Το Γενικό Λογιστήριο προειδοποιούσε, κράτος και διοίκηση αδιαφορούσαν για το ΤΣΑΥ

Σύμφωνα με την έκθεση ελέγχου της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης, οι παθογένειες του ΕΤΑΑ ήταν ο βασικός «μοχλός» που εξασφάλιζε τη δυνατότητα σε μεγάλες ιδιωτικές κλινικές να αποσπούν παράνομα μεγάλα χρηματικά ποσά

Συντάκτης: 

Τάσος Σαραντής - efsyn.gr

Οι χρόνιες παθογένειες στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ) και στο πρώην ΤΣΑΥ ήταν αυτές που επέτρεψαν τις κομπίνες, οι οποίες εξασφάλιζαν τη δυνατότητα σε μεγάλες ιδιωτικές κλινικές να αποσπούν παράνομα μεγάλα χρηματικά ποσά, γεγονός που είχε αποτέλεσμα την οικονομική αφαίμαξη του ασφαλιστικού ταμείου, καθώς έχασε πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Το σκάνδαλο, που αποκάλυψε χθες η «Εφ.Συν.» (βλ. «Στο σκοτάδι παραμένει η μεγάλη αφαίμαξη του Ταμείου Υγειονομικών»), περιγράφεται στην πολυσέλιδη έκθεση ελέγχου της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ), Μαρίας Παπασπύρου.

Η έκθεση συντάχθηκε έπειτα από έρευνα μικτού κλιμακίου ελεγκτών που πραγματοποιήθηκε στους Τομείς Υγείας του ΕΤΑΑ και εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2016.

Πρόκειται για ένα πόρισμα που αποδίδει ευθύνες τόσο στις διοικήσεις του ΕΤΑΑ όσο και στο υπουργείο Εργασίας, με τις ευθύνες να αναλογούν τόσο στους υπουργούς που πέρασαν από αυτό, αφού δεν μερίμνησαν για την εύρυθμη λειτουργία του ασφαλιστικού φορέα, όσο και στη σημερινή πολιτική ηγεσία του που δεν προχώρησε στην εξυγίανση των παθογενειών και δεν μερίμνησε για την εμπλοκή της Δικαιοσύνης για τις κακουργηματικού χαρακτήρα παρανομίες που είχαν διαπραχθεί.

Η κατάσταση που επικρατούσε στο ασφαλιστικό ταμείο περιγράφεται επακριβώς στο πόρισμα της ΓΕΔΔ:

«Η υφιστάμενη γραφειοκρατία, η απαρχαιωμένη οργάνωση, ο κατακερματισμός και η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων, η πολυδιάσπαση και πολυπλοκότητα των ακολουθούμενων διαδικασιών των αντίστοιχων τμημάτων των Διευθύνσεων Ασθένειας και Οικονομικών Υπηρεσιών του πρώην ΤΣΑΥ, η έλλειψη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος σε συνδυασμό με την απώλεια ηλεκτρονικών αρχείων και οι επιμέρους, αποσπασματικές μηχανογραφικές εφαρμογές οι οποίες δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους σε ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο περιβάλλον, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της παθογένειας του Οργανισμού τα οποία έχουν ως συνέπεια αφ’ ενός την αναποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και αφ’ ετέρου τη διάχυση της ευθύνης».

Κατά την περίοδο 2011-2012 εκδόθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών/Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) υπουργικές αποφάσεις και εγκύκλιοι για την «εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων», με τις οποίες δόθηκαν διευκρινίσεις αναφορικά με τη διαδικασία εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της κυβέρνησης και τις προϋποθέσεις που όφειλαν να τηρούν οι ασφαλιστικοί φορείς προκειμένου να χρηματοδοτηθούν, δεδομένης της πρόβλεψης ειδικής πίστωσης στον κρατικό προϋπολογισμό για τον σκοπό αυτό.

Στο πλαίσιο αυτό, προβλέφθηκε η υποχρέωση του ελληνικού Δημοσίου να αναλάβει τη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ μέχρι του ποσού του 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ για την κάλυψη μέρους των υφιστάμενων οφειλών του Οργανισμού κατά την 31η/12/2011 προς τα φαρμακεία και λοιπούς συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους υπηρεσιών υγείας (γιατρούς, κλινικές, διαγνωστικά κέντρα και εργαστήρια κ.λπ.).

Για την παρακολούθηση της απορρόφησης της χρηματοδότησης συστήθηκαν κλιμάκια του ΓΛΚ για τη διενέργεια ελέγχου στις οικονομικές υπηρεσίες των ασφαλιστικών φορέων, με αντικείμενο τη διαπίστωση της τήρησης των προϋποθέσεων της διαδικασίας εκκαθάρισης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους.

Στο ΕΤΑΑ διενεργήθηκαν δύο έλεγχοι τον Ιούλιο του 2013 και τον Μάιο του 2014 και εκδόθηκαν οι αντίστοιχες εκθέσεις με τα αποτελέσματά τους.

Οι συστάσεις συμμόρφωσης

Στις εκθέσεις αυτές τα κλιμάκια ελέγχου υπέβαλαν συστάσεις συμμόρφωσης στο ΕΤΑΑ:

◼ Για την εύρυθμη λειτουργία των τομέων του, να ενοποιήσει τα επιμέρους λογιστικά συστήματά τους εγκαθιστώντας ενιαίο μηχανογραφικό σύστημα διασυνδεδεμένο με το κεντρικό πληροφοριακό σύστημα του ΕΟΠΥΥ, προκειμένου να καταχωρίζονται τα παραστατικά με ομοιομορφία και να γίνονται οι απαραίτητες διασταυρώσεις.

◼ Να συνταχθεί Νέος Κανονισμός Οικονομικής και Λογιστικής Λειτουργίας του Ταμείου, όπως προβλεπόταν από σχετικό νόμο ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του φορέα.

◼ Να καταχωριστούν στο σύνολό τους στο λογιστικό σύστημα κάθε τομέα οι απλήρωτες υποχρεώσεις που αφορούσαν παροχές σε ασφαλισμένους.

◼ Να γίνει καταγραφή και αποτύπωση του συνόλου των υποχρεώσεων στο Μητρώο Δεσμεύσεων.

◼ Το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας να μεριμνήσει για την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, ώστε να είναι δυνατή η υλοποίηση αυτών των συστάσεων και να δημιουργηθεί ένας λειτουργικός και οικονομικά βιώσιμος ασφαλιστικός φορέας.

Οπως αναφέρεται στο πόρισμα της ΓΕΔΔ, «παρά το γεγονός ότι στις προαναφερόμενες εκθέσεις ελέγχου του ΓΛΚ εμπεριέχονται οι αιτιάσεις όλων των τομέων του ΕΤΑΑ σχετικά με τις δυσχέρειες και τα υφιστάμενα προβλήματα ανά τομέα και παρ’ όλο που αυτές κοινοποιήθηκαν στη διοίκηση του ΕΤΑΑ, εν τούτοις ούτε το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΤΑΑ ούτε οι αρμόδιες υπηρεσίες του προέβησαν στις κατά τον λόγο αρμοδιότητάς των ενέργειες για την υλοποίηση των συστάσεων ελέγχου του ΓΛΚ».

Πρόκειται για τη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, τη Διεύθυνση Επιθεώρησης και τη Διεύθυνση Πληροφορικής και Επικοινωνιών του ΕΤΑΑ.

Σύμφωνα με το πόρισμα, «ούτε το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ενεργοποιήθηκε όχι μόνο ελεγκτικά διά των αρμοδίων υπηρεσιών του (Διεύθυνση Οικονομικής Εποπτείας & Επιθεώρησης Νομικών Προσώπων), αλλά ούτε και στο πεδίο της στενής αρμοδιότητάς του ανέλαβε πρωτοβουλίες για την προώθηση και έγκριση Ενιαίου Κανονισμού Οικονομικής και Λογιστικής Λειτουργίας του Ταμείου η οποία θα διασφάλιζε την εύρυθμη λειτουργία του Φορέα. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι είχαν κοινοποιηθεί στο υπουργείο οι εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και συμμετέχει στην έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΤΑΑ διά του κυβερνητικού εκπροσώπου του».

»Επιπλέον, το υπουργείο δεν μερίμνησε για την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, ώστε να είναι δυνατή η υλοποίηση των συστάσεων του ΓΛΚ προκειμένου να δημιουργηθεί ένας λειτουργικός και οικονομικά βιώσιμος ασφαλιστικός φορέας».

Εξάλλου, δεν εφαρμόστηκαν οι προτάσεις που υποβλήθηκαν στην έκθεση διοικητικού-διαχειριστικού ελέγχου στο πρώην ΤΣΑΥ στις 3/10/2014 από το μικτό κλιμάκιο ελέγχου που συστάθηκε από τον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.

Στη συγκεκριμένη έκθεση ελέγχου είχαν εντοπιστεί όλες οι παθογένειες και δυσλειτουργίες του πρώην ΤΣΑΥ οι οποίες οδηγούσαν νομοτελειακά στη διοικητική του κατάρρευση, χαρακτηριστικά τα οποία επαληθεύτηκαν και στον έλεγχο που πραγματοποίησε η ΓΕΔΔ.

«Από την αξιολόγηση των έγγραφων απόψεων των Τμημάτων και Διευθύνσεων Ασθένειας και Οικονομικών Υπηρεσιών του πρώην ΤΣΑΥ για τις ακολουθούμενες διαδικασίες κατά το μέρος της αρμοδιότητάς τους και ειδικότερα σε κάθε στάδιο ελέγχου των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών συμπεραίνεται ότι οι ακολουθούμενες διαδικασίες στο πρώην ΤΣΑΥ με την περιφορά των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής (ΧΕΠ) από Τμήμα σε Τμήμα και από Γραφείο σε Γραφείο με έκδοση ένθεν και ένθεν υπηρεσιακών σημειωμάτων, μόνο ως “η οδύσσεια ενός εντάλματος” μπορεί να περιγραφεί», αναφέρεται στο πόρισμα της ΓΕΔΔ.

Χρονοβόρες διαδικασίες

Πιο συγκεκριμένα, «η Διεύθυνση Ασθένειας μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου ελέγχου (έλεγχος νομιμότητας παραστατικών κ.λπ.), μετά την κατάρτιση και υπογραφή των Καταστάσεων Δαπανών των Παρόχων και την υπογραφή των χρηματικών ενταλμάτων δεν έφερε καμιά περαιτέρω ευθύνη για επόμενες χρονοβόρες και κρίσιμες υπηρεσιακές κινήσεις.

»Και, κυρίως, δεν μπορούσε να ελέγξει την ύπαρξη ή μη οφειλής, την ύπαρξη ή μη πρόσφατης ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας, αφού εκείνες που έλεγχε είχαν ήδη λήξει, και κυρίως δεν είχε τη δυνατότητα να γνωρίζει αν θα συμψηφιστούν οι οφειλές εν μέρει ή εν συνόλω ή αν εν τέλει θα εξοφληθούν τα αναφερόμενα στα ΧΕΠ χρηματικά ποσά στους παρόχους υπηρεσιών υγείας».

«Το Τμήμα Εσόδων, που ανήκε στη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, παρ’ όλη τη νευραλγική σημασία του για το κύριο έργο του ασφαλιστικού ταμείου που ήταν η παρακολούθηση των εισφορών, εξαιτίας των χρόνιων παθογενειών, της έλλειψης πληροφοριακών συστημάτων και της έλλειψης προσωπικού βρισκόταν στη δεινή θέση να μην μπορεί να διασφαλίσει την παρακολούθησή τους και να συμβάλει θετικά στην είσπραξη των εσόδων του πρώην ΤΣΑΥ», αναφέρεται.

Στη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών αναλογούσε και μέρος της ευθύνης για την αδυναμία του Τμήματος Εσόδων για την ορθή κοινοποίηση οφειλών στο Κέντρο Είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών.

Η έλλειψη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος και η αδυναμία σύνδεσης των υφιστάμενων αρχείων δυσχέραιναν την παρακολούθηση και διαχείριση των ληξιπρόθεσμων και των βεβαιωμένων οφειλών.

Επιπλέον, στο Ταμείο δεν λειτούργησε ποτέ Μητρώο Οφειλετών.

Σε κάθε περίπτωση και επί σειρά ετών οι προαναφερόμενες παθογένειες και γραφειοκρατικές δυσχέρειες ήταν σε γνώση της διοίκησης του ΕΤΑΑ και της Διοικούσας Επιτροπής του πρώην ΤΣΑΥ.

Ομοίως, οι όποιες ενέργειες των υπαλλήλων των συγκεκριμένων υπηρεσιών τελούσαν υπό τις οδηγίες των Συντονιστών Εργασιών Ληξιπρόθεσμων Οφειλών έως τις 31/12/2011, που είχαν διοριστεί από τον πρόεδρο του ΕΤΑΑ, οι οποίοι δεν έλαβαν πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των ακολουθούμενων διαδικασιών.

Οπως γίνεται κατανοητό από αυτά που περιγράφονται στο πόρισμα της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ), αυτή η χαοτική κατάσταση που επικρατούσε στο πρώην ΤΣΑΥ και στο ΕΤΑΑ και οι «τρύπες» που υπήρχαν στο σύστημα λειτουργίας του ήταν αυτές που λειτούργησαν καταλυτικά στην παράνομη χρηματοδότηση των ιδιωτικών κλινικών.

Και συντέλεσαν στη διάπραξη σωρείας παρανομιών τόσο εντός όσο και εκτός του ασφαλιστικού φορέα.