Μπορεί να αλλάξει ο Τραμπ την Υγεία στην Ελλάδα;

Αιμίλιος Νεγκής - Virus.com.gr

Μπορεί να τίθεται τέτοιο ερώτημα; Τι σχέση μπορεί να έχει ο Τραμπ με το ελληνικό σύστημα υγείας; Και όμως. Μπορεί και να έχει. Όσοι πάντως περιμένουν να τα βάλει με τις ισχυρές φαρμακοβιομηχανίες – ακόμη και αν το κάνει – γιατί πιστεύουν ότι αυτό θα ωφελήσει εμάς;

Αφορμή για το σημερινό μου άρθρο δόθηκε από έναν… Συριζαίο. Ναι κάνω παρέα και με τέτοιους. Επικοινώνησε μαζί μου λίγες μέρες μετά τη νίκη του Τραμπ, πανηγυρίζοντας ότι χάρη στον Τραμπ θα γυρίσει ο τροχός, θα τα βάλει με τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και θα μειώσει τις τιμές των φαρμάκων. Και έτσι, θα ξεκινήσει ένα ντόμινο, που θα ωφεληθούμε και εμείς…

Το πρώτο σχόλιο που έχω να κάνω είναι ότι «ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται». Επί δύο χρόνια, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κάνει πρακτικά τίποτε για να κάνει διαπραγματεύσεις με τις φαρμακοβιομηχανίες για να μειώσει το κόστος των νέων, ακριβών θεραπειών.

Μακάρι να ήταν έτσι απλά τα πράγματα. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική και οι αποφάσεις του νέου Αμερικανού προέδρου στο χώρο της υγείας μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες – πιθανόν και πολύ αρνητικές για εμάς…

Εξηγούμαι. Ο Τραμπ έχει δηλώσει προεκλογικώς ότι θα «ξηλώσει» τη μεταρρύθμιση του προέδρου Ομπάμα στην υγεία, το γνωστό και ως Obama Care. Το πρόγραμμα αυτό είχε ως στόχο να παρέχει φροντίδα σε εκατ. ανασφάλιστους Αμερικανούς με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση και διαχείριση. Στο σημείο αυτό πρέπει να δώσουμε μερικά στοιχεία για το Αμερικανικό σύστημα υγείας, ώστε να ξέρουμε για τι μιλάμε.

Το Αμερικανικό ΕΣΥ

Θα μπορούσα απλώς να πω ότι αμερικανικό ΕΣΥ δεν υπάρχει και να σας δώσω πλήρη εικόνα. Οι ΗΠΑ είναι η μοναδική χώρα του Δυτικού Κόσμου που δεν διαθέτει καθολικό σύστημα ασφάλισης υγείας. Δημόσια ασφάλιση υγείας υπήρχε μέχρι τη μεταρρύθμιση Obama αλλά ήταν υποτυπώδης και απευθύνονταν σε μικρό αριθμό ατόμων (ηλικιωμένους, ανάπηρους, παιδιά, βετεράνους, άπορους).

Πιο γνωστά είναι δύο προγράμματα: Το Medicare για τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών, και το Medicaid για τους φτωχούς. Αυτά καθιερώθηκαν το 1965 από τον πρόεδρο Λίντον Τζόνσον. Για παράδειγμα το Medicare προσφέρει φροντίδα σε 40 εκατ. ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία και έχει 4 επίπεδα ασφάλισης.

Και όμως, οι ΗΠΑ είναι η χώρα που δαπανά τα περισσότερα χρήματα παγκοσμίως για την υγεία: περίπου 16% του ΑΕΠ. Ήτοι περίπου 2,5 τρις δολάρια! Την ίδια ώρα, όλες οι υπόλοιπες Δυτικές χώρες είναι γύρω στο 8-10%.

Βέβαια, οι Αμερικανοί, ενώ ξοδεύουν περισσότερα στην ιατρική περίθαλψη, έχουν λιγότερο υγιή πληθυσμό, με περισσότερα κρούσματα διαβήτη, παχυσαρκίας και καρδιοπαθειών από κάθε άλλη ανεπτυγμένη χώρα. Ουκ των τω πολλώ το ευ…

Όπως είπαμε, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και κυριαρχεί η ιδιωτική ασφάλιση. Σε αντίθεση με πολλές χώρες στον υπόλοιπο κόσμο, το κόστος της ιατρικής φροντίδας επιβαρύνει τον πολίτη/ασθενή. Στην πράξη, η πλειοψηφία των πολιτών των ΗΠΑ διαθέτει ιδιωτική ασφάλεια για να καλυφθεί σε περίπτωση που χρειαστεί ιατρική περίθαλψη.

Εκτιμάται ότι το 84% των πολιτών έχουν κάποιου είδους ασφάλιση, από τους οποίους το 60% ασφαλίζονται από τον εργοδότη, το 9% έχουν ατομική ασφάλιση και το 27% ασφαλίζονται από διάφορα κυβερνητικά προγράμματα.

Όμως, το κοινωνικό πρόβλημα ήταν ότι στην πλουσιότερη χώρα του πλανήτη, η οποία μάλιστα δαπανούσε τα περισσότερα χρήματα για την υγεία, το 16% του πληθυσμού, ήτοι περίπου 48 εκατ. άνθρωποι Αμερικανοί δεν είχαν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη! Δηλαδή, ένας στους έξι Αμερικανούς. Πρόκειται για πολίτες, οι οποίοι:

δεν είναι ασφαλισμένοι από τους εργοδότες τους

ούτε αρκετά εύποροι για να αγοράσουν ατομικό συμβόλαιο ασφάλισης

ούτε και τόσο φτωχοί ώστε να ενταχθούν σε κάποιο από τα δημόσια προγράμματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Obama Care

Οι ρυθμίσεις που πέρασε το 2010 ο Ομπάμα προβλέπουν ανάμεσα στα άλλα δύο βασικά πράγματα:

όλοι οι πολίτες θα ασφαλίζονται υποχρεωτικά, είτε ατομικά είτε μέσω της εργασίας τους.

Εταιρείες με προσωπικό 50 ατόμων και άνω, θα υποχρεούνται να ασφαλίζουν τους εργαζόμενούς τους, ενώ προβλέπονται πρόστιμα για όσους δεν συμμορφωθούν, εργοδότες και ιδιώτες.

Παράλληλα, θεσπίστηκαν αυστηρότεροι κανόνες για τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, οι οποίες είχαν τη δυνατότητα να απορρίπτουν «πελάτες» που έπασχαν από χρόνιες ασθένειες ή να ακυρώνουν ασφαλιστικά συμβόλαια σε περιπτώσεις ξαφνικής σοβαρής ασθένειας.

Η μεταρρύθμιση Ομπάμα είχε πολλές αντιδράσεις τόσο από επιχειρήσεις, που ασχολούνται με τον τομέα της υγείας, αλλά και από πολλούς συντηρητικούς Αμερικανούς, οι οποίοι τη θεώρησαν επίθεση στο ιερό δικαίωμα της ατομικής ελευθερίας. Με πολύ απλά λόγια, το πολιτικό πρόβλημα ήταν ότι οι υπόλοιποι δεν ήθελαν να επιβαρυνθούν οικονομικά για το κόστος περίθαλψης των ανασφάλιστων.

Ο νόμος ψηφίστηκε το 2010, αλλά η μεταρρύθμιση πέρασε δια πυρός και σιδήρου και πολλές ρυθμίσεις άλλαξαν ή κόπηκαν τελείως γιατί κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Τελικά, τέθηκε σε εφαρμογή με καθυστέρηση την 1-4-2014 και καλύφθηκαν περίπου 7 εκατ. πολίτες.

Το κόστος που του Obamacare για κάθε ασφαλισμένο είναι περίπου 100 δολάρια τον μήνα και προσφέρεται μεγαλύτερη ασφαλιστική κάλυψη από τα αντίστοιχα ιδιωτικά, όπως ίσχυαν μέχρι πρότινος. Σημαντικό είναι ακόμη ότι καλύπτουν και πολίτες που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.

Ο Τραμπ

Αμέσως, αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα για την μείωση των κανονιστικών επιβαρύνσεων που συνδέονται με το Obamacare. Πάντως, το Αμερικανικό Κογκρέσο είναι εκείνο που καθορίζει την διαδικασία που θα καταργήσει ή θα αντικαταστήσει το πρόγραμμα Obamacare.

Αυτό λίγο μας αφορά. Τι ακριβώς θα γίνει, πώς και ποιες θα είναι οι αντιδράσεις και συνέπειες θα φανούν μέσα στους επόμενους μήνες. Εικάζω ότι δεν είναι δυνατόν να καταργηθεί πλήρως το πρόγραμμα, καθώς καλύπτει πραγματικές ανάγκες όπως έδειξε και η κρίση του 2008 στις ΗΠΑ.

Άλλο είναι εκείνο που μας ενδιαφέρει και με πήρε ο φίλος μου ο Συριζαίος. Ο Τραμπ έκανε δηλώσεις ότι θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τις φαρμακοβιομηχανίες για να πετύχει καλύτερες τιμές στο πρόγραμμα Medicare. Μάλιστα, είπε ότι εκτιμά πως είναι σε θέση να μειώσει κατά 300 εκατ. δολάρια το σχετικό κόστος!

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω ότι οι ΗΠΑ έχουν τις πιο υψηλές τιμές στα φάρμακα και η αγορά φαρμάκων στην Αμερική αντιπροσωπεύει περίπου το 50% της παγκόσμιας αγοράς φαρμάκων, η οποία ανέρχεται περίπου σε 1,5 τρις δολάρια…

Είναι αλήθεια ότι, τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκινήσει μεγάλη συζήτηση και στις ΗΠΑ για το υπέρογκο κόστος των νέων φαρμάκων, όπως ογκολογικών, ηπατίτιδας C, βιολογικών κ.ο.κ. Το ίδιο συμβαίνει φυσικά και στην Ευρώπη και φυσικά και στη χώρα μας.

Ο Συριζαίος φίλος μου λοιπόν ήταν χαρούμενος που ο Τραμπ θα τα έβαζε με τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και θα έριχνε τις τιμές στις ΗΠΑ. Πιστεύει ότι αν πετύχει ο Τραμπ θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες και ως ντόμινο τα οφέλη θα φθάσουν και σε μας.

Ωραίο ακούγεται. Δυστυχώς, εγώ όχι μόνο δεν γεμίζω ελπίδες, αλλά αντιθέτως φοβάμαι. Διότι αν πέσουν οι τιμές στην Αμερική, τότε όχι μόνο δεν αυξάνονται οι πιθανότητες να πέσουν στην Ελλάδα, αλλά μειώνονται.

Ας μην είμαστε αφελείς. Για να μπορούν οι μεγάλες φαρμακευτικές να πωλούν φθηνά κάποια φάρμακα στην Ελλάδα, πρέπει να πωλούν ακριβά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αν χάσουν εκεί, από κάπου πρέπει να βγάλουν τα σπασμένα… Γι’ αυτό, ναι μπορεί ο Τραμπ να αλλάξει τα πράγματα στην Υγεία της Ελλάδας. Αλλά ίσως μόνο προς το χειρότερο…