική κάλυψη του πληθυσμού. Τα νέα έσοδα θα ενισχύσουν σημαντικά τις αμοιβές των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού του ΕΣΥ. Στο προτεινόμενο σχήμα οι ίδιοι οι εργαζόμενοι θα έχουν τα κίνητρα να βελτιώνουν συνεχώς το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και θα είναι υπερήφανοι που θα εργάζονται σε ένα δημόσιο Σύστημα Υγείας που θα είναι εφάμιλλο ή καλύτερο του ιδιωτικού τομέα, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.