Υπό μεγάλες εξωτερικές πιέσεις, τα κράτη της Ευρωζώνης που έχουν πληγεί από την κρίση προχωρούν σε σκληρές περικοπές του προϋπολογισμού τους. Περικόπτουν μισθούς και απολύουν δημοσίους υπαλλήλους προκειμένου να περιορίσουν το νέο δανεισμό σε ανεκτά επίπεδα.
Παρά ταύτα, η ανταγωνιστικότητα δύο κρατών, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, δεν βελτιώνεται. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat σχετικά με την εξέλιξη του δείκτη τιμών για τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, δεν υπάρχουν τάσεις πραγματικής υποτίμησης των προϊόντων αυτών στις χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση. Αλλά μόνο η πραγματική υποχώρηση των τιμών, που θα επιτευχθεί μέσα από τη μείωση των τιμών των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων έναντι των ανταγωνιστικών τους στην Ευρωζώνη, μπορεί να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα των δύο αυτών κρατών. Η μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα μόνο στο βαθμό που καταλήγει σε μειώσεις των τιμών των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων.
Σε τελική ανάλυση ήταν ο πληθωρισμός των τιμών – που προκλήθηκε από τις μεγάλες εισροές φτηνών κεφαλαίων μετά την εισαγωγή του ευρώ στις χώρες αυτές – η οποία παρήγαγε την απώλεια της ανταγωνιστικότητας, φούσκωσε τα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και οδήγησε στη συσσώρευση ενός τεράστιου εξωτερικού χρέους. Τώρα που οι κεφαλαιαγορές αρνούνται να χρηματοδοτήσουν αυτά τα ελλείμματα, οι τιμές πρέπει να πάρουν την αντίστροφη πορεία αλλά αυτό, προφανώς, δεν συμβαίνει.
Το 2010 σε ορισμένες από αυτές τις χώρες ο πληθωρισμός κινήθηκε ελαφρώς χαμηλότερα των ανταγωνιστριών τους. Όμως σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το τρίτο τρίμηνο του 2011 η εικόνα ήταν διαφορετική. Τα επίπεδα τιμών στην Πορτογαλία και την Ελλάδα παρέμειναν πρακτικά αμετάβλητα το 2011 ενώ στην Ιταλία και την Ισπανία αυξήθηκαν ελαφρώς – κατά 0,4% και 0,3% αντίστοιχα.
Μόνο η Ιρλανδία πέτυχε ταχύ αποπληθωρισμό – που ξεκίνησε αφότου έσκασε η φούσκα ακινήτων της χώρας το 2006 –, με τη μείωση των τιμών των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων το 2011 να φτάνει στο 2,2%. Συνολικά η Ιρλανδία έχει γίνει φθηνότερη έναντι των ανταγωνιστών της στην Ευρωζώνη κατά 15% μέσα στην τελευταία 5ετία.
Στην περίπτωση της Ιρλανδίας η εσωτερική υποτίμηση έδωσε αποτελέσματα. Η χώρα είχε το 2008 έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 5,6% του ΑΕΠ αλλά το 2011 είχε γυρίσει σε πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 0,7% του ΑΕΠ. Είναι αλήθεια ότι μέρος από αυτή την αλλαγή οφείλεται σε απλό περιορισμό των χρεών στο εξωτερικό, με δεδομένο ότι η Ιρλανδία μπόρεσε να αποπληρώσει υποχρεώσεις της προς το εξωτερικό δανειζόμενη με επιτόκιο μόλις 1%. Παρά ταύτα το μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα της Ιρλανδίας βελτιώθηκε κι άλλο.
Η Ιρλανδία οφείλει την επιτυχία της στον ισχυρό εξαγωγικό της τομέα. Η Ελλάδα, αντιθέτως, βρίσκεται υπό την επιρροή ενός ισχυρού εισαγωγικού λόμπι. Οι εισαγωγείς της Ελλάδας σχηματίζουν ένα πανίσχυρο ανάχωμα ενάντια σε κάθε πολιτική που προκαλεί αποπληθωρισμό ή ακόμα και μείωση των τιμών – και στρέφει έτσι την ελληνική ζήτηση από τα ξένα στα εγχώρια προϊόντα – αλλά ο αποπληθωρισμός είναι ο μόνος τρόπος για να σωθεί η ελληνική οικονομία. Και από τη στιγμή που το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας ως μερίδιο του ΑΕΠ είναι τρεις φορές μεγαλύτερο της Ιρλανδίας, οι ελληνικές τιμές πρέπει να πέσουν κατά το ήμισυ για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει περίπτωση η Ελλάδα να καταφέρει κάτι τέτοιο μέσα στην Ευρωζώνη δίχως ευρύτατες κοινωνικές αναταραχές που ενδέχεται να φτάσουν στα όρια του εμφυλίου πολέμου.
Αλλά δεν είναι μόνο το εισαγωγικό λόμπι που μπλοκάρει την πραγματική υποτίμηση. Και τα συνδικάτα αντιστέκονται στην απαραίτητη μείωση μισθών αλλά και όλοι οι δανειολήπτες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα διότι σε περίπτωση που τα περιουσιακά στοιχεία και τα έσοδά τους υποτιμηθούν δραστικά αλλά τα χρέη τους παραμείνουν στο ίδιο ύψος θα καταστούν αφερέγγυοι. Γι αυτό η κατάσταση της Ελλάδας δεν παλεύεται.
Πολύς κόσμος θεωρεί ότι η διαγραφή μέρους του ελληνικού δημοσίου χρέους και η κοινωνικοποίηση του χρέους είναι οι μοναδικές διέξοδοι. Εξ ου και το ελληνικό PSI. Με τη συμφωνία για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους οι ιδιώτες πιστωτές θα προχωρήσουν σε διαγραφή 100 δις ευρώ ελληνικού ομολογιακού χρέους. Αλλά η βοήθεια αυτή παγιώνει τις λάθος τιμές στο εσωτερικό της χώρας και την απουσία ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Αν τα πράγματα μείνουν ως έχουν, το ελληνικό χρέος θα αυξηθεί ξανά χρόνο με το χρόνο και θα υπονομεύσει το αξιόχρεο και των σταθερών οικονομιών της Ευρωζώνης.
Κι αν συμβεί κάτι τέτοιο, το ευρώ απλά θα καταρρεύσει. Μόνο η ουσιαστική μείωση των τιμών στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση θα δημιουργήσει πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και θα τους επιτρέψει να εξυπηρετήσουν το χρέος τους προς το εξωτερικό. Είναι καιρός η Ευρώπη επιτέλους να αντιμετωπίσει την ανελέητη αυτή αλήθεια.
Αν οι χώρες που επλήγησαν από την κρίση δεν είναι σε θέση να ρίξουν τις τιμές με ίδια μέσα θα πρέπει να τους δοθεί η επιλογή να εγκαταλείψουν προσωρινά την Ευρωζώνη για να επιτύχουν την υποτίμηση των τιμών και των χρεών. Αφού περάσει η αναπόφευκτη χρηματοπιστωτική καταιγίδα, θα ξημερώσει ξανά. Οι χώρες πιστωτές σαφώς και θα υποχρεωθούν να αναλάβουν μεγάλες ζημιές από τις διαγραφές των δανείων τους. Αλλά θα βγουν πιο κερδισμένες από ό,τι αν επιμείνουν να κρατήσουν τις αδύναμες χώρες μέσα στην Ευρωζώνη γιατί οι χώρες αυτές, βγαίνοντας από το ευρώ, θα κερδίσουν ξανά την ευημερία τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου