Πρόγραμμα ΝΔ για την Υγεία: Υπέρ και Κατά

Συντάκτης: Αιμίλιος Νεγκής - Virus

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα πολιτικό κόμμα παρουσιάζει πρόγραμμα για την Υγεία με στόχους για το επίπεδο υγείας των Ελλήνων, όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες χώρες. ‘Όμως, δεν απαντά επαρκώς στο μείζον ερώτημα: Έχει τους πόρους, τους ανθρώπους και τις πολιτικές για να πετύχει τους στόχους;

Πριν απ’ όλα, αξίζουν τα εύσημα προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη, που τόλμησε και μάλιστα προεκλογικώς να ταχθεί τόσο σθεναρά υπέρ της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας. Μένει φυσικά να δούμε αν θα επιμείνει μετεκλογικά και κυρίως αν θα καταφέρει να πετύχει την εφαρμογή του νόμου.

Οι στόχοι

Οι σημαντικοί στόχοι υγείας, που θέτει για πρώτη φορά το πρόγραμμα είναι:

30% μείωση των καπνιστών και της παιδικής παχυσαρκίαςστην επόμενη δεκαετία.

24% μείωση των περιστατικών καρκίνου, που συνδέονται με το κάπνισμα, τη διατροφή και την παχυσαρκία εντός 10ετίας

33% αύξηση του ποσοστού εντοπισμού των ανθρώπων που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση.

35% μείωση των ενδοσοκομειακών λοιμώξεωνμέσα σε 5 χρόνια.

75% των καρκίνων θα διαγιγνώσκονται σε αρχικά στάδια (1 ή 2) μέσα στην επόμενη δεκαετία.

30% μείωση των επιπλοκών διαβήτη και καρδιαγγειακών (έμφραγμα-εγκεφαλικό) μέσα στην επόμενη 5ετία.

Μείωση της ιδιωτικής δαπάνης για την υγεία στο μέσο όρο των χωρών της νότιας Ευρώπης (από το 34% στο 25%).

Παρά τη μείωση του καπνίσματος τα τελευταία χρόνια (λόγω και της οικονομικής κρίσης), η Ελλάδα εξακολουθεί να διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών(27,3%). Πρωταθλητές είμαστε και στην παιδική παχυσαρκία. Το 44% των αγοριών και το 38% των κοριτσιών σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Αρνητική πρωτιά έχουμε και στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και εκτιμάται ότι εξαιτίας τους κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους περίπου 1.600 άνθρωποι!

Συνεπώς, οι στόχοι απαντούν στις ανάγκες υγείας της χώρας. Ωστόσο, αμφιβάλλω αν οι στόχοι είναι μετρήσιμοι, δηλαδή, αν έχουμε την τεχνική δυνατότητα να μετρήσουμε αξιόπιστα τη μείωση της παιδικής παχυσαρκίας, των περιστατικών του καρκίνου και ακόμη περισσότερο των επιπλοκών του διαβήτη ή τον εντοπισμό ανθρώπων με υπέρταση.

Άρα, αξίζουν στα εύσημα στη ΝΔ που επιτέλους στοχοθετεί τις προτάσεις της για την Υγεία. Όμως, οι στόχοι της είναι λίγο ως πολύ στον αέρα, αν δεν καταφέρει να στήσει έναν μηχανισμό καταγραφής αξιόπιστων δεδομένων για την υγεία του πληθυσμού και τη λειτουργία των υπηρεσιών υγείας.

Πάντως, για να τους πετύχει τους στόχους, η ΝΔ αναφέρει ότι θα επενδύσει στην πρόληψη, όπου δυστυχώς και η ίδια λέει ότι είμαστε ουραγοί, καθώς σήμερα μόλις το 1,3% των δαπανών κατευθύνονται στην πρόληψη.

Προς την κατεύθυνση αυτή, η ΝΔ σχεδιάζει εκστρατεία συστηματικής ενημέρωσης των πολιτών για να ασκούνται περισσότερο, να διακόψουν το κάπνισμα, να ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή με μειωμένα λιπαρά και ζάχαρη, να μειώσουν την κατανάλωση αλκοόλ και να ελέγχουν το βάρος τους.

Ακόμη, θα γίνουν – λέει – ειδικά προγράμματα στα σχολεία και θα φτιαχτεί εθνική πλατφόρμα ενημέρωσης, τόσο των πολιτών, όσο και των επαγγελματιών υγείας. Τέλος, το πρόγραμμα περιλαμβάνει πρόγραμμα δωρεάν προληπτικών εξετάσεων για όλους τους Έλληνες.

Κίνητρα – αντικίνητρα

Εδώ λοιπόν ερχόμαστε στα δύσκολα. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας δεν διαθέτουν τη δομή, τη φιλοσοφία και τους ανθρώπους για να υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω. Προφανώς, λοιπόν, η εκστρατεία και η πλατφόρμα θα ανατεθούν σε ιδιωτικές εταιρείες. Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζονται πόροι, που δεν αναφέρονται ούτε πόσοι είναι ούτε πώς θα βρεθούν.

Αλλά ακόμη και αν όλα αυτά λυθούν, βρεθούν οι πόροι και οι άνθρωποι, που θα τα υλοποιήσουν, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποδώσουν όσα προσδοκούν οι υπεύθυνοι της ΝΔ. Η αλλαγή του τρόπου ζωής σε μία χώρα δεν είναι απλή υπόθεση, ειδικά στην Ελλάδα, όπου δεν συμμορφωνόμαστε με όσα μας λέει το Κράτος.

Ακόμη περισσότερο σε μία χώρα που συνεχίζει να μαστίζεται από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης δεν είναι τόσο απλό να αλλάξει ο πληθυσμός της αρνητικές του συνήθειες. Να μην ξεχνάμε ότι η υιοθέτηση μίας ισορροπημένης διατροφής δεν είναι μόνο θέμα συνήθειας, αλλά και κόστους. Όσο πιο χαμηλό είναι το εισόδημα, τόσο πιο «κακή» είναι η διατροφή και ο τρόπος ζωής και αντιστρόφως.

Ακόμη, θα πρέπει το Κράτος να υποστηρίξει εμπράκτως εκείνους, που θα θελήσουν να αλλάξουν. Δηλαδή, να υπάρχουν ιατρεία διακοπής καπνίσματος, να καλύπτεται το κόστος των διατροφολόγων-διαιτολόγων, και να υπάρχουν προγράμματα μαζικής άθλησης, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Από την άλλη, θα πρέπει να υπάρχει ένα μίγμα κινήτρων-αντικινήτρων για να παρακινηθούν οι πολίτες. Π.χ. σε αρκετές χώρες, αν ένας πολίτης αμελεί την υγεία του και δεν φροντίζει να είναι συνεπής με τις προληπτικές του εξετάσεις, τότε αυξάνεται το ποσοστό συμμετοχής του στο κόστος!

Υπάρχουν πόροι;

Οι υπεύθυνοι κατάρτισης του προγράμματος πιστεύουν ότι η επένδυση στην πρόληψη συμφέρει και από οικονομική άποψη. Όσον αφορά το πρόγραμμα των προληπτικών εξετάσεων, η ΝΔ αναφέρει ότι αυτό θα ξεκινήσει από τον έλεγχο του καρκίνου του μαστού, του τραχήλου της μήτραςκαι του παχέος εντέρου.

Το πρόγραμμα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση καθώς αυτές οι τρεις παρεμβάσεις είναι που έχουν αποδειχθεί διεθνώς ότι είναι οικονομικά αποδοτικές. Αντιθέτως, ο έλεγχος για τον καρκίνο του προστάτη δεν είναι. Ωστόσο, για να ισχύσει αυτό πρέπει να γίνει οργανωμένα, να καλύψει το σύνολο του πληθυσμού στόχου και να έχει διάρκεια στο χρόνο.

Επίσης, η υλοποίηση του προγράμματος δεν μπορεί να γίνει στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα. Προφανώς, απαιτείται διαπραγμάτευση για συνεργασία με 2-3 μεγάλες ομίλους διαγνωστικών υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα (Βιοϊατρική, Affidea κλπ.).

Με βάση το ίδιο το πρόγραμμα, θα απαιτηθεί πρόσθετο κόστος ύψους 150 εκατ. ευρώτο χρόνο. Από την άλλη, οι υπεύθυνοι του κόμματος εκτιμούν ότι θα εξοικονομηθούν έως και 500 εκατ.σε βάθος όμως δεκαετίας από τη μείωση των περιστατικών καρκίνου. Το ερώτημα παραμένει: υπάρχουν οι πόροι για την αρχική επένδυση;

Λαϊκίστικες εξαγγελίες

«Ο λαϊκισμός θα ηττηθεί στις ερχόμενες εκλογές» συνηθίζει να λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Όμως, και το πρόγραμμα του κόμματός του – στη σύνταξη του οποίου ο ίδιος είπε ότι συμμετείχε ενεργά – έχει… ίχνη λαϊκισμού. Σταχυολογήσαμε ορισμένες «τραβηγμένες» εξαγγελίες:

Πρόσληψη 2.000 νοσηλευτών σε νοσοκομεία μεγάλων αστικών κέντρων.

Κάλυψη όλων των κενών οργανικών θέσεων σε βάθος 4ετίας.

Κανένα νησί και απομακρυσμένη περιοχή χωρίς γιατρό.

Ραντεβού με γιατρούς εντός 24 ωρών για χρόνιους ασθενείς.

Αποστολή φαρμάκων στο σπίτι για ασθενείς με σοβαρά νοσήματα.

Παράλληλα, προβλέπει την δημιουργία και λειτουργία ένα κάρο νέων δομών και υπηρεσιών:

Εθνικός Οργανισμός Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας και Αριστείας στην κλινική πρακτική

Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας

Αυτόνομα τμήματα Επειγόντων Περιστατικών

Κέντρα Επείγουσας Φροντίδας

Περισσότερες Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας

Εξειδικευμένες δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας για διαβήτη και υπέρταση

Γηριατρικές μονάδες

Υπηρεσίες μετα-νοσοκομειακής φροντίδας (αποθεραπεία, αποκατάσταση, ασθενείς τελικού σταδίου)

Μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων

Ειδικά κέντρα αντιμετώπισης του καρκίνου

Ιατρεία μνήμης για ασθενείς με άνοια

Κέντρα Άνοιας

Νέα διαβητολογικά κέντρα

Κέντρα Αποκατάστασης καρδιοαναπνευστικών νοσημάτων

Κέντρα διαχείρισης εγκεφαλικών επεισοδίων

Δομές ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων

Το πρόγραμμα εκτιμά ότι για όλα αυτά θα απαιτηθούν περίπου 270 εκατ. ευρώ. Μάλλον πρόκειται για υποεκτίμηση του αναγκαίου κόστους. Έστω όμως ότι είναι έτσι, υπάρχουν αυτά τα χρήματα;

Τι δεν έχει το πρόγραμμα

Η αλήθεια είναι το πρόγραμμα της ΝΔ είναι πιο πλούσιο και μοντέρνο, σε σχέση με το παρελθόν. Όμως, έχει και σοβαρές ελλείψεις. Π.χ. δεν ακούσαμε τι θα γίνει με τις συγχωνεύσεις των νοσοκομείων, που όλοι οι ειδικοί κρίνουν ως αναγκαίο μέτρο, αλλά η υλοποίησή τους προσκρούει σε αντιδράσεις συνδικαλιστών και τοπικών και κομματικών παραγόντων.

Βέβαια, λέει γενικόλογα ότι θα γίνεται αξιολόγηση δομών, υπηρεσιών και προσωπικού, αλλά μέχρις εκεί. Επίσης, γενικόλογο και ασαφές είναι και σε ότι αφορά το σύστημα προμηθειών των νοσοκομείων, χωρίς καμία ουσιαστικά δέσμευση και αλλαγή. Η σημερινή κατάσταση είναι δραματική με σχεδόν το 80% των προμηθειών να γίνεται με πρόχειρους διαγωνισμούς και απευθείας αναθέσεις.

Υ.Γ. Αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταφέρει να εφαρμόσει τον αντικαπνιστικό νόμο, είναι βέβαιο ότι θα πετύχει τα μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία των Ελλήνων. Και ας μη γίνει τίποτε άλλο…