Τεχνητή νοημοσύνη και υγεία: Ο γιατρός της Google, τo ψηφιακό νοσοκομείο -Ειδικοί εξηγούν θετικά και προβληματισμούς

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης και ο Δρ. Δημήτρης Μπατάκης

ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΤΖΟΓΛΟΥ iefimerida.gr

Την επανάσταση που φέρνει η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στην υγειονομική περίθαλψη των χωρών, μεταξύ άλλων στην έγκαιρη πρόγνωση αλλά και την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, περιγράφουν στο iefimerida.gr δυο διακεκριμένοι επιστήμονες.

Ο Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Καθηγητής στη Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών και στη Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων και ο Δρ. Δημήτρης Μπατάκης από το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Εργαστήριο Financial Engineering.

Ρομπότ που θα «διαβάζουν» ακτινογραφίες και θα εντοπίζουν εγκαίρως τυχόν ευρήματα μηδενίζοντας τον κίνδυνο σφαλμάτων, ιστοσελίδες αναζήτησης που θα εκτελούν συλλογισμούς και συμπεράσματα με βάση την ιατρική γνώση αλλά και …ψηφιακά νοσοκομεία κρύβει το μέλλον. Οι χώρες αντιμετωπίζουν σήμερα ένα υπερφορτωμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης με έλλειψη εξειδικευμένων ιατρών. Η Τεχνητή Νοημοσύνη, σύμφωνα με τους ειδικούς, παρέχει μια μεγάλη ελπίδα και αποσκοπεί στη βελτίωση της ταχύτητας και της ακρίβειας της εργασίας του ιατρικού προσωπικού χωρίς όμως να αντικαθιστά τον άνθρωπο.

Τα θετικά: Έγκαιρη πρόγνωση, ταχύτερη ανάπτυξη νέων φαρμάκων

Η υγειονομική περίθαλψη είναι ένας από τους μεγαλύτερους κλάδους παγκοσμίως που μπορεί να επωφεληθεί απ’ αυτή την τεχνολογία. Το μέσο προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά τον τελευταίο αιώνα με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Ενώ η τεχνολογία έχει βελτιωθεί σημαντικά από το παρελθόν, οι αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, υπόσχονται μια αναγέννηση στην υγειονομική περίθαλψη. «Με τη χρήση της πληροφορικής, βέβαια, ακόμη και τα πιο μικροσκοπικά και πιο αμελητέα μέρη οποιασδήποτε επέμβασης μπορούν να απλοποιηθούν σχεδόν στην τελειότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ήδη παρούσα στην υγειονομική περίθαλψη, αλλά προσφέρει πολλές δυνατότητες για μελλοντική εφαρμογή», αναφέρουν οι κ.κ. Ζοπουνίδης και Μπατάκης.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διαβάζει εκατομμύρια ακτινογραφίες»

Μια εφαρμογή με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να διαβάζει εκατομμύρια ακτινογραφίες και μέσα σε ελάχιστο χρόνο να κάνει διαγνώσεις και να προτείνει εξατομικευμένες θεραπείες. Πιο συγκεκριμένα, για τη χώρα μας, σύμφωνα πάντα με τους Έλληνες επιστήμονες, το λογισμικό «vara» εισήχθη στην Ελλάδα πρόσφατα, στο τμήμα απεικόνισης μαστού μεγάλης ιδιωτικής κλινικής, στο πλαίσιο του προσυμπτωματικού ελέγχου του μαστού. Μέσω της πλατφόρμας αυτής, κάθε μαστογραφία που εισάγεται στο σύστημα αναλύεται και κατηγοριοποιείται ανάλογα με εάν εντοπίστηκαν ή όχι ύποπτα ευρήματα. Με μεγάλη αξιοπιστία ανιχνεύονται και διαχωρίζονται οι φυσιολογικές μαστογραφίες, επιτρέποντας στους εξειδικευμένους ακτινοδιαγνώστες να ιεραρχήσουν τα ευρήματά τους και να εστιάσουν την προσοχή τους σε δυνητικά ύποπτες εξετάσεις.

Παράλληλα υπάρχουν καλά παραδείγματα σε ερευνητικό επίπεδο στον δημόσιο τομέα. Στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο» αναπτύχθηκε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που εντοπίζει την προέλευση της υπερτροφίας καρδιάς. Οι ερευνητές εκπαίδευσαν το μοντέλο μηχανικής μάθησης να διαβάζει μαγνητικές τομογραφίες καρδίας και να κάνει διαγνώσεις της προέλευσης με ακρίβεια 96%. Φυσικά αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και στο εξωτερικό. Επιστήμονες στον Καναδά και τις ΗΠΑ, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της Τεχνητής νοημοσύνης ανακάλυψαν ένα νέο αντιβιοτικό που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ένα θανατηφόρο είδος υπερμικροβίου.

Ο ιατρός της Google

Έξω απ’ αυτή τη δραστηριότητα δεν θα μπορούσε να βρίσκονται εταιρείες όπως η Google, η οποία δημιούργησε το «Google Med-PaLM 2», ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (LLM) ειδικά σχεδιασμένο για τον κλάδο της υγειονομικής περίθαλψης. «Το «Med-PaLM 2» εκπαιδεύεται σε ένα τεράστιο σύνολο δεδομένων ιατρικού κειμένου και κώδικα, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών περιοδικών, κλινικών δοκιμών και εγχειριδίων. Αυτό του επιτρέπει να κατανοεί και να παράγει ιατρική γλώσσα με υψηλή ακρίβεια. Το «Med-PaLM 2» μπορεί επίσης να εκτελεί συλλογισμούς και συμπεράσματα με βάση την ιατρική γνώση», εξηγούν οι δυο ειδικοί.

Το Med-PaLM 2 έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στην υγειονομική περίθαλψη με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της ακρίβειας των διαγνώσεων, αφού μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να προσδιορίσουν τη σωστή διάγνωση για τους ασθενείς, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ιατρικές πληροφορίες τους, συμπεριλαμβανομένων των συμπτωμάτων, του ιατρικού ιστορικού και των αποτελεσμάτων των εξετάσεων.

To πρώτο ψηφιακό νοσοκομείο

Επιπλέον, στις ΗΠΑ υπάρχει το Κέντρο Εικονικής Περίθαλψης του Νοσοκομείου Mercy στο Σεντ Λούις, που παρέχει φροντίδα σε 600.000 ασθενείς από επτά αμερικανικές πολιτείες. Παρά την έλλειψη φυσικών κλινών, οι ασθενείς λαμβάνουν φροντίδα στο σπίτι τους, με παρακολούθηση και επικοινωνία μέσω οθονών. Οι αλγόριθμοι Τεχνητής Νοημοσύνης καταγράφουν όλα τα δεδομένα υγείας, ανιχνεύοντας ακόμη και «υπόγεια» σημάδια, ειδοποιώντας τους γιατρούς., Το πρώτο ψηφιάκο νοσοκομείο στις ΗΠΑ από το 2015, αναδεικνύει μια προοπτική του μέλλοντος, όπου η ιατρική εξελίσσεται με τη συνεισφορά της τεχνητής νοημοσύνης.

Προβληματισμοί

Ωστόσο, η ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης στον χώρο της υγείας οδηγεί και σε προβληματισμούς. «Η προστασία του απορρήτου και η εξασφάλιση έγκυρων και αντιπροσωπευτικών δεδομένων αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση και προϋπόθεση για την αποτελεσματική εφαρμογή των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της υγείας και της ιατρικής φροντίδας. Όμως αξίζει να επισημανθεί ότι αυτή η προσέγγιση είναι σχετικά καινούργια στην υγειονομική περίθαλψη, και φυσικά υπάρχουν δικαιολογημένες ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους. Ανάμεσα σε αυτούς, περιλαμβάνονται οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τη χρήση μη έγκυρων δεδομένων στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης ή τον κίνδυνο διαρροής εμπιστευτικών υγειονομικών πληροφοριών των πολιτών. Επιπλέον, η ανησυχία έχει εκφραστεί για τον κίνδυνο σταδιακής αντικατάστασης του ανθρώπινου στοιχείου στις υπηρεσίες υγείας, με ποικίλες επιπτώσεις στην απασχόληση και την ποιότητα της φροντίδας υγείας», τονίζουν οι κ.κ. Ζοπουνίδης και Μπατάκης.

Ενώ καταλήγουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη, λόγω της εξαιρετικής της ικανότητας να διαχειρίζεται μεγάλα σύνολα δεδομένων, θα προσφέρει εντυπωσιακή ακρίβεια στην ιατρική διάγνωση και πρόγνωση, αλλά δεν θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο. Αντιθέτως, θα παρέχει στους γιατρούς, το «δώρο του χρόνου». Σύμφωνα με έρευνες, περισσότεροι από τους μισούς γιατρούς παγκοσμίως αντιμετωπίζουν επαγγελματική εξουθένωση. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει τη δυνατότητα όχι μόνο για τον περιορισμό των σφαλμάτων, αλλά και για την αποκατάσταση της πολύτιμης σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ ασθενών και γιατρών, αποδίδοντας έμφαση στην ανθρώπινη επαφή, την οποία καμία μηχανή δεν μπορεί να αντικαταστήσει.