Η οικονομική κρίση, έχει γονατίσει τους Έλληνες. Όμως δεν είναι μόνο ο οικονομικός αντίκτυπος, αλλά και ο ψυχολογικός. Τους τελευταίους μήνες διαβάζουμε και βλέπουμε ειδήσεις που αφορούν ανθρώπους που λόγω της κρίσης αποφάσισαν να βάλουν τέρμα στη ζωή τους. Αποφάσισαν να αυτοκτονήσουν. Γνωρίζετε ότι κάθε 40 δευτερόλεπτα σε ολόκληρο τον πλανήτη, υπάρχει κάποιος συνάνθρωπος μας που πεθαίνει από αυτοκτονία; Η οικονομική κρίση έχει τσακίσει τους ανθρώπους. Στο επιστημονικό άρθρο που θα διαβάσετε θα ενημερωθείτε για όλες τις χώρες και την Ελλάδα σε σχέση με την αύξηση των αυτοκτονιών. Σε ποια χώρα αυτοκτονούν οι περισσότεροι έφηβοι; Ποια χώρα στον κόσμο κατέχει την θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες;
Του Εμμανουήλ Πολυζόπουλου
Ψυχίατρου – Ψυχοθεραπευτή
Στατιστικά στοιχεία
- Το τρέχον παγκόσμιο ποσοστό αυτοκτονιών είναι: 10.07 ανά 100.000 άτομα
- Ένα εκατομμύριο κατά προσέγγιση ο αριθμός των αυτοκτονιών σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο.
- Κάθε 40 δευτερόλεπτα κάποιος πεθαίνει από αυτοκτονία.
- 60 τοις εκατό αύξηση σε ποσοστά αυτοκτονιών παγκοσμίως στο διάστημα των τελευταίων 45 ετών.
- Εκδηλώνονται 20 αποτυχημένες απόπειρες αυτοκτονίας για κάθε επιτυχημένη.
- Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να επιχειρήσουν αυτοκτονία, ενώ οι άνδρες είναι πολύ πιο πιθανό να πετύχουν τελικώς τον θάνατο τους.
- Την θλιβερή πρωτιά παγκοσμίως κατέχει η Γροιλανδία με 108,1 αυτοκτονίες στους 100.000, ακολουθούμενη από την Λιθουανία (31,8/100.000), Νότια Κορέα (31,7), Γουινέα (26,4), Καζακστάν (25,6) κλπ.
- Την πρώτη θέση παγκοσμίως σε αυτοκτονίες εφήβων κατέχει η Ρωσική Ομοσπονδία όπου ένας στους δώδεκα εφήβους ηλικίας 15-19 ετών αποπειράται κάθε χρόνο να αυτοκτονήσει ενώ υπολογίζεται ότι 20 έφηβοι ανά 100.000 βάζουν τέλος στη ζωή τους κάθε χρόνο στη Ρωσία, ποσοστό που είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο στον υπόλοιπο κόσμο, ακολουθούμενη από το Καζακστάν και τη Λευκορωσία. Έρευνες απέδωσαν τον αυξημένο αριθμό αγοριών που αυτοκτονούν στη χρήση ναρκωτικών και την κατανάλωση αλκοόλ. Ωστόσο, το ποσοστό των αυτοκτονιών και των αποπειρών αυτοκτονίας αυξήθηκε κατά 35-37% στη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τη Ροσποτρεμπνάντζορ.
- Στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ποσοστό των αυτοκτονιών μειώθηκε ετησίως κατά 1,9% από το 2000 έως το 2008. Σύμφωνα όμως με μία πρόσφατη έρευνα το ποσοστό των αυτοκτονιών στην Ευρώπη μετά την έναρξη της κρίσης, είναι εντυπωσιακά αυξημένο. Έτσι κατά τη διάρκεια της περιόδου 2007 - 2009 που η ανεργία αυξήθηκε στα 27 κράτη μέλη κατά 35%, το ποσοστό των αυτοκτονιών αυξήθηκε τουλάχιστον 5%. Η αύξηση του ποσοστού αυτού παρατηρείται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. πλην Αυστρίας, όπου υπήρξε ελαφρά μείωση του ποσοστού των αυτοκτονιών.
- Από ό,τι φαίνεται η Οικονομία είναι ο κύριος λόγος για την αύξηση των αυτοκτονιών στην χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Το φαινόμενο σε αυτήν την έκταση, έκανε πρώτη φορά την εμφάνισή του το 1998 στη Νότια Κορέα και τιτλοφορήθηκε από τον Τύπο ως «αυτοκτονίες του ΔΝΤ» επειδή οι αυτόχειρες φέρονταν να πιστεύουν ότι η απώλεια της εργασίας και των πόρων προς το ζην ήταν αποτέλεσμα των μεταρρυθμιστικών πολιτικών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο οι αυτόχειρες στη Νότια Κορέα είχαν αυξηθεί κατά 45%. Σύντομα ο όρος «IMF SUICIDES» θα εμφανιζόταν και στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία.
- Ο Αλέξανδρος Κεντικελένης, από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, μελέτησε τη σχέση της αύξησης των ποσοστών της ανεργίας με τις αυτοκτονίες. «Μια κύρια πτυχή των κρίσεων είναι η αύξηση της ανεργίας και μελέτες των κρίσεων στην Ευρώπη μεταξύ του 1970 και του 2007 έδειξαν ότι αύξηση της τάξης του 1% στην ανεργία σχετίζονταν με αύξηση κατά 0,79% στις αυτοκτονίες. Περιπτώσεις ραγδαίας αύξησης της ανεργίας σχετίζονταν με ακόμα μεγαλύτερη αύξηση στο ποσοστό των αυτοκτονιών». Σε έρευνα του Κέμπριτζ για τις ευρωπαϊκές χώρες έως και το 2009 περιελήφθησαν η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία που εντάχθηκαν σε προγράμματα του ΔΝΤ. Από αυτήν προκύπτει ότι λίγο καιρό αφού σημείωσαν άνοδο τα ποσοστά της ανεργίας το 2008 αυξήθηκαν και οι αυτόχειρες - για την ακρίβεια, άνοδος της ανεργίας κατά 3% συνδεόταν με αύξηση στις αυτοκτονίες κατά 4,45% για τις ηλικίες κάτω των 65. Το πρόβλημα έχει λάβει τέτοιες εκρηκτικές διαστάσεις, που για παράδειγμα στην Βουλγαρία πρόσφατα έγιναν δεήσεις από όλες τις θρησκευτικές κοινότητες όλων των θρησκειών, υπέρ της μείωσης του φαινομένου!
- Η Ελλάδα κατείχε μια από τις χαμηλότερες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη των αυτοκτονιών, με 2,5/100.000 το 2000. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε το 2009 στο 3,5/100.000, ενώ σε εκτενές άρθρο τους οι Financial Times αναφέρουν την εκτόξευση του αριθμού των αυτοκτονιών κατά 37% από το 2009 έως το 2011 σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Επισημαίνει μάλιστα ότι το ποσοστό ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερο καθώς σε αρκετές περιπτώσεις οι θάνατοι δεν δηλώνονται ως αυτοκτονία, εν μέρει και λόγω της θέσης της Εκκλησίας. Σήμερα, το ποσοστό αυτοκτονιών στην Ελλάδα υπολογίζεται στο >5/100.000. Η σχέση ανδρών/γυναικών ως προς τις επιτυχημένες απόπειρες αυτοκτονίας, ήταν και είναι στο 6:1
Το διάστημα 2000-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας ήταν συνολικά 3.661, με τα περιστατικά να παραμένουν σταθερά στα 350-400 ανά έτος. Μετά την Αττική, η Κρήτη είναι η περιοχή με τις περισσότερες κλήσεις στο 1018. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του επιστημονικού περιοδικού «The Lancet», κατά την περίοδο 2007-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 17%, κατατάσσοντας την πρώτη σε ποσοστό αύξησης των αυτοκτονιών σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα στα τέλη του 2012 το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, κατά την περίοδο 1.1.2009 - 28.8.2012 οι τελεσθείσες αυτοκτονίες και οι απόπειρες ανήλθαν σε 3.124 πανελλαδικά. Τα περιστατικά αυτοκτονιών ανήλθαν σε 677 το 2009, 830 το 2010, 927 το 2011 και 690 από την 1η Ιανουαρίου έως τις 23 Αυγούστου του 2012.
Οι αριθμοί αυτοί αμφισβητούνται από τους ειδικούς, διότι πολλές αυτοκτονίες δεν δηλώνονται ως τέτοιες, λόγω της σθεναρής στάσης που κρατά η Επίσημη Εκκλησία, να μην δέχεται την θρησκευτική ταφή στους αυτόχειρες. Επίσης, πολλοί θάνατοι που αποδίδονται σε επικίνδυνες συμπεριφορές (υπερκατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών, επικίνδυνη οδήγηση κλπ), είναι εν δυνάμει αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές από άτομα που διστάζουν να καταστρώσουν σχέδιο αυτοκτονίας. Δεν υπάρχει ακόμα καμία καταγραφή και επίσημα στοιχεία για τις εκδηλούμενες απόπειρες αυτοκτονίας, που επίσης έχουν αυξηθεί σύμφωνα με τα όποια στοιχεία αντλούνται από τα επείγοντα των Νοσοκομείων.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χαρά Σπηλιοπούλου:
«- το 2012 καταγράφηκε διπλάσιος αριθμός αυτοκτονιών σε σχέση με το 2011
- οι περισσότεροι επιλέγουν να αυτοκτονήσουν δι' απαγχονισμού, στη συνέχεια ακολουθούν οι πτώσεις από ύψος και ο αυτοπυροβολισμός
- σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου είναι τα οικονομικά προβλήματα.», ενώ αξιοσημείωτη αύξηση παρουσίασαν οι αυτοκτονίες και οι απόπειρες σε εφήβους. Ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης Κονταξάκης, και η ομάδα του κατέληξαν έπειτα από έρευνα που πραγματοποίησαν στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο της αυτοχειρίας σχετίζεται με την παρατεινόμενη ανεργία.
Οι κλήσεις στη μία εθνική γραμμή βοήθειας για την αυτοκτονία (1018) σημειώνουν αύξηση η οποία αγγίζει το 70%. Σύμφωνα με τον κοσμήτορα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Γιάννη Κυριόπουλο, «το 23% των ατόμων με ψυχικό νόσημα έχει χρέη, οι άνεργοι αποτελούν την πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα και οι συνταξιούχοι αποτελούν με τη σειρά τους «παράπλευρη απώλεια» της οικονομικής κρίσης».
«Τη στιγμή κατά την οποία ολόκληρος ο κοινωνικός ιστός αποδομείται, η επισφάλεια και η ανασφάλεια ‘σημαδεύουν’ ψυχικά και κοινωνικά με κύριο χαρακτηριστικό την έλλειψη ελπίδας για το μέλλον, η προσωπική ευαλωτότητα συναντά όλη αυτή την τεράστια οικονομική κρίση, και την ίδια ώρα μειώνονται οι ειδικές δράσεις υπέρ των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της κατάθλιψης ευρύτερα, είναι επόμενος ο πολλαπλασιασμός αντίστοιχων φαινομένων. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός πρωτοφανούς φαινομένου για την ελληνική κοινωνία», δηλώνει ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Στέλιος Στυλιανίδης.
Το ποσοστό αυτοκτονιών έχει αυξηθεί από 2,8 ανά 100.000 πληθυσμού το 2008 σε 5,2 το 2010. Η πιο πρόσφατη εθνική επιδημιολογική έρευνα δείχνει «υψηλή θετική συσχέτιση ανάμεσα στην εκδήλωση επιθυμίας θανάτου και την ανεργία, αλλά και την εμφάνιση σοβαρής ψυχοπαθολογίας και ανεργίας» (καθηγ. Ψυχιατρικής Ιωαννίνων Βένος Μαυρέας - Mavreas et al., 2010). Ένας στους 6 Έλληνες ηλικίας 18-70 έχει αναπτύξει κλινικά σημαντική ψυχοπαθολογία και ένας στους 12 (600.000) σοβαρή ψυχοπαθολογία. Το 75% του πληθυσμού που εμφανίζει κάποιου είδους ψυχοπαθολογία δεν λαμβάνει θεραπεία για το πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει.
«Δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνεργοι ή όλοι οι άστεγοι αυτοκτονούν, αλλά η οικονομική κρίση και η έλλειψη προοπτικής και ελπίδας για το μέλλον ενεργοποιεί το έλλειμμα ανθεκτικότητας του καθένα και ενεργοποιεί και αυτοκαταστροφικούς μηχανισμούς σαν μοιραίο μέσο επίλυσης αυτής της αντίφασης», τονίζει ο επιστημονικός διευθυντής της ΕΠΑΨΥ κ. Στέλιος Στυλιανίδης. Ο ίδιος διαισθάνεται ότι «η πρόβλεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. για την ανάδειξη της κατάθλιψης ως της πρώτης αιτίας νόσου και επιβάρυνσης ανά την υφήλιο το 2020, θα επισπευστεί στο 2015 υπό την ώθηση μιας Ευρώπης που καταρρέει οικονομικά».
Εμμ. Πολυζόπουλος
Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής
info@psychomed.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου