«Προμήθειες ελληνικών νοσοκομείων: ο αδύναμος κρίκος του ΕΣΥ»

Newsroom Healthmag.gr

Ο γενικός διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Υγείας παραθέτει στο βιβλίο του 35 χρόνια εμπειρίας πάνω στα προβλήματα του δημόσιου συστήματος υγείας και των προμηθειών του

Επιτακτική είναι η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα διοίκησης, λειτουργίας, εφοδιασμού και αποζημιώσεων νοσοκομείων, καθώς το σύστημα υγείας πάσχει από την αρχή μέχρι το τέλος. Απορροφά διεθνώς πόρους που υπολογίζονται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο σε 10% με 15% του ΑΕΠ ετησίως.

Τα μεγάλα ελλείμματα που έχουν κάνει την εμφάνισή τους ήδη από τη δεκαετία του 1980, επιβάλλουν άμεση αλλαγή του εθνικού συστήματος υγείας, στη βάση συγκεκριμένων προτάσεων που έχουν ήδη κατατεθεί και είναι εύκολο να εφαρμοστούν. 

Τα παραπάνω επισημάνθηκαν κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης στο Αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), όπου παρουσιάστηκε από τις Εκδόσεις Financial Forum το βιβλίο του Γενικού Δ/ντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας Δρ Θεόδωρου Α. Κοματά, με τίτλο: «Προμήθειεςελληνικών νοσοκομείων: ο αδύναμος κρίκος του Ε.Σ.Υ.».

Ο Δρ Κοματάς ως Επιτελικό Στέλεχος του Υπουργείου Υγείας, από το 1984 μέχρι σήμερα, έχει ζήσει από κοντά τις αδυναμίες του συστήματος προμηθειών στα δημόσια νοσοκομεία. Στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής, που εκπονήθηκε στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διερεύνησε τις λογιστικές, διοικητικές και οργανωτικές πτυχές στις διαδικασίες προμηθειών των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας μας. Από την ποσοτική επεξεργασία των απαντήσεων στα ερευνητικά ερωτήματα που έθεσε, προέκυψαν σημαντικά ευρήματα. 

Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ως προς τον προγραμματισμό των προμηθειών, την αλληλεπίδραση προμηθειών - προϋπολογισμού, τη διαδικασία προμηθειών, τη διαδικασία διαγωνισμών, τις συμβάσεις με τους προμηθευτές, τη λειτουργία των διαχειρίσεων, την αποθήκευση και διάθεση των αγαθών, τον έλεγχο των διαδικασιών των προμηθειών, την επίδραση της κατηγοριοποίησης των νοσοκομείων, αναδεικνύουν τους παράγοντες που ευθύνονται για τις στρεβλώσεις στη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας των ελληνικών νοσοκομείων, οι οποίες, με τη σειρά τους, οδηγούν στη διόγκωση των ελλειμμάτων τους.

Ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και πρώην υπουργός Υγείας, καθηγητής Μελέτιος - Αθανάσιος Κ. Δημόπουλος, κατά την προσφώνησή του αναφέρθηκε με λίγα λόγια στο βιογραφικό του κ. Κοματά και εξήρε το πόνημά του και τις θεσμικές παρεμβάσεις που προτείνει στο βιβλίο του, προς την κατεύθυνση ενός αποδοτικότερου και λειτουργικότερου εθνικού συστήματος υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των συγκεκριμένων προτάσεων, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι η πλήρης κατανόηση, από το πολιτικό δυναμικό της χώρας, ότι η εφοδιαστική αλυσίδα των νοσοκομείων λειτουργεί σήμερα αποσπασματικά, χωρίς πολιτική καθοδήγηση, χωρίς στρατηγική σε επίπεδο εθνικής και διεθνούς αγοράς και, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, πληρώνοντας υπερκοστολογήσεις και χωρίς κανένα αναπτυξιακό στοιχείο.

Ο Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων & πρώην υπουργός Υγείας, κ. Νικήτας Κακλαμάνης, στον χαιρετισμό του, υπογράμμισε κατ’ αρχάς ότι «θέλει θάρρος να αποφασίσει κάποιος να αγγίξει το εύθραυστο θέμα των προμηθειών. Και αν κάποιος μπορεί να το πράξει αυτό με αντικειμενικό βλέμμα, επιστημονική ακρίβεια και επαγγελματική ευσυνειδησία είναι ο Θεόδωρος Κοματάς. Ακούραστος και ακάματος εργάτης της δημόσιας διοίκησης, με την καθημερινή του δράση, πέρα από τη συμβολή στην αντιμετώπιση σημαντικών ζητημάτων, αναβαθμίζει τον ρόλο του δημόσιου λειτουργού».

Ο Αντιπρόεδρος της Βουλής χαρακτήρισε τις προτάσεις του συγγραφέα μελετημένες και ρεαλιστικές, επισημαίνοντας ότι, για να επιτευχθεί συνολική αλλαγή του συστήματος υγείας, απαιτείται το πολιτικό προσωπικό να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες του τομέα. «Εκτιμώ πως οι σημειώσεις που βρίσκονται μέσα σε αυτό το βιβλίο μπορούν να αποτελέσουν έναν ιδιαίτερα χρήσιμο οδηγό, τόσο για την κατανόηση όσο και για την εφαρμογή του πολύπαθου συστήματος προμηθειών στο ΕΣΥ. Η μελέτη αυτή έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό που υπάρχει στην εγχώρια βιβλιογραφία, υιοθετώντας θέσεις και τεχνογνωσίες προσαρμοσμένες στην ιδιαιτερότητα της ελληνικής γραφειοκρατίας», υπογράμμισε ο κ. Κακλαμάνης.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Νίκος Μανιός, επεσήμανε ότι οι προμήθειες δεν είναι ο μόνος αδύναμος κρίκος του Συστήματος Υγείας. «Όλη η αλυσίδα που υπάρχει γύρω από τον χώρο που λέγεται δαπάνη για την υγεία είναι ένας πολύ αδύναμος κρίκος». Αυτό το πολυδαίδαλο, γραφειοκρατικό και πολυδάπανο, όπως το χαρακτήρισε, σύστημα «κάνει πιο εύκολη τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και είναι βασικό στοιχείο της κρίσης που περάσαμε». «Αν δεν τελειώσει, θα τελειώσουμε εμείς σαν χώρα», υπογράμμισε, επισημαίνοντας και αυτός την ανάγκη να υπάρξει μια οργανωμένη διαδικασία όσον αφορά τις προμήθειες, να αντιμετωπιστούν οι υπερκοστολογήσεις και να καθιερωθούν νέα ιατρικά πρωτόκολλα. Αναφερόμενος, τέλος, στον κ. Κοματά προέτρεψε να «γίνει η μελέτη του ένα παράδειγμα, εντός και εκτός υπουργείου, για να δούμε προς τα πού θα πορευτούμε. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλο χάσιμο χρόνου. Οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, ώστε να εφαρμόσουν τις αλλαγές που προτείνουν οι ειδικοί».

Ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Υφαντόπουλος, ο οποίος προλογίζει το βιβλίο του Δρ. Κοματά, αναφέρθηκε στην πλούσια πορεία του συγγραφέα, ως Επιτελικό Στέλεχος του Υπουργείου Υγείας από το 1984, για να σταθεί στο γεγονός ότι ως Γενικός Δ/ντής Οικονομικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας στα χρόνια των μνημονίων αντιμετώπισε την Τρόικα και τον περίφημο Giuseppe Carone. Στη συνέχεια, προχώρησε σε μία συνοπτική παρουσίαση του βιβλίου του Δρ. Κοματά, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα και τις αδυναμίες που εντοπίζει ο συγγραφέας, τη μεθοδολογία που ακολούθησε και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε, για να τονίσει εν κατακλείδι ότι «με το βιβλίο αυτό ο συγγραφέας συμβάλλει στην κατανόηση των παθογενειών του συστήματος και διαμορφώνει κάποιες ουσιαστικές εναλλακτικές προτάσεις, ενώ απευθύνει μια “πρόσκληση στα όπλα” στα πανεπιστήμια, στη διοίκηση των νοσοκομείων και στην πολιτική εξουσία, προκειμένου από κοινού να βρεθούν λύσεις».

Ο καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιλτιάδης Νεκτάριος, επεσήμανε στον χαιρετισμό του ότι τα προβλήματα στον χώρο της υγείας μας απασχολούν περισσότερο λόγω της ειδικής φύσης του συγκεκριμένου τομέα και του όγκου των πόρων που απορροφούν. Όπως ανέφερε, «οι πόροι αυτοί υπολογίζονται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο σε 10% με 15% του ΑΕΠ ετησίως. Παράλληλα, η υγεία είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης παγκοσμίως και αυτό εξηγεί και την έντονη πολιτική ανάμειξη». Αυτή, σύμφωνα με τον κ. Νεκτάριο, αποτελεί τη βάση των προβλημάτων. 

Ο κ. Νεκτάριος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι τα ήδη μεγάλα προβλήματα του συστήματος υγείας θα διογκωθούν περαιτέρω μέχρι το 2030, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Σύμφωνα με τον ίδιο, αναγκαία συνθήκη, για να λυθεί το πρόβλημα, είναι να δημιουργηθούν σύγχρονες δομές οργάνωσης και λειτουργίας, που θα επιτρέπουν στον Έλληνα φορολογούμενο να ασκεί έλεγχο στις διοικήσεις, και να περιοριστούν οι πολιτικές παρεμβάσεις των εκάστοτε κυβερνώντων. Ικανή συνθήκη είναι να εγκατασταθούν στα νοσοκομεία συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης, που θα υποχρεώνουν τις διοικήσεις να λογοδοτούν. «Αυτά δεν είναι αόριστες αρχές. Το πώς υλοποιείται η εταιρική διακυβέρνηση είναι μια πάρα πολύ συγκεκριμένη διαδικασία που εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις κυρίως του ιδιωτικού τομέα, η οποία περιορίζει σημαντικά τις διοικήσεις από το να επηρεάζουν αρνητικά τα συμφέροντα των μετόχων προς ίδιον όφελος».

Την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σύστημα διοίκησης, λειτουργίας, εφοδιασμού και αποζημιώσεων νοσοκομείων επεσήμανε κατά την αντιφώνησή του ο συγγραφέας Δρ Κοματάς, τονίζοντας ότι το σύστημα υγείας πάσχει από την αρχή μέχρι το τέλος. 

Τα μεγάλα ελλείμματα που έχουν κάνει την εμφάνισή τους ήδη από τη δεκαετία του 1980, επιβάλλουν άμεση αλλαγή του εθνικού συστήματος υγείας, πράγμα που όπως ανέφερε ο Δρ Κοματάς έχει θέσει επανειλημμένα στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου, καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις, οι οποίες θεωρεί ότι είναι εύκολο να εφαρμοστούν. 

“Κρυφό χαρτί”, σύμφωνα με τον ίδιο, για να προχωρήσουν οι απαιτούμενες αλλαγές, είναι το ίδιο το ανθρώπινο δυναμικό του Υπουργείου Υγείας. «Υπάρχουν πάρα πολύ καλοί δημόσιοι υπάλληλοι, γνώστες των αντικειμένων, οι οποίοι δυστυχώς δεν αφήνονται να λειτουργήσουν, και υπάρχουν και άχρηστοι υπάλληλοι που λειτουργούν με την ευλογία κάποιων πολιτικών και κωλυσιεργούν», είπε χαρακτηριστικά, για να προσθέσει: «Εμείς οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν ακούμε ποτέ καλά λόγια από τους πολιτικούς μας προϊσταμένους, μόνο άσχημα λόγια σε περίπτωση αποτυχίας. Αυτός ήταν ο ένας λόγος που τόλμησα και έγραψα αυτό το βιβλίο. Ο άλλος ήταν επειδή διανύω το 35ο έτος της υπηρεσιακής μου καριέρας και θέλω να αφήσω παρακαταθήκη και υποθήκη στους νεότερους συναδέλφους μου στο Υπουργείο, για να πάει μπροστά το θέμα της δημόσιας υγείας».

Την εκδήλωση συντόνισε ο Εκδότης - Δημοσιογράφος, κ. Δημήτρης Ρουχωτάς, ο οποίος σχολίασε: «Η Ελλάδα έχει ραχοκοκαλιά και αυτή είναι οι δημόσιοι λειτουργοί. Εάν οι πολιτικοί ταγοί, που έρχονται και παρέρχονται, ακούνε τα διαμάντια των δημόσιων λειτουργών, ίσως αυτή η χώρα μπορέσει να σηκωθεί και να σταθεί στα πόδια της».

Την παρουσίαση του βιβλίου, μεταξύ πολλών άλλων, παρακολούθησαν οι πρώην υπουργοί Υγείας, κ.κ. Μ. Βορίδης και Χρ. Κίττας, πολιτικοί, διοικητές νοσοκομείων, πρώην και νυν συνάδελφοι και συνεργάτες του συγγραφέα.