Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν από την κυριαρχία των γενοσήμων

Ανατροπές και νέες ισορροπίες στην αγορά φαρμάκου φέρνει η απόφαση του υπουργείου υγείας για ραγδαία αύξηση της διείσδυσης τους μέχρι το τέλος του χρόνου

Από τη Βίκυ Κουρλιμπίνη - CAPITAL.GR

Νέο μοίρασμα της «πίτας» της αγοράς φαρμάκου προμηνύει η απόφαση του υπουργείου Υγείας για άμεση προώθηση των γενοσήμων, με στόχο την αύξηση της κατανάλωσης τους από το 20%, που είναι σήμερα, στο 60%, και μάλιστα μέχρι το τέλος του χρόνου. Αν και πρόθεση του υπουργού Υγείας, Αδ. Γεωργιάδη, είναι να μη διαταραχθεί σε καμία περίπτωση η εύρυθμη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, εντούτοις η αλλαγή των ισορροπιών στα μερίδια που διεκδικούν, από τη μια, τα γενόσημα και, από την άλλη, τα σκευάσματα των οποίων έχει λήξει η πατέντα προστασίας (off-patent) ταράζει τα νερά.

Με δεδομένο ότι αναμένεται περαιτέρω μείωση και την επόμενη διετία, το βάρος της συρρίκνωσης σηκώνουν πλέον τα γενόσημα, τα οποία, όπως έχει αποδείξει και η ευρωπαϊκή πρακτική, αποτελούν το βασικό «όχημα» της εξοικονόμησης στις δαπάνες υγείας.

Παρά το γεγονός, όμως, πως τα γενόσημα έχουν μπει στη ζωή των ασφαλισμένων από πέρυσι, η Ελλάδα παραμένει ακόμη ουραγός στη διάθεση τους, αφού φαίνεται πως τα μέτρα που πάρθηκαν μέχρι σήμερα για την τόνωση της κατανάλωσής τους δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα.

Έτσι, ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, ξεκινά «εκστρατεία» για την προώθηση των γενοσήμων, η ενίσχυση των οποίων να σημειώσουμε πως αποτελεί μνημονιακή δέσμευση στο πλαίσιο της συρρίκνωσης των δαπανών υγείας σε ΕΟΠΥΥ και δημόσια νοσοκομεία, προσφέροντας κίνητρα και αντικίνητρα σε ασφαλισμένους, φαρμακοποιούς και φαρμακευτικές εταιρείες.

Παρ΄ όλα αυτά, η επίτευξη του στόχου του 60% δεν θα είναι τελικά εύκολη υπόθεση, αν ληφθεί υπόψη πως τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, από τότε, δηλαδή, που τέθηκε σε ισχύ το μέτρο της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία και όχι την εμπορική ονομασία των σκευασμάτων, τα γενόσημα έχουν αποκτήσει «ορκισμένους εχθρούς», που αντιστέκονται στην περαιτέρω διείσδυσή τους, αλλά και «υποστηρικτές», που βλέπουν καινούργιες προοπτικές ανάπτυξης μέσα από την κυριαρχία των γενοσήμων.

Οι υπέρμαχοι

Ελληνική φαρμακοβιομηχανία: Η πλειονότητα των μονάδων που βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους παράγει κατά βάση γενόσημα φάρμακα, οπότε η απόφαση του υπουργείου Υγείας για αύξηση της διάθεσής τους αναμένεται να δώσει «ανάσα ζωής» στα οικονομικά της βιομηχανίας φαρμάκου.

Θέση, άλλωστε, της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας είναι ότι τα γενόσημα αποτελούν την πλέον οικονομική ισοδύναμη θεραπευτική επιλογή, η χρήση τους συμβάλλει στην απασχόληση, στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας.

Αν και οι περισσότερες έχουν την τελευταία δεκαετία έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό (με κυρίαρχες τη Pharmathen και την Elpen), η διείσδυση των γενοσήμων αποτιμάται θετικά για τη βελτίωση των οικονομικών τους μεγεθών.

Πολυεθνικές φαρμακευτικές που εισάγουν γενόσημα: Πολλές από αυτές έχουν στραφεί στα γενόσημα εξαιτίας των αυξητικών τάσεων στην κατανάλωση που επικρατούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, κυρίως, όμως, επειδή η παραγωγή πρωτοτύπων αποτελεί για πολλές απαγορευτική επένδυση, εξαιτίας του κόστους της ερευνητικής διαδικασίας.

Στην Ελλάδα σημαντικό μερίδιο από τον ανταγωνισμό γενοσήμων αποκτούν εταιρείες όπως η ισραηλινή Teva, η Novartis, που, μάλιστα, έχει δική της εταιρεία γενοσήμων, τη Sandoz, η Merc Generics, η Specifar, μέλος του αμερικανικού ομίλου Watson, και η αμερικανική Mylan.

Φαρμακοποιοί: Το φάρμακο περνά πλέον στα χέρια τους, καθώς μπορεί μεν οι γιατροί να συνταγογραφούν τη δραστική ουσία, η τελική, όμως, επιλογή του σκευάσματος γίνεται από τον πάγκο του φαρμακείου. Τα οικονομικά κίνητρα που τους δίνει το υπουργείο Υγείας για την προώθηση των γενοσήμων έναντι των off-patent δεν είναι καθόλου αμελητέα: κατάργηση της κλιμακωτής εισφοράς των φαρμακείων επί των πωλήσεων που πραγματοποιούν (rebate) για κάθε κουτί γενοσήμου που θα διαθέτει ο φαρμακοποιός.

Για όποιο φαρμακείο πιαστεί ο στόχος της διάθεσης των γενοσήμων στο 60%, θα καταργείται (για το συγκεκριμένο φαρμακείο) όλο το rebate όλων των φαρμάκων για τον συγκεκριμένο μήνα.

Οι πολέμιοι

Γιατροί: Υποστηρίζουν ότι είναι οι μόνοι που έχουν την τελική ευθύνη και μπορούν να κρίνουν την κλινική αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, αντιδρώντας, σε πρώτη φάση, στη συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία. Ο ρόλος, πάντως, των γιατρών αναφορικά με την επιλογή των σκευασμάτων υπόκειται σε διάφορες ερμηνείες, μετά και τις δηλώσεις του υπουργού Υγείας πως όποιος γιατρός συλληφθεί να έχει κάνει «προκλητική ζήτηση» θα τίθεται εκτός ΕΟΠΥΥ και ότι, αν κάποιος επιμένει να μη δίνει γενόσημο για μια συγκεκριμένη πάθηση που αποδεδειγμένα το γενόσημο θεραπεύει, αυτό δημιουργεί μεγάλες υπόνοιες.

Φαρμακευτικές εταιρείες με πρωτότυπα φάρμακα: Όταν έληξε η πατέντα προστασίας του μεγαλύτερου blockbuster φαρμάκου όλων των εποχών, του Lipitor, το οποίο χορηγούνταν για τη ρύθμιση της χοληστερίνης, η αμερικανική φαρμακευτική Pfizer είδε τις πωλήσεις του να μειώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά 89%.

Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, πως οι φαρμακευτικές με πρωτότυπα, από τα οποία συνέχιζαν να έχουν υψηλά κέρδη και μετά τη λήξη της πατέντας τους, θα δουν τους τζίρους τους να μειώνονται.

Ως αντιστάθμισμα, πάντως, στις απώλειες, το υπουργείο Υγείας προτίθεται να διαθέσει τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τη χρήση γενοσήμων στο κομμάτι της έρευνας για την παραγωγή νέων πρωτότυπων σκευασμάτων.

Τι αλλάζει στη συμμετοχή

Εάν ο ασφαλισμένος επιλέγει ακριβότερο φάρμακο, του οποίου έχει λήξει η πατέντα προστασίας, παρότι υπάρχει φθηνότερο γενόσημο στη θεραπευτική κατηγορία, τότε θα πρέπει ο ίδιος να πληρώνει τη διαφορά ασφαλιστικής και λιανικής τιμής, ενώ μέχρι τώρα πλήρωνε αυτός τα μισά και το άλλο μισό της διαφοράς ο ΕΟΠΥΥ. Στην περίπτωση, όμως, που ο ασφαλισμένος επιλέγει γενόσημο φθηνότερο από την ασφαλιστική τιμή, τότε θα «πριμοδοτείται» από τον ΕΟΠΥΥ, καθώς θα πληρώνει μόνο το 50% της συμμετοχής του.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 14ης Σεπτεμβρίου