Ένα όλο και πιο σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας μετακυλύεται άμεσα στις τσέπες των ασφαλισμένων, με αποτέλεσμα να γινόμαστε σήμερα μάρτυρες της σταδιακής αποασφάλισης της πρωτοβάθμιας φροντίδας Υγείας στη χώρα μας. Αυτό τονίζει μεταξύ άλλων σήμερα στην "Αυγή" ο επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κυριάκος Σουλιώτης, ο οποίος προτείνει, μεταξύ άλλων, ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) να χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη γενική φορολογία και όχι από τις αμφίβολες ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων.
* Κύριε καθηγητά, σε πρόσφατη ομιλία σας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών κάνατε λόγο για παρατηρούμενη σταδιακή αποασφάλιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Σε τι συνίσταται αυτή η αποασφάλιση; Με ποιον τρόπο λαμβάνει χώρα;
Η διαπίστωσή μου αυτή είναι στη βάση πρόσφατων ερευνητικών ευρημάτων. Συνίσταται δε στην «επιλογή» των πολιτών, σε ποσοστό μάλιστα μεγαλύτερο του 40%, να χρηματοδοτούν οι ίδιοι πρωτοβάθμιες φροντίδες υγείας, καθώς, οποιαδήποτε άλλη επιλογή σημαίνει υψηλό κόστος χρόνου. Η πραγματικότητα αυτή είναι σε πλήρη αντίθεση με το αρχικό σκεπτικό της δημιουργίας ενός ενιαίου ασφαλιστικού σχήματος, το οποίο, μεταξύ άλλων αποσκοπούσε -και σε κάποιο βαθμό πέτυχε- μια διεύρυνση των επιλογών των πολιτών. Ωστόσο, η συνέχεια, με τον περιορισμό του αριθμού των συμβεβλημένων ιατρών και την αδυναμία των ίδιων δομών του Οργανισμού να απορροφήσουν τη σχετική ζήτηση, χαρακτηρίζεται από μια μετακύλυση σημαντικού μέρους του χρηματοδοτικού βάρους για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στους ασφαλισμένους.
* Εάν ισχύουν οι διαπιστώσεις σας περί της σταδιακής αποασφάλισης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, πώς είναι δυνατόν να προχωρήσει το δεύτερο στάδιο της ανάπτυξης του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), το οποίο προβλέπει την ένταξη των πολυιατρείων του ΙΚΑ στο ΕΣΥ και τη μετατροπή του Οργανισμού σε αποκλειστικό αγοραστή υπηρεσιών υγείας;
Η επιλογή αυτή, την οποία έχω υποστηρίξει από την αρχή της λειτουργίας του νέου οργανισμού, μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος που προανέφερα, προκειμένου να καλυφθεί μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης από τις μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας του ΙΚΑ που τώρα εποπτεύονται από τον ΕΟΠΥΥ. Σήμερα, σε αυτές απευθύνεται μόνο το 15% περίπου του ασφαλιστικού πληθυσμού, ενώ μέχρι το 2011 κάλυπταν πάνω από το 55%. Βέβαια, πρέπει να αναφερθεί ότι με τα δεδομένα εκείνα υπήρχαν σημαντικές καθυστερήσεις στον προγραμματισμό των ιατρικών επισκέψεων, που σήμερα δεν παρατηρούνται. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό, τη συνένωση δηλαδή των δυνάμεων του Δημοσίου (ΕΣΥ και ΕΟΠΥΥ), δημιουργείται ένα ισχυρό «αντίπαλο δέος» απέναντι στην πιο δαπανηρή νοσοκομειακή περίθαλψη. Ωστόσο, είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί η διεύρυνση της χρονικής διαθεσιμότητας των δομών, καθώς πρωτοβάθμια φροντίδα με χρονικούς περιορισμούς δεν νοείται κατά την άποψή μου. Προσωπικά θα προτιμούσα ένα σύστημα με λιγότερα σημεία παροχής, τα οποία θα λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως από ένα εκτεταμένο πλέγμα, το οποίο, μετά τις απογευματινές ώρες, ωθεί τον πολίτη είτε στον ιδιωτικό τομέα είτε στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ.
* Κύριε καθηγητά, πού οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, αυτή η επιμονή της κυβέρνησης στη δραματική υποχρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ; Δεν είναι πολύ αντιφατικό να δημιουργείται ένας ενιαίος φορέας υγείας και, την ίδια στιγμή, αυτός ο φορέας να μην ενισχύεται επαρκώς οικονομικά;
Πολύ φοβάμαι ότι η υποχρηματοδότηση δεν συνιστά επιλογή. Είναι το αποτέλεσμα της γενικότερης οικονομικής κατάστασης και των ραγδαίων μετασχηματισμών που έχουν συντελεστεί στην αγορά εργασίας. Αυτά βέβαια είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών... Έχω ξαναπεί ότι το οικονομικό πρόβλημα του ΕΟΠΥΥ είναι το άθροισμα των προβλημάτων των επιμέρους ταμείων όπως αυτά είχαν αντιμετωπιστεί στο παρελθόν. Πληρώνουμε τις συνέπειες της υπερβολής της προηγούμενης δεκαετίας, πολύ φοβάμαι όμως με μια νέα υπερβολή. Από την άλλη, η διαρκής συρρίκνωση του ΑΕΠ και η υπερεκτίμηση των ασφαλιστικών εισφορών, παρά τις προδιαγεγραμένες τάσεις στην απασχόληση και στο επίπεδο των μισθών, προκάλεσαν νέα ελλείμματα, παρά την αξιοσημείωτη προσαρμογή των δαπανών. Πάντως όταν οι πόροι είναι λίγοι, αυτόματα τίθεται θέμα προτεραιοτήτων. Σύμφωνα με τη δική μου οπτική -και πολύ πιθανά και της κοινωνίας- η Υγεία αποτελεί πρώτιστη κοινωνική προτεραιότητα. Άρα και πολιτική. Συνεπώς, το ζητούμενο είναι ένας συνδυασμός των μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας με τα απαραίτητα στοιχεία κοινωνικής δικαιοσύνης. Είναι εφικτό. Φτάνει να είμαστε διατεθειμένοι να λειτουργήσουμε αναδιανεμητικά, συνδέοντας επί παραδείγματι το οικονομικό βάρος του συστήματος υγείας με τις οικονομικές δυνατότητες του καθενός.
* Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την εξέλιξη των οικονομικών του ΕΟΠΥΥ το 2013; Θα είναι το τρέχον έτος αυτό στο οποίο θα αντιμετωπίσουμε το ολοκληρωτικό αδιέξοδο του Οργανισμού;
Όλα εξαρτώνται από τη γενικότερη πορεία της οικονομίας. Φυσικά, η σωστή διαχείριση πρέπει να θεωρείται αυτονόητη. Ίσως βέβαια απαιτηθεί μια πρόσθετη δέσμη πόρων, π.χ. με ειδική φορολογία σε προϊόντα των οποίων η κατανάλωση συνιστά παράγοντα κινδύνου για την Υγεία. Επιπλέον, ο Οργανισμός πρέπει να απαλλαγεί από το τεράστιο συσσωρευμένο χρέος που κληρονόμησε, η κάλυψη του οποίου καθυστέρησε για λόγους που δεν συνδέονται με τον ΕΟΠΥΥ. Αυτό θα ενδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση του ΕΟΠΥΥ και ίσως να βοηθήσει στην επίτευξη συμφωνιών, π.χ. στη βάση του όγκου των υπηρεσιών, του θεραπευτικού αποτελέσματος κ.λπ. Να σημειώσω ότι αυτές οι πρακτικές είναι ευρέως διαδεδομένες στο εξωτερικό.
* Εάν σας ζητούσε κανείς να διατυπώσετε μερικές διορθωτικές κινήσεις προκειμένου να αναστραφεί η αποασφάλιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και να μη βρει τοίχο ο ΕΟΠΥΥ, ποιες προτάσεις θα καταθέτατε;
Έχω εδώ και καιρό τοποθετηθεί επί του θέματος. Πρώτος στόχος είναι η αλλαγή του χρηματοδοτικού υποδείγματος. Ίσως η αποκλειστική κάλυψη των πόρων του ΕΟΠΥΥ από τη φορολογία, με το σκεπτικό ότι η σύνδεση της υγειονομικής περίθαλψης με την απασχόληση σε μια χώρα με τέτοιο ποσοστό ανεργίας μπορεί να εντείνει επικίνδυνα τα εμπόδια πρόσβασης των ασθενών στις υπηρεσίες υγείας. Κάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει προσεκτικούς υπολογισμούς, καθώς τα φορολογικά έσοδα περιορίζονται διαρκώς. Στο ίδιο πνεύμα έχω προτείνει από το 2010 την «προαγορά» υπηρεσιών του ΕΣΥ από την κοινωνική ασφάλιση, με συγκεκριμένο, προσδιορισμένο εκ των προτέρων προϋπολογισμό, ο οποίος θα περνά στο σκέλος της προσφοράς (ΥΠΕ, Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας) χωρίς καθυστέρηση, αλλά και χωρίς περιθώρια υπερβάσεων. Για την κλιμακωτή και σύμφωνη με το εισόδημα συμμετοχή των πολιτών στο κόστος των υπηρεσιών υγείας διατύπωσα ήδη την υποστήριξή μου. Ακόμη, οι συμφωνίες με τις κλιμακωτές εκπτώσεις, οι οποίες έγιναν με τα διαγνωστικά κέντρα και είχαν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των ακριβών απεικονιστικών πράξεων πρέπει κατά τη γνώμη μου να επεκταθούν σε όλες τις κατηγορίες φροντίδων υγείας. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να υιοθετηθεί μια πολιτική αντικινήτρων για την προκλητή ζήτηση και κινήτρων για την πειθαρχία σε προϋπολογισμούς. Επίσης, η διαμόρφωση ενός σχετικά αυτόνομου δημόσιου δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μπορεί να αποτελέσει τον καλύτερο «σύμμαχο» του ΕΟΠΥΥ, προκειμένου να μην παράγει νέα ελλείμματα το 2013. Όλα αυτά πρέπει βέβαια να γίνουν άμεσα, καθώς, δυστυχώς, η εμπειρία του παρελθόντος έχει δείξει ότι στην πολιτική υγείας η αδράνεια συνιστά σπατάλη με τεράστιες δημοσιονομικές και όχι μόνο συνέπειες.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ
ΑΥΓΗ
- Posted using BlogPress from my iPad
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου