Το Ε.Σ.Υ. … νοσεί

Μιχάλης Στούκας - protothema.gr

Σαράντα χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Εθνικό Σύστημα Υγείας πνέει τα λοίσθια και… διατηρείται στη ζωή με διαρκείς εμβαλωματικές λύσεις…

Το Ε.Σ.Υ. ιδρύθηκε με τον Νόμο 1397/1983 από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, την καλύτερη, για πολλούς, μεταπολιτευτική ελληνική κυβέρνηση. Η ίδρυση του Ε.Σ.Υ. ήταν μια σπουδαία, για την εποχή μεταρρύθμιση που ξεκίνησε από τον Παρασκευά Αυγερινό και ολοκληρώθηκε από τον Γιώργο Γεννηματά, δύο από τους σημαντικότερους πολιτικούς όχι μόνο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της Ελλάδας τη δεκαετία του 1980. Ο αείμνηστος Γιώργος Γεννηματάς (1939 – 1994), αν δεν είχε φύγει πρόωρα από τη ζωή θα ήταν πιθανότατα ο διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου.

Με το Ε.Σ.Υ. οι υπηρεσίες υγείας παρέχονταν απρόσκοπτα σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση, ενώ βασικό του επίτευγμα ήταν η δημιουργία Κέντρων Υγείας, καθώς και περιφερειακών και νομαρχιακών νοσοκομείων στην Ελλάδα.

Έχουμε φτάσει στο 2023 και αντί όλα αυτά τα χρόνια το Εθνικό Σύστημα Υγείας να βελτιωθεί και να προσαρμοστεί στις σύγχρονες απαιτήσεις έχει αποδιοργανωθεί πλήρως και βρίσκεται σε τραγική κατάσταση. Όλες οι κυβερνήσεις της χώρας μας και όσες/όσοι διετέλεσαν Υπουργοί Υγείας αυτό το διάστημα απέτυχαν παταγωδώς. Με άτολμες ενέργειες, κομματικά κριτήρια στις τοποθετήσεις Διοικητών των νοσοκομείων και έλλειψη οράματος, όχι μόνο δεν έλυσαν προβλήματα, αλλά αντίθετα δημιούργησαν και νέα…

Τελευταία γεγονότα που σχετίζονται με το Ε.Σ.Υ.; Η αποπομπή του Διοικητή του Νοσοκομείου «Αγία Όλγα» από τον Υπουργό Υγείας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη λόγω της άθλιας κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα κτίρια του νοσοκομείου. Ένα κοριτσάκι 3 ετών από το ακριτικό Καστελλόριζο τραυματίστηκε σοβαρά στο χέρι της και μεταφέρθηκε με απόφαση των γονιών της στην Αττάλεια της Τουρκίας για να χειρουργηθεί ,καθώς αν και κλήθηκε ελικόπτερο του ΕΚΑΒ, θα χανόταν πολύτιμος χρόνος. Να ευχηθούμε ολόψυχα περαστικά, όλα να πάνε καλά για τη μικρή Βαλεντίνα και να προσθέσουμε κάτι μελαγχολικό. Το τρίχρονο κοριτσάκι μεταφέρθηκε αρχικά στο «Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας Καστελλόριζου», όπου υπάρχει μόνο μία (!) αγροτική γιατρός, η οποία σε ανοιχτή επικοινωνία με το νοσοκομείο Ρόδου προσπάθησε να δέσει το χέρι της τρίχρονης για να σταματήσει την αιμορραγία.. Αυτό και μόνο το γεγονός, αποτελεί μέγα όνειδος για τους πολιτικούς της χώρας μας.

Ακόμα και ο τελευταίος Έλληνας γνωρίζει σήμερα πόσο μεγάλη στρατηγική σημασία έχει το ακριτικό Καστελλόριζο για την Ελλάδα. Σε τίτλους («Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας Καστελλόριζου») είμαστε άριστοι. Στην ουσία παίρνουμε μηδέν! Δεν θα έπρεπε το Πολυδύναμο Κέντρο Υγείας να είναι στελεχωμένο με περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό; Είναι δυνατόν για τους 600 κατοίκους του νησιού και του επισκέπτες του να υπάρχει μόνο μία αγροτική γιατρός; Κατά τραγική ειρωνεία, η μικρή Βαλεντίνα, την Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2023, μια μέρα πριν τραυματιστεί, βρισκόταν δίπλα στην Υφυπουργό Παιδείας Δόμνα Μιχαηλίδου που εγκαινίασε τον πρώτο παιδικό σταθμό στο Καστελλόριζο (που για όσους δεν γνωρίζουν, λέγεται και Μεγίστη).

Τρίτο περιστατικό των τελευταίων ημερών που δείχνει την ανεπάρκεια και τις τεράστιες ελλείψεις του Ε.Σ.Υ. Δεκατριάχρονη μεταβαίνει με έντονους πόνους στην κοιλιά στο Νοσοκομείο (;) της Νάξου. Ο παιδίατρος που την εξέτασε διέγνωσε χρόνια δυσκοιλιότητα και της χορήγησε κλύσμα. Τελικά, καθώς η 13χρονη καθυστερούσε να βγει από την τουαλέτα, μπήκε εκεί ο γιατρός και είδε έκπληκτος ότι η μικρή είχε γεννήσει! Το μωρό βρισκόταν σε λεκάνη της τουαλέτας ο ομφάλιος λώρος κρεμόταν! Τελικά η 13χρονη μεταφέρθηκε με το μωρό της στο νοσοκομείο Σύρου. Σημαντική λεπτομέρεια: η μικρή δεν υποβλήθηκε σε ακτινογραφία στην κοιλιά πριν γεννήσει, καθώς στο Νοσοκομείο (;) της Νάξου δεν υπήρχε ακτινολόγος.

Αφήνοντας κατά μέρος την κοινωνική διάσταση του ζητήματος, ερχόμαστε στο ιατρικό μέρος. Τρεις γραμμές αν διαβάσει κάποιος καταλαβαίνει άμεσα μερικές παθογένειες του Ε.Σ.Υ. Υποστελεχωμένα Νοσοκομεία (βλ. έλλειψη ακτινολόγου), αλλά και έλλειψη κατάρτισης του προσωπικού (βλ. διάγνωση για χρόνια δυσκοιλιότητα σε έγκυο, λίγο πριν γεννήσει…). Όσο για τις κάκιστες κτιριακές υποδομές που οδήγησαν στην απομάκρυνση του Διοικητή του «Αγία Όλγα», μάλλον ο κύριος Χρυσοχοΐδης δεν έχει επισκεφθεί άλλα δημόσια νοσοκομεία τελευταία και θεωρεί ότι είναι μόνο το «Αγία Όλγα» που έχει ανάλογα προβλήματα... Και βέβαια, το εύκολο και άμεσο μέτρο που θα λάβει, είναι η αντικατάσταση των Διοικητών όλων των νοσοκομείων της χώρας το επόμενο χρονικό διάστημα. Προφανώς αν γίνει αυτό, θεωρεί ότι τα προβλήματα θα λυθούν…

Δυστυχώς, ο κύριος Χρυσοχοΐδης με πολύχρονη θητεία σε διάφορα υπουργεία ακολουθεί την πεπατημένη. Δεν βαραίνει βέβαια αποκλειστικά η ευθύνη τον ίδιο, αλλά συνολικά την κυβέρνηση. Αν και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε πρόσφατα ότι βασική προτεραιότητά του είναι η αναμόρφωση του Ε.Σ.Υ., δεν νομίζουμε ότι θα δούμε κάτι εξαιρετικό. Η αλήθεια είναι ότι οι μεγάλες καταστροφές στη Θεσσαλία από την κακοκαιρία «Daniel» υποχρεώνουν την κυβέρνηση να διαθέσει τεράστια ποσά για την αποκατάσταση των ζημιών περικόπτοντας κονδύλια από άλλους τομείς, όπως η υγεία, αλλά και τα προηγούμενα χρόνια τι έγινε;

Δαπανήθηκαν δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία σίγουρα δεν πήγαν πάντα εκεί που έπρεπε. Από τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας μας λείπουν χιλιάδες γιατροί και νοσηλεύτριες/ νοσηλευτές. Πανάκριβα μηχανήματα παραμένουν αχρησιμοποίητα, καθώς δεν γίνονται προσλήψεις ατόμων που μπορούν να τα χειριστούν. Περιοχές με μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, όπως η Ανατολική Αττική, δεν διαθέτουν νοσοκομείο. Οι τοποθετήσεις των Διοικητών Υγειονομικών Περιφερειών και των Διοικητών των νοσοκομείων γίνονται σχεδόν πάντα με κομματικά κριτήρια.

Πολιτευτές που δεν εκλέγονται είναι οι πρώτοι υποψήφιοι για τοποθέτηση σε αυτές τις νευραλγικές θέσεις. Το ΕΚΑΒ έχει χρόνια προβλήματα και οι βαρύγδουπες εξαγγελίες για «απόκριση» σε 7- 10 λεπτά και ένα ασθενοφόρο ανά 20.000 πολίτες είναι αβέβαιο αν θα υλοποιηθούν. Ο Στρατός αποτελεί «δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού» και για το Ε.Σ.Υ. Οπλίτες που υπηρετούν τη θητεία τους στελεχώνουν αγροτικά ιατρεία, κυρίως σε δυσπρόσιτες περιοχές. Στρατιώτες-γιατροί, στρατιώτες-πυροσβέστες, στρατιώτες-διασώστες από κακοκαιρίες κλπ. Και την ίδια ώρα που ξοδεύονται αλόγιστα ποσά για την περίθαλψη ασθενών στα δημόσια νοσοκομεία και τη φαρμακευτική κάλυψη των ασφαλισμένων, το κράτος, σαν επαίτης, ζητά χορηγίες και δωρεές.

Πραγματικά, υπάρχουν ιδιώτες όπως η αείμνηστη Μαριάννα Βαρδινογιάννη, η κυρία Μαριάννα Λάτση, το Ίδρυμα Σταύρου Νιάρχου, το Ίδρυμα Αλέξανδρου Ωνάση και άλλοι, που έχουν προσφέρει πάρα πολλά. Οι δωρεές όμως αυτές, θα πρέπει, κατά την άποψή μας, να λειτουργούν επικουρικά στο Ε.Σ.Υ. και όχι να περιμένει το κράτος να λειτουργήσει το Ε.Σ.Υ. με δωρεές και χορηγίες…

Το Ε.Σ.Υ. το 2023 καταλαμβάνει την 41η θέση στην παγκόσμια κατάταξη των Εθνικών Συστημάτων Υγείας ανάμεσα σε 167 χώρες. Η Τουρκία, στην ίδια κατάταξη καταλαμβάνει την 63η θέση, η Βουλγαρία την 65η, η Αλβανία την 66η, η Ρουμανία την 72η, η «Βόρεια Μακεδονία» την 74η και η Σερβία την 80η. Πρώτη στον σχετικό κατάλογο είναι η Σιγκαπούρη, ενώ κορυφαία ευρωπαϊκή χώρα είναι η Νορβηγία (7η θέση). Εντύπωση προκαλεί η χαμηλή κατάταξη των Η.Π.Α. (69η θέση) και της Ρωσίας (84η θέση) (πηγή: statista.com).

Δεν χρειάζεται βέβαια να καταφύγει κάποιος σε διεθνείς στατιστικές για να αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με το Ε.Σ.Υ. Μια εφημερία δημόσιου νοσοκομείου είναι πραγματικό μαρτύριο όχι μόνο για γιατρούς και νοσηλευτές, αλλά και για όσες και όσους έχουν την ατυχία να καταφύγουν σε αυτό. Ανάμεσα σε όσους έχουν πραγματικά ανάγκη εξέτασης ή νοσηλείας παρεισφρύουν αγεληδόν Ρομά και αλλοδαποί, ιδιαίτερα απαιτητικοί, συνήθως χωρίς να έχουν πληρώσει ούτε μισό ευρώ για ασφάλιση και δημιουργούν προβλήματα.

Γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό παρά τις υπεράνθρωπες και φιλότιμες προσπάθειες, δεν μπορούν να ανταποκριθούν πάντα με επιτυχία στα δύσκολα καθήκοντά τους. Και δυστυχώς, το ιατρικό λάθος μπορεί κάποιες φορές να στοιχίσει μια ανθρώπινη ζωή. Χιλιάδες γιατροί βρίσκονται κάθε χρόνο κατηγορούμενοι στα δικαστήρια για ιατρική αμέλεια, αντιμετωπίζοντας μηνύσεις και αγωγές. Οι ειδικότητες που κατηγορούνται περισσότερο είναι: γυναικολόγοι, χειρούργοι, αναισθησιολόγοι, επειγοντολόγοι και ακτινολόγοι. Η κόπωση και η εξάντληση γιατρών και νοσηλευτών και η έλλειψη ιατρικών πρωτοκόλλων σε κάποιες ιατρικές ειδικότητες, δεν είναι άμοιρες ευθυνών για τα λάθη.